افغانستان و مسئولیت جامعه جهانی

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ «محمدرضا تقی زاده» کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی نوشت، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان که برای شرکت در نشست گفت وگوی امنیت منطقه‌ای به دهلی نو سفر کرده است، در این نشست، گسترش فقر و بحران انسانی در افغانستان را نگران کننده خواند.

شمخانی گفت: برنامه‌ریزی برای معالجه این معضل وظیفه انسانی همه ماست تا آلام مردم افغانستان مقداری التیام یابد.

ایران همواره دلسوز مردم افغانستان بوده و در بیش از ۴۰ سال گذشته بار‌ها ثابت کرده است که از هیچ کمکی برای حل مشکلات این کشور دریغ نمی‌کند.

کمک‌های ایران به افغانستان در شرایطی است که جامعه جهانی در قبال بحران این کشور سکوت کرده است و برای حل آن تلاشی نمی‌کند.

در این نوشتار بحران افغانستان و مسئولیت جامعه جهانی در قبال این بحران بررسی می‌شود.

بحران افغانستان

مردم افغانستان روز‌های سختی را سپری می‌کنند و حتی در تامین خوراک روزانه خود با مشکل مواجه هستند.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد با اشاره به وضعیت وخیم انسانی در افغانستان در توئیتی نوشت: «افغانستان در حال تبدیل شدن به بزرگترین بحران انسانی جهان است.»

گوترش با تاکید بر ضرورت ارائه کمک‌ها و تدارکات ضروری به مردم افغانستان پیش از فرارسیدن فصل زمستان افزود: من از جهان می‌خواهم که اقدام کنند و تلاش‌های ما در حمایت از آسیب‌پذیرترین افراد را تامین مالی کنند.

برنامه جهانی غذا نیز چندی پیش در گزارشی اعلام کرد، برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی در افغانستان باید کمک‌های بشردوستانه فوری در این کشور افزایش یاید.

این نهاد بین‌المللی با اشاره به اینکه بیش از نیمی از جمعیت افغانستان یعنی ۲۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مردم این کشور با خطر گرسنگی شدید مواجه هستند تصریح کرد: به دلیل خشکسالی، درگیری، بحران کرونا و بحران اقتصادی، دسترسی مردم افغانستان به غذای کافی به شدت کاهش یافته است.

«محمد امین شریفی» مسئول بخش سوء‌تغذیه بیمارستان کودکان در کابل گفت: کودکان در سراسر افغانستان به دلیل فقر شدید و گرسنگی دچار سوء‌تغذیه شدید شده و در معرض خطر مرگ قرار گرفته‌اند.

وی افزود: بسیاری از خانواده‌ها در افغانستان نمی‌توانند غذای روزانه برای تغذیه فرزندان خود را پیدا کنند و بسیاری از کودکان به دلیل سوءتغذیه در بیمارستان بستری هستند.

شریفی در گفت‌وگویی درباره تاثیر بحران اقتصادی و فقر در افغانستان بر کودکان و بستری بودن ده‌ها کودک در بیمارستان‌ها به دلیل سوء تغذیه گفت: دلیل این بیماری وضعیت بد مالی مردم است. مردم نمی‌توانند از فرزندان خود نگهداری کنند و غذای سالم به آن‌ها بدهند.

بر اساس برخی گزارش‌ها، بیش از ۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ از خانه‌های خود در مناطق مختلف افغانستان آواره شده‌اند و با سرد شدن هوا، آنان روز‌های سختی را پیش رو خواهند داشت.

مسببان این روز‌های افغانستان

آمریکا و متحدان این کشور از مسببان اوضاع این روز‌های افغانستان هستند؛ در پی حوادث ۲۰ شهریور ۱۳۸۰ (۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱) در آمریکا و فروریختن برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در نیویورک، ایالات متحده به بهانه سرکوب القاعده و حذف طالبان از قدرت، ۱۵ مهر ۱۳۸۰ (۷ اکتبر ۲۰۰۱) به افغانستان در قالب ائتلافی حمله کرد. انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان متحدان اصلی ایالات متحده در این جنگ بودند و از اقدامات آمریکا پشتیبانی می‌کردند.

حکومت طالبان، ۷۰ روز بعد از حمله آمریکا و متحدانش سقوط کرد؛ در ۲۹ آذر ۱۳۸۰ (۲۰ دسامبر ۲۰۰۱) نیرو‌های بین‌المللی کمک به امنیت موسوم به آیساف که هیئتی امنیتی و اعزامی به افغانستان، تحت سرپرستی ناتو بود، به موجب قطعنامهٔ ۱۳۸۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد موجودیت پیدا کرد.

این هیئت تا آذر ۱۳۹۳ (دسامبر ۲۰۱۴) در جنگ افغانستان مشغول به ایفای وظیفه بود و در ۱۱ دی ۱۳۹۳ (۱ ژانویه ۲۰۱۵) به ماموریت حمایت قاطع در پی خروج نیرو‌های ناتو از افغانستان تغییر نام داده شد.

نیرو‌های آیساف متشکل از کشور‌های آمریکا، انگلیس، کانادا، استرالیا، نیوزیلند، آلمان، فرانسه، مجارستان، ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، لهستان، پرتغال، رومانی، کرواسی، گرجستان، دانمارک، فنلاند، بلژیک، جمهوری چک، نروژ، بلغارستان، کره جنوبی، اسلواکی، آلبانی، جمهوری آذربایجان، اسلوونی، سنگاپور و السالوادور بود.

بخش عمده‌ای از بحران انسانی و اقتصادی این روزهای مردم افغانستان، ناشی از اشغال ۲۰ ساله این کشور توسط آمریکا و حضور بیگانگان بوده است.

ایران، دوست صادق افغانستان

جمهوری اسلامی ایران که همواره به جهانیان ثابت کرده است در روز‌های سخت در کنار مردم مظلوم می‌ایستد و از آنان حمایت می‌کند، بار‌ها کمک‌های بشر دوستانه به افغانستان ارسال کرده است.

ایران فقط در دو ماه گذشته ۱۲ محموله کمک‌های بشر دوستانه حاوی مواد غذایی، دارویی و لباس گرم زمستانی برای مردم افغانستان ارسال کرده است.

کمک‌های بشر دوستانه ایران به افغانستان در شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران تحت شدیدترین تحریم‌های ظالمانه قرار دارد.

لازم به ذکر است که ایران علاوه بر اعطای کمک‌های بشر دوستانه به افغانستان، میزبان مهاجران افغانستان نیز است.

در این باره شمخانی در نشست گفت وگوی امنیت منطقه‌ای در هند گفت: جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست میزبان بیش از ۳ میلیون مهاجر از افغانستان است و این میزبانی به نحوی است که ۹۴ درصد آن‌ها همانند سایر شهروندان ایرانی در اقصی نقاط ایران زندگی و کار می‌کنند و فقط ۶ درصد آن‌ها در اردوگاه بسر می‌برند.

شمخانی افزود: تاکنون بیش از ۹۶ درصد از هزینه مهاجران افغان از منابع کشورمان تامین شده است و ایران صرفا حدود ۴ درصد از کمک نهاد‌های بین‌المللی مسوول برخوردار بوده‌است.

راهکار‌های ایران برای حل بحران افغانستان

جمهوری اسلامی ایران جز معدود کشور‌های جهان است که صادقانه خواهان حل بحران افغانستان از طریق گفتگو‌های سیاسی بدون مداخله خارجی است.

ایران از زمان بروز بحران در افغانستان، همواره بر تشکیل دولتی فراگیر با مشارکت همه گروه‌های قومی و مذهبی از طریق گفتگو‌های بین الافغان تاکید کرده است.

دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در نشست گفت وگوی امنیت منطقه‌ای در هند گفت: چند وظیفه مهم فراروی ما قرار دارد و باید با همفکری در مورد آن‌ها چاره اندیشی کنیم از جمله، تلاش همگانی برای ایجاد حکومتی فراگیر و متشکل از همه‌ی اقوام در افغانستان، کمک به حل مشکلات مردم افغانستان و مقابله با بحران انسانی در این کشور.

شمخانی در این نشست بار دیگر آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای کمک به مردم افغانستان اعلام و تصریح کرد: ایران حاضر است همه امکانات خود مانند راه‌های ارتباطی و امکانات بندری از جمله چابهار را در اختیار حل این معضل قرار دهد.

کشور‌های همسایه افغانستان نیز خواهان حل بحران این کشور از طریق گفت وگوی سیاسی و تشکیل دولتی فراگیر هستند.

وزیران خارجه کشور‌های ایران، چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان به علاوه روسیه ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱ در نشستی که در تهران برگزار شد اعلام کردند: کشور‌های همسایه افغانستان از حل و فصل اختلافات به وسیله گفتگو و مذاکره میان طرف‌های برای دستیابی به مصالحه ملی، راه حل سیاسی پایدار و تشکیل دولت فراگیر، حمایت مستمر و واقع بینانه خواهند کرد.

جمع بندی

وضعیت وخیم انسانی و اقتصادی در افغانستان نشان می‌دهد که جامعه جهانی هرگز به تعهدات سیاسی و مسولیت‌های اخلاقی خود در قبال ملت افغانستان عمل نکرده است و فقط با صدور بیانیه و گزارش، از این وضعیت ابراز نگرانی می کنند.

وضعیت کنونی افغانستان بسیار نگران کننده است و برای جلوگیری از ادامه این وضعیت، تلاش همگانی برای ایجاد حکومتی فراگیر و متشکل از همه‌ی اقوام در افغانستان ضروری است.

وضعیت کنونی افغانستان، میراث شوم آمریکا و متحدان این کشور است که ۲۰ سال افغانستان را اشغال کردند؛ لذا این کشور‌ها حداقل می‌توانند ضمن پذیرش مسئولیت این بحران، خسارت جانی و مالی واردشده به مردم افغانستان را پرداخت کنند.

آمریکا و اتحادیه اروپا که منابع مالی ملت مظلوم افغانستان را مسدود کرده اند، بهتر است به جای ابراز نگرانی، این منابع مالی را آزاد کنند تا مردم این کشور از منابع و امکانات خود بهره‌مند شوند.

زمان آن است، جامعه جهانی برای حل مشکلات مردم افغانستان و مقابله با بحران انسانی در این کشور، تصمیمی جدی اتخاذ کند و با اعطای کمک‌های بشر دوستانه، مرهمی بر زخم مردم مظلوم افغانستان شود.