روز‌های غم انگیز ساکنان خانه‌های ویران و آب دیده در بندر امام خمینی (ره) رو به پایان است و همین روزهاست که لبخند جای اندوه را بگیرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، رعد و برق، توفان، وزش باد و لرزش درختان و سوز سرمای شبانه حکایت از حادثه می‌دادند، قطره قطره باران بر زمین می‌نشست، لحظه لحظه بر تعداد اشک‌های آسمان افزوده می‌شد و حجم آب در کوچه‌ها و
زیر باران که بی مهابا می‌بارید قدم می‌زدم، سر تا پا خیس شده بودم، جنبده‌ای در خیابان دیده نمی‌شد، خودرو‌ها با سرعت عبور می‌کردند و نور چراغ‌های آنها تاریکی و ظلمات شب را می‌شکست، برخی خیابان‌ها و معابر شهر از حجم آب مسدود شده بودند و ترافیکی بی سابقه ایجاد شده بود.
بعضی از خودرو‌ها دیگر زیر شلاق‌های باران تاب نیاوردند و در دریاچه آب با چاشنی فاضلاب گرفتار شده بودند و توان حرکت نداشتند، آسمان کوتاه آمد و باران از آمدن بر زمین صرف نظر کرد، آرامش در شهر حاکم شد و افرادی که از هراس تازیانه‌ها به زیر سقف فروشگاه‌ها و مکان‌های مسقف پناه آورده بودند، یکی پس از دیگری به سوی مقصد حرکت نمودند، اما راهی نبود که مردم به خانه بازگردند.
خیابان‌ها مملو از آب بود و آنچه بیش از هر چیزی شهروندان را آزار می‌داد، جوشش فاضلاب از دل زمین بود، تحمل بوی تعفن سخت شده بود، وارد یکی از خیابان‌ها شدم، ابتدا خیال کردم دریاچه‌ای مصنوعی است، نگاهی به پشت بام خانه‌ها انداختم، دیدم عده‌ای در حال تخلیه آب بودند، عده‌ای جرات نداشتند درِ خانه‌ها را باز کنند، البته حجم زیادی از آب وارد خانه‌ها شده بود، به خودم که آمدم دیدم تا کمر در آب فرورفته ام، خیال نکنید در استخر رفتم، نه، همان خیابان‌های عریض و مسکونی سطح شهر در حجم زیادی غرق شده بودند.
دیوار‌های خانه سدی بودند برای جلوگیری از ورود آب بیشتر به خانه‌های اهالی، درِ یکی از پارکینگ‌ها باز بود، فقط سقف خودرو‌ها قابل مشاهده بود، وارد یکی از منازل شدم، از موکت و فرش و مبل گرفته تا ظروف درون کابینت و عروسک و ماشین های بازی کودکان در آب شناور بودند، اهالی شهر نابودی زندگی و دارایی خود را به چشم می‌دیدند.
بیش از یک هفته آب در خانه جا خشکانده بود و خیال خروج از منازل را نداشت، آه و ناله شهروندان خسارت دیده از آبگرفتگی‌ها به گوش گروه‌های جهادی، نیرو‌های مردمی، هلال احمر، سپاه، بسیج، ارتش، پتروشیمی و... رسید و همگی برای نجات مردم از این اوضاع اسفناک سمت مناطق و شهر‌های آب گرفته گسیل شدند، از خانه‌ها صدای همهمه بسیجیانی می‌آمد که در سرمای زمستان و با وجود خطر بیماری کرونا ویروس کمر خود را بسته بودند برای شستن فرش ها، تعمیر یخچال‌های سوخته و کولرها، اگرچه دیدن غم مردم مظلوم و خسارت دیده سنگین‌تر از آن بود که بتوان آن را توصیف کرد، اما مشاهده این اتحاد و همدلی، زیبایی غیرقابل وصفی داشت.
وقتی آب عقب نشینی کرد، تیم‌های ارزیابی کشور به شهرستان‌های اهواز، کارون، بندر ماهشهر و بندر امام خمینی (ره) آمدند تا حجم خسارت‌ها را ارزیابی و تصمیم گیری‌های لازم برای اعطای تسهیلات بلاعوض و وام‌های کم بهره اتخاذ کنند.
یک هزار واحد از آبگرفتگی‌ها آسیب دید
فاضل عبیات معاون عمرانی و برنامه ریزی استاندار خوزستان با اشاره به وقوع آبگرفتگی وسیع در نیمه آذر ماه سال ۱۳۹۹ در شهر‌های بندر ماهشهر، بندر امام خمینی (ره)، شهر شهید چمران و اهواز گفت: حجم آبگرفتگی‌ها در بندر امام در مقایسه با سایر نقاط بیشتر بود، بطوریکه ۵ روز به طول انجامید و سطح زیادی از این بخش را در بر گرفته بود.
وی افزود: با تلاش انجام شده از سوی آبفا، گروه‌های جهادی، شهرداری، پتروشیمی‌ها و سایر دستگاه‌های اجرایی بخشی از مشکلات مرتفع شد، اما پس از ارزیابی‌های اولیه از سوی تیم‌های ویژه، حدود یک هزار واحد که بیشتر آنها در بندر امام خمینی (ره) قرار داشتند جزو واحد‌های احداثی قرار گرفتند و گزارش مربوطه به هیات دولت ارائه شد.
عبیات بیان کرد: تعدادی از واحد‌های احداث شده نیازمند ساخت مجدد در شهرستان‌های مذکور به ویژه بندر امام مورد تصویب هیات دولت قرار گرفت و تاکنون اقدامات بسیار خوبی در این زمینه انجام شده است، ۹ محله از مناطق مختلف بندر امام دارای بافت ناکارآمد هستند، در آنها مردمی از ابتدای جنگ تحمیلی از شهر‌های جنگ زده به این مناطق مهاجرت کرده اند و در کمپ B، کوی شهید صباغان و دوبلبله و... سکونت دارند.
ارائه وام بلاعوض و کم بهره به آسیب دیدگان از آبگرفتگی‌ها
این مقام مسئول به پیشنهادی مبنی بر ساماندهی مناطق پیرامونی و کم برخوردار بندر امام خمینی (ره) اشاره و بیان کرد: بر این اساس پیشنهاداتی از سوی استانداری خوزستان به هیات دولت درخصوص ۴ هزار واحد مسکونی در این مناطق ارائه شد و بلافاصله با توجه به وضعیت حاکم بر این مناطق مذکور وزارت کشور با این پیشنهاد موافقت کرد و اعتبار بسیار خوبی برای احداث منازل به صورت وام بلاعوض در قالب وام معیشتی و وام تسهیلات مسکن و کم بهره در نظر گرفته شد.
معاونت عمرانی و برنامه ریزی استانداری خوزستان با بیان اینکه وام بلاعوض حدود ۵۵ میلیون تومان و وام مسکن کم بهره نیز به مبلغ ۱۳۵ میلیون تومان و با بازپرداخت بلندمدت تصویب شده است، ادامه داد: اما موضوع اصلی در این بخش تامین زمین برای همه اهالی ساکن در مناطق کم برخوردار و حاشیه‌ای است تا بتوانند همه آنها از داشتن منزل مسکونی استاندارد و مطلوب بهره‌مند شوند.
صدور سند برای خانه‌های محله بلوکی‌ها
وی گفت: جلساتی نیز در این خصوص برگزار و مقرر شد تامین زمین مناسب از سوی وزارت راه و شهرسازی انجام شود تا با این اقدام بتوانیم ۵ هزار واحد برای ساکنان مناطق ۹ گانه احداث کرده و در اختیارشان قرار دهیم، البته مشکلاتی در محله بلوکی‌ها واقع در هسته مرکزی شهر نیز وجود دارد که برای واگذاری خانه‌هایی که اهالی آنها سال‌های زیادی است سکونت دارند و سند مسکن به نامشان نیست، اقدامات و توافق‌هایی انجام شده تا سند‌ها با قیمت بسیار مناسب به ساکنان واگذار شود.
احداث ۴ هزار واحد مسکونی در بندر امام خمینی(ره)
عبیات تصریح کرد: تمرکز اصلی معاونت عمرانی و برنامه ریزی استانداری خوزستان بازسازی مناطق دچار آبگرفتگی سال ۹۹ در بندر امام خمینی (ره) و سپس در شهر شهید چمران است، البته در این بندر مناطقی وجود دارد که بافت ناکارآمد و نابسامان دارند که بر همین اساس تصمیم گرفتیم علاوه بر مواردی که برای احداث و بازسازی منازلی که آبگرفتگی‌ها باعث تخریب آنها شده، ۴ هزار واحد مسکونی علاوه بر یک هزار واحد قبلی در بندر امام خمینی (ره) احداث کنیم، البته طرح‌های مربوطه و ساماندهی مناطق کم برخوردار در حال انجام است.
بیشتر بخوانید: پرداخت ١٠٠ میلیارد تومان خسارت آبگرفتگی به خوزستانی ها
این مقام مسئول اظهار داشت: سرعت کار بخوبی در حال پیشروی است و زمین‌های مورد نیاز برای ساخت منازل مسکونی جدید مشخص شده و پس از دریافت مصوبه‌ها و مجوز‌های لازم عملیات احداث آغاز خواهد شد و منازل ایمن تا ۲ سال آینده به متقاضیان تحویل داده می‌شود، ضمن اینکه مشارکت‌هایی هم از سوی برخی ارگان‌ها برای دفع آبهای سطحی در بندر امام و شهر شهید چمران و کلانشهر اهواز انجام داده اند که امیدواریم به زودی شاهد پایان نگرانی هنگام بارش باران باشیم.
لوله‌های شبکه دفع آبهای سطحی تامین شد
عبیات ادامه داد: یکی از اقدام‌های مهمی که در بندر امام خمینی (ره) انجام شده، تامین لوله برای بخشی از شبکه دفع آبهای سطحی است که در روز‌های آینده لوله گذاری آن آغاز می‌شود و یکی از اصلی‌ترین مشکل در این شهر مرتفع خواهد شد.
معاونت عمرانی و برنامه ریزی استانداری خوزستان در پایان بیان کرد: ساخت و ساز مسکن به اداره کل بنیاد مسکن استان واگذار و هم اکنون مطالعات در این زمینه آغاز و واگذاری کار به مشاوران نیز انجام شده و سرعت عملیات ساماندهی مطلوب است و تلاش می‌کنیم در کمترین زمان ممکن خانه‌ها احداث و علیرغم گستردگی مشکلات شهری به متقاضیان تحویل داده شوند.
تداوم بازسازی منازل خسارت دیده از آبگرفتگی‌ها
مسعود انصاریان مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خوزستان گفت: در جریان آبگرفتگی‌ها ۶ هزار و ۲۲۳ واحد دچار خسارت شدند که از این تعداد ۳ هزار و ۷۱۷ واحد احداثی و ۲ هزار و ۵۰۶ مورد آنها تعمیری بودند و تاکنون ۵۳۶ میلیارد و ۱۹۵ میلیون ریال کمک بلاعوض به ۸ هزار و ۳۵۶ خانوار آسیب دیده اعطا شده است که به احداثی‌ها نیز با توجه به پیشرفت فیزیکی واحد‌ها می‌توانیم تسهیلات را پرداخت کنیم.
وی با بیان اینکه احداث ۲ هزار و ۷۵ واحد مسکونی نیز آغاز شده، افزود: بزرگترین پروژه بهسازی و احداث منازل خسارت دیده از آبگرفتگی‌ها در بندر امام خمینی (ره) است، با بازدید‌های انجام شده از سوی مسئولان کشوری و اعضای هیات دولت با توجه به وضعیت نامساعد سکونت در این شهر و مناطق حاشیه‌ای که عمدتا دچار آبگرفتگی شدند مصوب شد که ۴ هزار واحد مسکونی در این مناطق باید احداث شوند.
پیچیدگی‌های اجرایی بر سر راه احداث و تعمیر منازل
انصاریان اظهار داشت: بندر امام خمینی (ره) منطقه ای شهری است و پیچیدگی خاص خود را دارد، بطوریکه در برخی مناطق واحد‌های مسکونی بصورت غیررسمی و با مصالح کم دوام و در برخی مناطق که زمین پست و لجن زار است، احداث شده اند، به همین منظور پژوهشکده سوانح طبیعی ایران و وابسته به بنیاد مسکن مسئولیت انجام مطالعات شهرسازی را بر عهده گرفته تا پس از نقشه برداری ها، مطالعات تفصیلی را با هماهنگی اداره کل راه و شهرسازی خوزستان مورد بازنگری قرار دهد.
این مقام مسئول تصریح کرد: هم اکنون ۳ منطقه بزرگ انتخاب و تصویب آنها در کمیسیون ماده ۵ صورت گرفته، ضمن اینکه طرح مطالعاتی مابقی مناطق نیز در دست تهیه و تدوین هستند و به زودی ارسال خواهند شد، همچنین علاوه بر موارد مذکور، برای مسئله فاضلاب با همکاری و هماهنگی شرکت آب و فاضلاب خوزستان صحبت‌هایی با مشاور در این زمینه انجام شده و مطالعات تخصصی رو به اتمام است.
مشکل واگذاری زمین به بنیاد مسکن همچنان پابرجاست
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خوزستان ادامه داد: همچنین مطالعات در زمینه سیستم دفع آبهای سطحی به مشاور محول شده و هم اکنون در حال انجام است، البته به دلیل اینکه در مصوبه دوم دولت ۴۵۰ میلیارد تومان برای آماده سازی زمین و ایجاد تاسیسات زیرساختی پیش بینی شده، اما تا به امروز این مبالغ تزریق نشده اند، ولی عملیات‌ها پیشاپیش آغاز شده اند، البته مشکلی که هم اکنون با آن دست به گریبان هستیم و استاندار خوزستان در جریان آن قرار دارد، مسئله واگذاری زمین است، چون اراضی آنجا متعلق به راه و شهرسازی هستند و هنوز زمینی به بنیاد مسکن واگذار نشده و این موضوع در حال پیگیری است و به زودی حل خواهد شد.
به گفته انصاریان، ۸ منطقه عمده در بندر امام خمینی (ره) وجود دارد که ساکنان آنها مردمان جنگ زده محسوب می‌شوند که از شهر‌های آبادان و خرمشهر و شادگان به این شهر آمده اند و تا به امروز در منطقه‌ای نظیر کمپ بی و شهید صباغان ساکن هستند، برخی دیگر از ساکنان این مناطق محروم اقدام به ساخت خانه با بلوک کرده اند و سقف آنها از ایرانیت است و فاقد معبر، سیستم دفع فاضلاب و آبهای سطحی بوده و مردم شرایط اقتصادی خوبی ندارند.
وی اظهار کرد: به همین دلیل مسئولان تصمیم گرفتند با احداث ۵ هزار واحد مسکونی اوضاع این شهر را ساماندهی کنند که با واگذاری زمین از سوی راه و شهرسازی عملیات اجرایی با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت، البته این اداره تا به امروز همکاری‌های بسیار خوبی داشته است و انشاءالله با رفع مشکلات، برگ واگذاری زمین برای خانوار‌ها صادر خواهد کرد و سپس تسهیلات به آنها ارائه می‌شود و با نظارت بنیاد مسکن آغاز می‌گردد.
انصاریان به استقرار دستگاه‌های بچینگ تن ساز در بندر امام خمینی (ره) اشاره کرد و گفت: بلافاصله پس از رفع مشکل زمین، عملیات بصورت گسترده در چندین جبهه آغاز خواهد شد.
اگر چه این روز‌ها هر جا سخن از وضعیت پروژه‌های اجرایی می‌شود، ردپایی از نبود و کمبود اعتبار‌ها به چشم می‌خورد، اما با این توضیحات نور امید بر دل رنج کشیده و مظلوم اهالی شهر بندر امام خمینی (ره) خواهد تابید وقتی که بدانند امکانات و تصمیم‌ها برای ساختن خانه‌هایی مقاوم و رسمی بسیج شده اند تا بتوانند باقیمانده روز‌های عمر را زیر سقفی که با امید و آرامش رنگ شده است بگذارنند.
*نویسنده و محقق: ملیحه گریزی نسب