جمهوری آذربایجان تهدید کرد همکاری نظامی را با غرب قطع می کند

به گزارش مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما، در این گزارش به قلم جاشوآ کوچرا آمده است: مقامات جمهوری آذربایجان در واکنش به افزایش فشارها بر باکو به سبب نقض حقوق بشر، تهدید کردند همکاری های نظامی خود را با غرب قطع خواهند کرد. اما این تهدید ممکن است در بحبوحه کاهش اهمیت جمهوری آذربایجان برای ارتش های غربی، اقدام درستی نبوده باشد.

ریچارد دوربین سناتور آمریکایی در روز هفتم ماه سپتامبر پیشنهاد اعمال تحریم هایی را علیه جمهوری آذربایجان مطرح کرد. این اقدام مانع از سفر آن دسته از مقامات جمهوری آذربایجان به آمریکا می شود که در روند زندانی کردن مهمان علی یف مدیر توران -تنها خبرگزاری مستقل جمهوری آذربایجان- دست داشتند.

روزنامه دولتی «آذربایجان» اعلام کرد تحقیقات انجام شده نشان دهنده حجم فساد مقامات این کشور در اروپاست. این مقاله «نیروهای تحت حمایت موسسه سوروس و لابی ارمنستان» را عامل «تلاش ها برای تیره کردن روابط جمهوری آذربایجان و آمریکا و شراکت راهبردی بین آنها» دانست.

در ادامه این مقاله آمده است که باکو ممکن است همکاری های نظامی خود را با غرب به حال تعلیق در آورد. در این مقاله آمده است:

این یک حقیقت واضح است که صلح بانان جمهوری آذربایجان طی سال های 1999 تا 2008 بخشی از مأموریت های صلح بانی در کوزوو و طی سال های 2003 تا 2008 بخشی از مأموریت نیروهای صلح بانی در عراق بودند. سربازان جمهوری آذربایجان با حضور در مأموریت های صلح بانی در افغانستان در سال دو هزار و دو، همچنان به وظایف خود در این زمینه عمل می کنند. جمهوری آذربایجان با گشودن حریم هوایی خود و صدور مجوز برای استفاده از زیرساخت های حمل و نقل هوایی موجود، مشارکت قابل توجهی در فعالیت های نظامی ناتو در افغانستان دارد. اما جمهوری آذربایجان می تواند به همکاری های نظامی و راهبردی خود با غرب پایان دهد، سطح مشارکت خود را در عملیات مبارزه با تروریسم و مأموریت های صلح بانی بکاهد و از ارائه هر گونه حمایت لجستیکی به ناتو در افغانستان بکاهد. 

بر اساس ارقامی که اخیرا منتشر شده اند، جمهوری آذربایجان چهل و نه سرباز در افغانستان دارد که بخشی از مأموریت ناتو هستند که تعداد نیروهای آن، دوازده هزار و هشتصد و سیزده نفر است. این رقم کمتر از یک درصد از کل این نیروها را تشکیل می دهد و می توان گفت سهم مشارکت باکو در عملیات ناتو ناچیز است.

در گذشته، حمایت لجستیکی باکو سبب ارائه کمک های قابل توجهی به ناتو و آمریکا می شد، اما مشخص نیست این کمک ها در چه حدی بوده است. 

رسانه های جمهوری آذربایجان به طور منظم به ارقامی در این باره  اشاره می کنند که «حدود چهل درصد از همه محموله های به مقصد مأموریت ناتو در افغانستان از طریق باکو منتقل می شود.» اما این نقل و انتقالات تنها شامل محموله های هوایی می شود که نسبتا بخشی کوچکی از نقل و انتقال های لجستیکی به افغانستان از طریق آن انجام می شود و بیشتر این محموله ها از مسیر زمینی منتقل می شوند. و مهمتر آن که، این ارقام مربوط به سال دو هزار و یازده هستند و مشخص نیست این ارقام در حال حاضر در چه سطحی هستند، اما به نظر می رسد به شدت کاهش داشته اند.

زائور شیری یف کارشناس مسائل آذربایجان در موسسه چاتم هاوس در ماه اوت در مقاله ای نوشت: اهمیت باکو به عنوان مسیری برای نقل و انتقال کمک های بشردوستانه به افغانسنان برای ناتو و نیروهای آمریکایی دیگر همانند گذشته نیست. با آن که دولت ترامپ از استقرار چندین هزار نیروی اضافی آمریکایی در افغانستان خبر داد، جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا تأیید کرده است که آمریکا «لزومی به افزایش سطح دسترسی از طریق آذربایجان» نمی بیند. 

شرکت هواپیمایی دولتی «جاده ابریشم» جمهوری آذربایجان همچنان پروازهایی را به نیابت از ارتش آمریکا به افغانستان انجام می دهد. همچنین فاش شده است که این شرکت هواپیمایی در انتقال محموله های تسلیحاتی برای شورشیان سوری مشارکت دارد.

اما مشارکت آذربایجان در تلاش های نظامی غرب در نهایت بیشتر به نفع باکو است تا آن که به نفع غرب باشد زیرا این مشارکت نشان دهنده تمایل غرب به حفظ سیاست استفاده از چند مسیر به منظور ایجاد توازن در مقابل اتکای آنها به روسیه است. این شراکت راهبردی به نوبه خود سبب می شود دولت آذربایجان فضای بیشتری برای تداوم روند سرکوب رسانه های مستقل و دیگر تهدیدها علیه حاکمیتش داشته باشد.

هفته گذشته، آذربایجان روابط دوستانه خود را با ناتو و آمریکا نشانه اهمیت راهبردی این روابط دانست. خبرگزاری دولتی ترند در گزارشی نوشت برگزاری نشست نظامی بلندپایه بین ناتو و ژنرال های روسی «نشان داد که آذربایجان یک مسیر ژئوپلتیکی بین روسیه و آمریکاست و روابطی راهبردی با هر دو کشور دارد.» این خبرگزاری همچنین نوشت:‌ «این کشور به عنوان یکی از مهمترین مراکز ژئوپلتیکی راهبردی در منطقه در کانون توجهات قرار دارد. آذربایجان یک شریک معتبر و دیرینه برای ناتو محسوب می شود.»

به همین دلیل، تعلیق این همکاری نظامی احتمالا واکنش هایی را علیه باکو در پی خواهد داشت.

هدف از این تهدید احتمالا اثبات کردن این موضوع به مخاطبان داخلی است که جمهوری آذربایجان می تواند در مقابل فشارهای غرب بایستد. درست بودن یا نبودن این رویکرد، موضوع دیگری است.