کسری بودجه 87 میلیارد دلاری عربستان درسال 2016

افق تیره برای پایان جنگ یمن و تخصیص 56 میلیارد دلار به بخش نظامی عربستان، ریاض را با خطر فروپاشی اقتصادی روبرو کرده است.
شبکه خبری «العربیه»، گزارش داد که «سلمان بن‌عبدالعزیز» پادشاه عربستان در سخنرانی افتتاحیه شورای وزیران سال 2016 اعلام کرده که 56 میلیارد دلار به بخش نظامی اختصاص یافته است.
خبرگزاری انگلیسی رویترز پیش تر اعلام کرده بود عربستان سعودی هزینه‌های نظامی و امنیتی خود در سال 2015 را 20 میلیارد ریال سعودی- برابر با 53 میلیارد دلار- افزایش داده است و عادل فاکیه وزیر امور اقتصاد و برنامه ریزی عربستان سعودی هم دلیل افزایش هزینه‌های نظامی ریاض را مشارکت این کشور در عملیات طوفان قاطع- که مداخله نظامی عربستان سعودی و برخی متحدینش در امور داخلی یمن است - اعلام کرده بود در حالی که دولت این کشور پیشتر از اشاره به هزینه‌های مداخله نظامی در یمن خودداری می‌کرد.
خبرگزاری عربستان «واس» هم گزارش داد که درآمد عربستان در سال 2016 نیز 513 میلیارد ریال سعودی می‌باشد که هزینه‌های دولت این کشور 840 میلیارد ریال سعودی برآورد شده که به این ترتیب میزان کسری بودجه عربستان 327 میلیارد ریال سعودی (87 میلیارد دلار) خواهد بود که این رقم در 10 سال گذشته عربستان بی سابقه بوده است.
به این ترتیب 191 میلیون ریال سعودی برای بخش آموزش و پرورش اختصاص پیدا کرده است، بخش بهداشت و خدمات درمانی 104 میلیون ریال، بخش خدمات شهری 21 میلیون ریال، بخش امنیتی و نظامی 213 میلیون ریال (56 میلیارد دلار)، حمل و نقل 23 میلیون ریال، بخش درآمدهای اقتصادی 78 میلیون ریال، بخش اداره عمومی 23 میلیون ریال و 183 میلیون ریال برای موارد غیر مترقبه در نظر گرفته شده تا در صورت نیاز هزینه شود.
روزنامه العربی الجدید گزارش داد با توجه به کاهش قیمت نفت تا بشکه‌ای 38 دلار؛ بودجه سال 2016 یکی از مهم ترین بودجه‌های تاریخ عربستان است و ریاض تصمیم گرفته قواعد سفت و سختی برای جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری اتخاذ کند.
منابع آگاه که نخواستند نامشان فاش شوند خبر دادند که در بودجه جدید عربستان تأکید بر افزایش درآمدهای غیر نفتی است. همچنین روزنامه «فاینشنال تایمز»، نوشت: عربستان برای اولین بار در تاریخ خود برای جبران کسری بودجه که به 87 میلیارد دلار رسیده از بازارهای جهانی وام خواهد گرفت.
خبرگزاری «اسپوتنیک»، پیشتر گفته بود عربستان به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت در سازمان اوپک و کشوری که 73 درصد از درآمد خود را از طریق فروش نفت فراهم می‌کند، با چالش‌های فراوان اقتصادی به دلیل کاهش قیمت نفت دست و پنجه نرم می‌کند که این باعث شده است عربستان بعد از کاهش قیمت نفت و کسری بودجه به استقراض خارجی تن دهد و به همین دلیل کارشناسان معتقدند اولین وامی که عربستان برای جبران کسری بودجه دریافت خواهد کرد کمتر از 5 میلیارد دلار نخواهد بود.
به نظر میرسد که ریشه تمامی نگرانی‌های عربستان و دلیل بیشتر اقدامات ماجراجویانه این کشور در منطقه، توافق هسته‌ای ایران و برتری منطقه‌ای تهران و به‌ویژه نگرانی ریاض از گرایش غرب به تهران است. در گذشته شاهد بودیم که غرب همواره تمام ‌قد از عربستان حمایت می‌کرده است اما پس از شکست‌های پی‌درپی عربستان در سوریه و یمن و همچنین اقدامات عجولانه در قبال ایران، ظاهرا غرب از ریاض مأیوس شده است.
علاوه بر این عربستان سعودی برای اعمال فشار بر ایران از اکتبر 2014 تا کنون سیاست کاهش بهای نفت را در پیش گرفته و حاضر نشده از تولید خود بکاهد به این ترتیب قیمت نفت به کمترین میزان خود در چند سال گذشته رسیده است، ولی از آنجایی که فروش نفت، حدود 90 درصد از درآمدهای عربستان را تشکیل می‌دهد، نیاز این کشور به درآمدهای سوخت‌های فسیلی موجب شده ادامه قیمت نفت در رقم‌های زیر پنجاه دلار، این کشور با مشکلات جدید مواجه کند.
از طرف دیگر این کشور در طول 9 ماه گذشته وارد جنگی علیه یمن شده که هزینه‌های سنگینی برای رژیم آل سعود به همراه داشته و افق تیره آن همچنان ریاض را با خطر فروپاشی اقتصادی روبرو کرده است. به همین دلیل عربستان قرار است در نیمه ماه ژانویه طرح اقتصادی خود را برای 5 سال آینده ارائه دهد تا اصلاحات طولانی مدتی در آن اعمال شود.
چنانچه  قیمت‌های نفت بخواهد برای یک دوره پنج‌ساله دوام داشته باشد و حتی باز هم اُفت پیدا کند، بخش عمده‌ای از ذخایر ارزی عربستان مصرف می‌شود که همین مسأله قدرت مالی بین‌المللی ریاض را آسیب‌پذیر می‌سازد. با این حال با توجه به سیاست تقویت درآمدهای غیرنفتی به نظر می رسد که ریاض با هدف اعمال فشار بر ایران همچنان از تصمیم خود در زمینه کاهش قیمت نفت عقب نشینی نکند.

--------------------------------
بررسی و تحلیل/ امین نجار