معاون علمی رئیس جمهور از آغاز فرایند اجرایی‌سازی برنامه حمایت از توسعه زنجیره‌های ارزش راهبردی و عبور از خام فروشی، مصوب کارگروه دائمی شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان خبر داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با بیان اینکه تحول در زیست‌بوم فناوری و نوآوری و عبور از خام‌فروشی، نیازمند تغییر رویکرد‌های سنتی و هم‌افزایی ظرفیت‌های ملی است، تصریح کرد: بر همین اساس، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با اتکا به دستورالعمل حمایت از توسعه زنجیره‌های ارزش راهبردی و عبور از خام فروشی (مصوب کارگروه دائمی شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان در بهمن‌ماه ۱۴۰۳)، سازوکاری نوین را برای تجمیع حمایت‌های دولتی با سرمایه‌گذاری بنگاه‌های بزرگ و مشارکت فعال شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی کرده است.
وی ادامه داد: در این برنامه که پیشتر وعده آن در اختتامیه پتروفن تحت عنوان «ایجاد هلدینگ نوآوری» داده شد، ما به‌جای حمایت‌های پراکنده، به سمت تجمیع ظرفیت‌های حمایتی معاونت علمی با سرمایه‌گذاری بنگاه‌های بزرگ و بازارسازی هدفمند حرکت کرده‌ایم. رویکرد ما ایجاد یک محیط مشارکتی و برابر میان شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع بزرگ است تا این شرکت‌ها نه تنها جذب یا تضعیف نشوند، بلکه به بازیگران اصلی در تکمیل زنجیره‌های ارزش راهبردی تبدیل شوند.
به گفته این مقام مسئول، در این چارچوب، مدل «پیشران نوآوری زنجیره» را به‌کار گرفتیم تا بنگاه‌های بزرگ با سهم بازار قابل توجه، نقش مدیریت زنجیره، هدایت فناوری و سرمایه‌گذاری مشترک را ایفا کنند و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به‌عنوان توسعه‌دهندگان فناوری در کنار این شرکت‌های پشیران، حلقه‌های مفقوده زنجیره را تکمیل کنند. این الگو به ما امکان می‌دهد که با توسعه فناوری‌های بومی، رفع گلوگاه‌های صنعتی، کاهش ارزبری و افزایش ارزش‌افزوده داخلی، اقتصاد دانش‌بنیان کشور را به سطحی راهبردی ارتقا دهیم.
معاون علمی رئیس‌جمهور در خصوص ساز و کار اجرایی این برنامه گفت: در این مدل معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و دیگر دستگاه‌های عضو کارگروه بسته‌های حمایتی خود را در راستای ارتقای هرچه بیشتر عملکرد این برنامه تجمیع خواهند کرد و با ارائه مشوق‌هایی در قالب تأمین مالی، اعتبار مالیاتی و تسهیل فرایند‌های قانونی و مقرراتی از اجزای مختلف این زنجیره حمایت خواهند کرد.
افشین خاطرنشان کرد: نمونه بارز این رویکرد، انتخاب زنجیره پرورش ماهی در قفس به‌عنوان نخستین پروژه پایلوت این برنامه است. تولید پروتئین حیوانی در ایران سال‌هاست با چالش‌های اقلیمی، محدودیت مراتع و وابستگی به واردات نهاده مواجه بوده است. در حالی که کشور ما ظرفیت گسترده‌ای در تولید آبزیان دریایی دارد و این امر می‌تواند ضمن کاهش فشار بر منابع داخلی، به سلامت جامعه و توسعه صادرات کمک کند. در برنامه ششم توسعه، تولید ۲۰۰ هزار تن ماهی در دریا هدف‌گذاری شد، اما طبق آمار رسمی سازمان شیلات، تاکنون کمتر از ۵ درصد این هدف محقق شده است، در حالی که برخی کشور‌های منطقه به این سطح از تولید دست یافته یا حتی از آن عبور کرده‌اند.
به گفته وی ، به همین منظور، در جلسه اخیر کارگروه دائمی شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان، شرکت فناوری هوشمند صنایع سلامت پاسارگاد (وسترا) برای یک دوره سه ساله به‌عنوان پیشران زنجیره پرورش ماهی در قفس انتخاب شد تا مدیریت زنجیره، تدوین نقشه راه توسعه فناوری، سرمایه‌گذاری مشترک و تعریف نیاز‌های فناورانه را بر عهده گیرد. همچنین، شرکت «راموز» به‌عنوان توسعه‌دهنده فناوری زنجیره تعیین شد تا زیرساخت‌های اجرایی، سکوهای بهره‌برداری و مدل‌های کسب‌وکار فناورانه را توسعه دهد.
معاون علمی رئیس‌جمهور با بیان اینکه بر اساس این مصوبه، حداقل ۱۰ شرکت دانش‌بنیان واجد شرایط در محور‌های کلیدی مانند تولید مولد، خوراک، سیستم‌های هوشمند مدیریت، فرآوری صادرات‌محور و زیست‌فناوری دریایی مورد حمایت قرار خواهند گرفت، تصریح کرد: این اقدام، تنها یک پروژه بخشی نیست؛ بلکه نقطه شروعی برای پیاده‌سازی الگوی نوآورانه توسعه زنجیره‌های ارزش در صنایع راهبردی کشور است. همان‌طور که در دستورالعمل مذکور تصریح شده، ما باید با تمرکز بر حلقه‌های با ارزش افزوده بالا، اتکا به فناوری‌های داخلی و سرمایه‌گذاری هدفمند، مسیر اقتصاد ملی را از خام‌فروشی به سمت تولید فناورانه و رقابتی تغییر دهیم. این مدل در آینده به سایر صنایع راهبردی همچون برق و میکروالکترونیک، خودرو‌های برقی، ماشین‌سازی، صنایع پایین‌دستی نفت و گاز و معدن نیز تعمیم خواهد یافت.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: امروز پیام ما به بازیگران زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور این است که نقش شما دیگر محدود به حاشیه بازار نیست. این برنامه شما را به قلب زنجیره‌های ارزش کشور می‌برد؛ جایی که می‌توانید فناوری خلق کنید، بازار بسازید و اقتصاد ایران را به سطحی شایسته از توانمندی و استقلال فناورانه برسانید.