دولت فرانسه براي بستن قرارداد‌های فروش اسلحه با ریاض یا سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری آنها در کشور چشم خود را بر روي جنايت سعودي ها بسته است.
روزنامه اینترنتی رای الیوم در سرمقاله خود آورده است: روابط ترکیه و فرانسه با مشاجره لفظی تند و خارج از عرف دیپلماتیک بین رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه پیرامون قضیه قتل جمال خاشقجی در وضعی تنش آلود قرار گرفته است.
رای الیوم افزود لودریان بسیاری از جمله مطبوعات را با خروج از لحن معمول دیپلماتیک و متهم کردن رجب طیب اردوغان به بازی سیاسی درباره قضیه خاشقجی، غافلگیر کرد. او گفت: این بازی سیاسی پذیرفته نیست. لودریان در واکنش به سخنان اردوغان که گفت: کشورش ریاض، پاریس، لندن و واشنگتن را از فایل‌های صوتی مربوط به این جنایت مطلع کرده است، ارائه هرگونه اطلاعات از سوی آنکارا را به فرانسه انکار کرد.
طبیعی است که این اظهارات وزیر خارجه فرانسه که اردوغان را به صورت غیرمستقیم متهم می‌کند، خشم طرف دیگر یعنی ترکیه را برانگیزد. مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه گفت: همتای فرانسوی وی ”از حد خود عبور کرده است و باید نحوه سخن گفتن با رئیس جمهور یک کشور را یاد بگیرد. متهم کردن رئیس جمهور به بازی‌های سیاسی وقاحتی بزرگ است“. وی در این زمینه تاکید کرد سازمان اطلاعات ترکیه ۲۴ اکتبر گذشته بنا بر درخواست فرانسه، فایل صوتی را به همتای فرانسوی خود داده است.
رای الیوم نوشت انکار وزیر خارجه فرانسه دو علت می‌تواند داشته باشد، نخست مشکلی که در ارتباط و هماهنگی بین دستگاه‌های اطلاعاتی فرانسه با وزارت خارجه و سایر نهاد‌های این کشور وجود دارد و دوم قصد دولت فرانسه برای سرپوش گذاشتن بر جنایت قتل خاشقجی و بستن پرونده آن در نتیجه از خشمگین کردن عربستان سعودی پرهیز و حتی رضایت مقامات آن را کسب کند تا شاید به قرارداد‌های فروش اسلحه به ریاض یا سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری سعودی‌ها دست یابد. این احتمال با توجه به تلاش امانوئل مکرون برای آرام کردن اردوغان هنگام دیدار با او در حاشیه مراسم روز یکشنبه در پاریس برای یادبود صدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول بعید نیست، اقدامی که رئیس جمهور ترکیه از آن خشنود نبود.
به نظر می‌رسد علت دوم محتمل‌تر است. البته قصد دولت فرانسه برای بستن پرونده جنایت و ابراز دوستی به حکومت سعودی به طمع پول‌های میلیاردی آن امری ناپسند است به ویژه آن که فرانسه همواره خود را ”مادر آزادی ها“ و مدافع سرسخت حقوق بشر و عدالت معرفی کرده است.
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا روز دوشنبه تاکید کرد دولتش به طور کامل از فایل‌های صوتی که آنکارا ارائه کرده آگاه است. با این حال استفان سایبرت سخنگوی آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان گفت: دستگاه‌های اطلاعاتی ترکیه و آلمان درباره پرونده خاشقجی رایزنی کردند. جینا هسپل رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) هم تاکید کرد از این فایل‌ها اطلاع دارد و محتوای آنها را به دونالد ترامپ منتقل کرده است.
حال این سوال مطرح می‌شود که آیا منطقی است کانادا با وجود بعد مسافت نسخه‌ای از فایل‌های صوتی داشته باشد و فرانسه نه؟ احتمالا وزیر خارجه فرانسه با انکار خود سعی داشت برای ریاض دلبری و دوستی مقامات عربستان را جلب کند تا سهم بزرگ تری از درآمد‌های نفتی آن داشته باشد. بیشتر کشور‌های غربی اگر نگوییم همه آنها، متاسفانه قرارداد‌های تجاری را بر اصول آزادی و حقوق بشر مقدم می‌دارند.
نمی‌دانیم این بحران به کجا کشیده خواهد شد و پیامد‌های آن برای روابط فرانسه و ترکیه چه خواهد بود، اما می‌دانیم احتمالا اردوغان با این اهانت که به شخص او شده است، چندان راحت برخورد نخواهد کرد و اصرار به عذرخواهی فرانسه خواهد داشت. در همین حال تا زمان عذر خواهی، اختلافات بسیار در روابط دو کشور ادامه خواهد یافت.