برکناری آخرين ژنرال چهار ستاره از تيم ترامپ

متیس به شدت مخالف خروج دو هزار نیروی آمریکایی از سوریه و بسیاری دیگر از سیاست های ترامپ بود. اما یک روز بعد از آنکه ترامپ رسما اعلام کرد نیروهای این کشور را از آمریکا خارج خواهد کرد، به پنتاگون رفت و پنجاه نسخه از متن نامه استعفای خود را در میان کارکنان پنتاگون پخش کرد. محورهای اصلی اختلافات متیس و ترامپ عبارتند از:
- اختلاف درباره رفتار با متحدان آمریکا: متیس در استعفای خود نوشته است: متحدان، نقطه قوت آمریکاست. از نظر متیس، آمریکا بیش از هفتاد سال یعنی از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون در حال ایجاد و تقویت اتحادها و ائتلاف ها بوده است. اما ترامپ به این اتحادها و ائتلاف ها اعتقادی ندارد و با رقبای آمریکا روابط بهتری دارد. بدرفتاری ترامپ با مقامات اروپایی و اعمال تعرفه بر واردات کالا از اروپا به آمریکا و همچنین نوع تعامل با ناتو از دیگر انتقادات متیس به حکمرانی ترامپ است.
- ناتو: متیس در مقایسه با مک مستر، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا و رکس تیلرسون، وزیر خارجه سابق، تلاش های بیشتری برای خنثی کردن تاثیر اقدامات خطرناک ترامپ انجام می داد. متیس تلاش کرد تا ترامپ را مجاب سازد تا از پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو خارج نشود و به او اطمینان بدهد که کشورهای اروپایی و آمریکا، منافع مشترک دفاعی دارند.
- چین و کره شمالی: یکی دیگر از اختلافات متیس و ترامپ درباره رویکرد ترامپ در قبال آسیا است.او تلاش می کرد ترامپ را متقاعد کند که روابط با کره جنوبی برای آمریکا بسیار باارزش است و نباید این روابط فدای ماجراجویی های آمریکا در روابط با چین و کره شمالی شود.
- توافق هسته ای با ایران: متیس تقریبا حدود هجده ماه خروج آمریکا از توافق هسته ای با ایران را به تاخیر انداخت، اما در نهایت نتوانست مانع این اقدام ترامپ شود.
- انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس: این مسئله نیز یکی از موارد اختلاف ترامپ و متیس بود. وزیر دفاع مستعفی آمریکا معتقد بود، انتقال سفارت می تواند منجر به بی ثباتی های بیشتر در منطقه غرب آسیا شود.
- اختلاف درباره سوریه: متیس به شدت با خروج نیروهای آمریکایی از سوریه مخالف بود و معتقد بود این وضعیت می تواند منجر به تقویت مجدد رادیکالیسم داعش و سلفی ها در این منطقه شود. متیس همواره آشکارا از کردهای شمال سوریه حمایت می کرد و از نظر او، خروج نیروهای آمریکایی از این منطقه راه را برای سرکوب آنها توسط دولت ترکیه و به ادعای او، تقویت داعش هموار کرده و یک پیروزی برای دولت های سوریه و ایران محسوب می شود و ضربه سنگینی به متحدان آمریکا در منطقه وارد خواهد کرد.
- مسئله دیوار مکزیک: متیس با طرح های ترامپ درباره مهاجران مخالف بود و به همین دلیل بود که ترامپ در دستور برای استقرار نیروهای ارتش در مرز آمریکا و مکزیک با متیس مشورت نکرد.
-  روسیه: متیس از جمله افرادی بود که رفتار ترامپ در قبال پوتین را نمی پسندید و خواستار برخورد جدی با مسکو بود.
 با وجود این به نظر نمی رسد، مسئله عقب نشینی آمریکا از سوریه آخرین بهانه متیس برای استعفا بوده است. متیس بیش از شش ماه است که از فرایند تصمیم گیری های دولت ترامپ کنار گذاشته شده بود.  خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از مقامات رسمی ترکیه و آمریکا گزارش داده بود، که یک هفته قبل از استعفای متیس، ترامپ در گفتگوی تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، تصمیم خود را برای خروج از نیروهای آمریکا از سوریه اعلام کرده بود. یکی دیگر از رفتارهای متیس، این بود که او مقامات ارشد پنتاگون را که مستقیما با ترامپ ارتباط برقرار می کردند، توبیخ می کرد؛ زیرا نگران بود مبادا ترامپ به آنها دستور اجرای اقداماتی در حوزه دفاعی بدهد. پیتر برگن در تحلیلی برای سی ان ان، گفت متیس شبیه همان مرد در داستان های قدیمی است که به امپراتور گفت، تو لباس نپوشیده ای.
متیس صریح و بی پرده از اقدامات ترامپ که در راستای منافع ملی این کشور نمی دانست، انتقاد می کرد.
بعد از متیس، برت مک گورک، نماینده آمریکا در ائتلاف مبارزه علیه داعش نیز در اعتراض به تصمیم آمریکا برای عقب نشینی از سوریه هم روز جمعه 21 دسامبراستعفا داد.
برخی تحلیلگران معتقدند استعفای متیس، فرار از  اخراج احتمالی او توسط ترامپ بود اما در نهایت رئیس جمهوری آمریکا او را دو ماه زودتر برکنار کرد. با استعفای متیس، هسته اولیه ژنرال های ترامپ کنار گذاشته شدند و عقلانیت مرسوم دولت پنهان در اطراف ترامپ به حداقل رسید. این وضعیت، دستگاه ها و نهادهای امنیتی و نظامی را برای برخورد بیشتر با سیاست های ترامپ جسورتر می کند.  
واکنش ها به استعفای متیس
برخی تحلیلگران، استعفای متیس را تا اندازه ای مهم می دانند که دوران حضور ترامپ در کاخ سفید را به دوره متیس و دوران بعد از آن تقسیم می کنند. نیویورک تایمز در مقاله ای با عنوان ترامپ بعد از متیس می نویسد: وزیر دفاع تلاش می کرد جهان را از آسیب ها و صدمات ترامپ در امان نگه دارد، اما بالاخره توانش به پایان رسید.[i]
هم جمهوری خواهان و هم دموکرات ها در کنگره از به وجود آمدن شرایطی که منجر به استعفای متیس شد، انتقاد کردند. در اکثر محافل سیاسی و رسانه ای آمریکا، استعفای متیس، آغاز یک دوره عدم قطعیت در سیاست خارجی و دفاعی این کشور تلقی می شود.
سی ان ان، برکناری متیس را برای محافل سیاسی آمریکا بویژه جمهوری خواهان حیرت انگیز توصیف و در عین حال به نقل از مقامات دولت آمریکا نوشت، متیس و ترامپ از مدت ها پیش با یکدیگر اختلاف داشتند. جان کربی، تحلیلگر نظامی این شبکه تلویزیونی آمریکایی در تحلیل استعفای متیس گفت، این اقدام، بهترین کاری بود که متیس می توانست انجام دهد.[ii]
پاتریک شناهن، جانشین متیس کیست؟
شناهن، متولد 1962 در آبردین واشنگتن،  مهندس مکانیک و دارای دکتری مدیریت بازرگانی دولتی است. شناهن در سال 1986 وارد شرکت بوئینگ شد و در بخش خدمات کامپیوتر مشغول به کار شد. او در طراحی بوئینگ 777 و سامانه های موشکی 737، 747، 767، 777 و 787 مشارکت داشت. او همچنین مسئول اجرایی پروژه بوئینگ 757 و 767 بود. از سال 2004 تا سال 2017 در سمت های مختلفی در شرکت بزرگ بوئینگ، مناصب مدیریتی را طی کرد. او از نوزدهم ژوئیه 2017 به عنوان سی و سومین معاون وزارت دفاع و پنتاگون مشغول به کار شد. چون شناهن در بیانیه ای، ارسال کمک های نظامی آمریکا به اوکراین را زیر سئوال برده بود، مک کین، سناتور وقت و یکی از طرفداران مهم اعطای کمک های نظامی به کشورهای اروپای شرقی در جلسه استماع تهدید کرد برای مقام معاونت وزارت دفاع به شناهن رای اعتماد نخواهد داد. شناهن هم در پاسخ گفت، او به اطلاعات طبقه بندی شده دسترسی نداشته است تا بتواند در این زمینه تصمیم مناسب اتخاذ کند.[iii]
شناهن از سال 2017 به اندیشکده آمریکایی هوا و فضا که تحقیقات تخصصی در زمینه موشک و تسلیحات هوایی انجام می دهند، پیوسته است. 
تا زمان تایید شناهن، باب ورک، معاون وزیر دفاع آمریکا در پایان دوره دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق در این سمت ماند.[iv] شناهن در 18 ژوئیه 2018 با 92 به 7 توانست رای اعتماد سنا را به دست آورد و سی و سومین معاون وزیر دفاع آمریکا شد. ترامپ در 23 دسامبر بعد از استعفای متیس، شناهن را به عنوان وزیر دفاع آمریکا در دولت خودش معرفی کرد. 
نتیجه گیری
در ابتدای کابینه ترامپ، سه ژنرال با نفوذ یعنی مک مستر به عنوان مشاور امنیت ملی، جان کلی به عنوان وزیر امنیت داخلی و جیمز متیس به عنوان وزیر دفاع، ساختار آمریکا را به این نتیجه رسیده بود که این سه نفر می توانند رفتارهای غیرقابل پیش بینی ترامپ را کنترل کنند. متیس آخرین ژنرالی بود که دولت ترامپ را ترک کرد و با رفتن او عملا هیچ ژنرال دیگری در کابینه ترامپ باقی نخواهد ماند. در محافل سیاسی در آمریکا همواره گفته می شود که ژنرال های نظامی به دلیل نگرانی از جان سربازان آمریکای مانع جنگ هستند، تحلیلگران نظامی معتقدند سیاستمداران همواره جنگ را آغاز کرده اند و این ژنرال ها هستند که خواستار آتش بس بوده اند. بر همین اساس، استعفای متیس، زنگ خطر را برای آمریکا و نظام بین الملل به صدا درآورده است. بویژه اینکه در حال حاضر نومحافظه کاران و تندروهای افراطی و به اندازه ترامپ غیرقابل پیش بینی نظیر مایک پامپئو و جان بولتون در کاخ سفید یکه تازی می کنند.

[1] - Patrick M. Shanahan
[1] - Mad Dog
[1] - https://edition.cnn.com/2018/12/23/opinions/the-man-who-said-emperor-trump-has-no-clothes-mattis-bergen/index.html
[1]- https://www.nytimes.com/2018/12/22/opinion/editorials/trump-mattis.html
[1] https://edition.cnn.com/2018/12/24/politics/mattis-resignation-narrative/index.html
[1] - Herb, Jeremy (June 20, 2017). "McCain threatens to block Trump's Pentagon nominee". CNN. Retrieved 26 June 2017
[1] - "Trump Nominates Boeing Exec Patrick Shanahan For Deputy Defense Secretary". USNI News. 2017-03-16