هند و اس ۴۰۰؛ گمانه‌های بی نظمی در جنوب آسیا

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما،از سال 1948یعنی پس از استقلال پاکستان به عنوان یک کشور از سرزمین هند ، دولت اتحاد جماهیر شوروی به کشور هند نزدیک تر شد و آمریکا به پاکستان .
رقابت های جنگ سرد در جنوب آسیا ، زمینه لازم را برای نوعی ائتلاف سازی مهیا کرد. رقابت همزمان چین با هند در مرزها و اتحاد شوروی در ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک، یکی از پیشران های رشد خرید تسلیحات و امنیتی تر شدن منطقه شد.
اما امروز دهلی نو در نقشه هاي نظامي و دفاعي خود"سیاست موازنه مثبت "را دنبال می کند.

هند مشتری ثابت تسلیحات آمریکا
در سال 2017، هند و امریکا با امضای قرارداد 1/1 میلیارد دلاری بین دو کشور برای خرید چهار فروند هواپیمای گشت دریایی دوربرد 'پوسیدون -8 آی' از سوی دهلی ، یکی از حساس ترین معاملات را در بازار تسلیحات سنگین صورت دادند.
با امضای این قرارداد ارزش معاملات نظامی هند وامریکا به بیش از 15 میلیارد دلار در 10 سال گذشته اش افزایش يافت.
تا امروز آمریکا درحال ترغیب هند برای تولید جنگنده های اف –ای 18 سوپرهورنت ساخت شرکت بوئینگ و یا اف 16 تک موتوره فالکون ساخت لیکهود در قالب برنامه ساخت در هند است.

خرید ها از روسیه
در یک تجارت تسلیحاتی بی سابقه، روسیه و هند در قرارداد 6 میلیارد دلاری برای تحویل اس-400 به توافق رسیدند. این قرارداد در جریان سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به هند و دیدار با «نارندا مودی» نخست‌وزیر این کشور امضا شد.
بر اساس این قرارداد که برخلاف تهدیدهای شدید آمریکا به اعمال تحریم‌های اقتصادی منعقد شد، اولین محموله شامل پنج فروند از سامانه‌های S-400 در ماه اکتبر سال 2020 به هند تحویل داده خواهد شد.
""اولین محموله شامل پنج فروند دستگاه اس-400 می باشد که در ماه اکتبر سال 2020 به هند تحویل داده خواهد شد.
مجموعه های دفاع هوایی اس-400 یکی از پیشرفته‌ ترین تسلیحات دفاعی است که با توجه به مشکلاتی که دستگاه رقیب امریکائی آن، پاتریوت در میدان های نبرد از خود نشان داده، این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده است. نخستین بار چین این سامانه ها را خریداری کرد.
ارزش هر مجموعه اس-400 به طور کامل (شامل 8 پرتابگر، 112 موشک، وسایط تجهیزاتی و حمایتی) 400 ميلیون دلار ارزش دارد.""

( https://ir.sputniknews.com/world/201810054033348-%D9%)

پس از حدود 5 دهه، تجهیزات موشکی و بخش از سامانه های هسته ای هند ، هنوز روسی است.
به هرحال با وجود تهدیدهای آمریکا، هند جهت رقابت با چین و پاکستان برای خرید سامانه دفاعی اس-400 از روسیه گام استراتژیک موثری برداشت.
همچنین قرار است که ناوگان ترابری و سوخت‌رسانی نیروی هوایی هند در قراردادی با روسیه به ارزش 600 میلیون دلار ارتقاء یابد.

چالش های تحریمی آمریکا
سیاست های تحریمی آمریکا، یکی از استراتژی های"آزاد سازی نرم" از سوی واشنگتن برای برخورد با دولت های مخالف است. اما در خصوص هند، تاکنون واشنگتن واکنش تندی نشان نداده و کارشناسان بر این باورند که بعید است تحریم های آمریکا علیه هند انجام شود.
دهلي نو تلاش مي کند تا خرید از روسیه، مخالفت با واشنگتن تعبیر نشود.
""اما مقامات وزارت دفاع هند اخیرا اعلام کردند : هند عملا معامله با روسیه برای اس-400 را به پایان رسانده است و ما قصد داریم قدم بعدی را برداریم. ما قصد داریم موضع خود را در این مسئله به آمریکا بفهمانیم.
هند در پی آنست که آمریکا تحریم هایی را علیه این کشور وضع نکند، از آنجا که دسترسی به سامانه موشکی روسی برای دهلی نو در"شرایط معماری در حال توسعه منطقه"و همکاری دفاعی با روسیه که جنبه تگاتنگ و قدیمی دارد، لازم و ضروریست."""
( https://ir.sputniknews.com/world/201809033936231-%D9%) 

به هر حال توافقنامه‌های دفاعی هند و روسیه زمانی اتفاق می‌افتد که آمریکا تحریم‌هایی علیه شرکت‌های‌ بزرگ صادر کننده تسلیحات روسیه «راستک و «راسبورون اکسپورت» اعمال کرده است.
از سوی دیگر بخش هایی از دولت آمریکا از تحریم هند در صورت خرید سامانه‌های تسلیحاتی بزرگ از روسیه خبر داده اند.
بر این اساس، تحریم‌های کنونی علیه روسیه به این معنی است که نهاد‌های هند نمی‌توانند از نظام بانکی آمریکا برای پرداخت وجه خرید تسلیحات ساخت روسیه استفاده کنند. بنابراین، انتظار می‌رود هر دو کشور با استفاده از ارز کشورهای خود راهی برای خروج از این وضعیت پیدا کنند.
این درحالی است که "راندل شریفر" معاون وزیر دفاع آمریکا در امور آسیا و اقیانوسیه طی مصاحبه‌ای در موسسه صلح بین المللی کارنگی گفت: به شدت نگران تصمیم هند برای خرید سامانه و سکوهای نظامی روسیه بوده و نمی توانم بگویم که هند به دلیل خرید این تسلیحات تحت تحریم های آمریکا قرار خواهد گرفت و رئیس جمهور آمریکا در این باره تصمیم خواهد گرفت.
هرچند آمریکا از روابط مستحکم میان هند و روسیه در زمینه دفاعی مطلع بوده اما واشنگتن به دنبال تغییر رویکرد هند در این زمینه برای تحول به سوی همکاری با آمریکاست.
کارشناسان می گویند بر اساس قانون مجازات دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها، آمریکا می تواند تحریم هایی را علیه کشورهای سوم به دلیل خرید تسلیحات روسی اعمال کنند اما پنتاگون می تواند استثناهایی را در این زمینه برای کشورهای مشخصی اعمال کند.

موضع پاکستان
تاریخ منطقه و روابط اسلام آباد و دهلی نو، به روشنی بر رقابت پایان ناپذیر دو کشور تاکید دارد. رقابت های جنگ افزاری، آزمایش های هسته ای، درگیری های مرزی و اتهامات تروریستی پی درپی ضد یکدیگر، اضلاع خصومت را تا امروز شکل داده، وضعیتی که شاید یکی از انگیزه های دهلی نو برای تقویت سیستم های پدافند موشکی خود با خرید سامانه های اس 400 باشد.
در عین حال در اوایل ماه جاری وزیر اطلاع رسانی پاکستان گفت، اسلام آباد نگران این است که هندوستان به سامانه‌های دفاع موشکی اس-400 روسیه دست یابد اما مسکو نباید تنها روی دهلی‌نو حساب کند.
مقامات اسلام آباد تاکید می کنند که خرید سامانه‌های دفاعی موشکی اس-400 توسط هند از روسیه مشکلاتی را برای امنیت منطقه به همراه خواهد داشت همچنانکه ممکن است از این سامانه‌ها علیه پاکستان استفاده شود.
در واقع دیدگاه اسلام آباد آنست که:

1-روابط پاکستان و روسیه روز به روز در حال بهبود است و اسلام آباد به دنبال همکاری نزدیک‌تر با روسیه در زمینه‌های دفاعی، تجاری و اقتصادی است.

2-این تجهیزات پدافندی یک تهدید برای پاکستان است.

3-همانطوری که روسیه و هندوستان روابط بسیاری با هم دارند، پاکستان هم باید به روسیه نزدیک‌تر شود و روسیه نباید فقط روی دهلی‌نو حساب کند.
هندوستان و پاکستان تنش بر سر مساله کشمیر که هفت دهه درگیری را در پی داشته است.
این در حالی است که دولت پاکستان نسبت به این مساله که آیا آمریکا کمک‌هایش به پاکستان را از سر می‌گیرد، مطمئن نیست و تصمیم‌ آمریکا در تعلیق کمک به پاکستان نشان دهنده تناقض رویکرد واشنگتن در منطقه است.

واشنگتن دهلی را تحریم نمی کند !
به نظر می رسد واشنگتن تحریم‌های ثانویه را علیه نهادهای هند به‌ خاطر خرید تجهیزات نظامی از روسیه تحمیل نمی کند. چرا که :

1-آمریکا به توانمند شدن هند مقابل قدرت روز افزون چین، نیاز دارد.

2-تحریم هند ممکن است به توانایی دهلی نو در پرداخت هزینه‌های خرید نظامی از آمریکا نیز اثر گذارد.

3-آمریکا اصولا نمی خواهد با وضع تحریم، قرارداد دانش هسته ای با هند موسوم به"قرارداد 123"دچار لطمه بشود.
قرارداد ۱۲۳ که نوعی به رسمیت شناختن هند در صنعت هسته‌ای به شمار می‌رود اعتراض بسیاری از نمایندگان کنگره آمریکا را نیز به همراه داشت. زیرا هند که بدون امضای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به این موافقتنامه دست پیدا کرده می‌تواند الگوی بدی برای دیگر کشورها شود که در تلاش برای دستیابی به بمب هسته‌ای هستند. با این حال دولت بوش به این قرارداد به عنوان بخشی از تلاش خود برای بهبود روابط آمریکا با هند و مقابله با افزایش توان هسته‌ای چین می‌نگرند.
در واقع قرارداد ۱۲۳ از یک سو شرایط بسیار خوبی را برای توسعه تجارت شرکت‌های هسته‌ای هند و آمریکا به ارزش بالغ بر ۱۵۰‌میلیارد دلار طی ۳۰ سال آینده ایجاد خواهد کرد و از سوی دیگر ضمن احیای صنعت هسته‌ای هر دو کشور فرصت‌های شغلی جدید و بسیاری را در عرصه فن‌آوری برتر برای نسل های آینده طرفین این قرارداد به وجود خواهد آورد.
======================================

نویسنده : محمد حسینی پور- پژوهشگر سیاست استراتژیک.