فراز و فرود قاچاق سیگار در ایران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای امیرمحمد پرهام فر با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دو سیما با بیان اینکه در ۶ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۵ درصد کاهش تولید داشته ایم افزود: حدود ۲۵ میلیارد نخ سیگار در داخل کشور تولید شده است که اگر این کاهش را به کل امسال تعمیم دهیم، پیش بینی تقریبی امسال تولید سیگار در داخل کشور حدود ۵۰ میلیارد نخ است.

وی اضافه کرد: برای مسیر‌های اصلی قاچاق سیگار، مراکز دپو و مراکز عرضه آن اقدام‌های متعددی انجام شده است و اکنون میزان موفقیت در بخش برخورد با کالای دخانی و سیگار نسبت به دیگر گروه‌های کالایی، بیشتر و نیروی انتظامی بیشترین تمرکز را در این بخش داشته است.

مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه بیشترین روش ورود سیگار قاچاق به کشور از طریق ترانزیت برگشتی است گفت: درباره این مسأله از سال ۱۳۹۴ بحث و در همان زمان مصوب شد که عبور محموله‌های ترانزیتی دخانی از کشور باید کنترل و با صدور مجوز خاص از وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد تا بتوانیم میزان ترانزیت عبوری از کشور را هم با میزان واردات رسمی همان کالا به کشور و هم با میزان مصرف آن در کشور‌های مقصد ترانزیتی، انطباق دهیم.

آقای پرهام فر با بیان اینکه کل کشفیات نهاد‌های کاشف در ۷ ماه پارسال, ۳۱۱ میلیون نخ سیگار به ارزش ۱۱۷۷ میلیارد ریال بود افزود: برای ۷ ماه امسال فقط کشفیات نیروی انتظامی, ۲۲۲ میلیون نخ سیگار به ارزش ۱۱۹۳ میلیارد ریال بوده است.

رئیس مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور نیز با حضور در این برنامه با بیان اینکه پارسال حدنصاب بالاترین تولید را در صد سال گذشته داشتیم گفت: صنعت دخانیات، حداقل صد سال در کشورمان قدمت دارد.

آقای عطاء الله معروف خانی با اشاره به اینکه ۲۴ واحد تولید دخانیات داریم ادامه داد: تولید سیگار کشور در سال گذشته برای نخستین بار به ۵۵ میلیارد نخ رسید.

وی با اشاره به این که تلاش وزارت صمت، حمایت از تولید داخل است اضافه کرد: به افزایش تولید و مصرف سیگار در کشور راضی نیستم، زیرا مصرف هر نوع دود، برای سلامتی مضر است.

آقای معروف خانی در پاسخ به این پرسش که چرا سیگار تولیدی شرکت کره‌ای که مجوز تولید سیگار در داخل کشورمان دارد و از سال ۱۳۹۷ تولیدش در داخل متوقف شده است و واردات هم انجام نمی‌دهد، در بازار کشورمان زیاد است؟ گفت: تولید این شرکت در داخل کشورمان از اواخر سال ۱۳۹۷ متوقف شده، اما مقداری کالا در انبارش تحت نظارت دستگاه‌های نظارتی موجود بوده است.

وی ادامه داد: این شرکت بدهی قاچاق داشت و این بدهی را در سال ۹۸ کامل پرداخت کرد سپس کالا‌های موجود در انبار خود را قانونی در بازار می‌فروشد.

رئیس انجمن تولیدکنندگان، وارد کنندگان و صادرکنندگان دخانیات نیز با حضور در استودیوی این برنامه با اشاره به این که قاچاق به تولید آسیب می‌زند گفت: کاهش تولید، درآمد‌های عمومی کشور را کم می‌کند و بهداشت عمومی جامعه آسیب بیشتری می‌بیند، زیرا بر روی سیگار‌های قاچاق، کنترل و نظارتی نمی‌شود.

آقای محمدرضا تاجدار افزود: علت اصلی قاچاق این است که تسهیل تولید در صنعت دخانیات کشور، اتفاق نمی‌افتد و ارز مناسب به این صنعت اختصاص داده نمی‌شود و مجموعه واحد‌های تولیدی نمی‌توانند مواد اولیه لازم را از گمرک ترخیص کنند.

وی اضافه کرد: تولید کشور در ۸ ماه اخیر بیش از ۲۰ درصد کاهش داشته و این کاهش موجب افزایش حجم سیگار‌های قاچاق شده است.

آقای علی یارمحمدی کارشناس اقتصادی هم در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: اقدام‌های مناسبی را در حوزه پیشگیری از سوی نهاد‌های متولی شاهد بوده ایم، اما در حوزه مقابله از جمله کشف کالای قاچاق و تعیین تکلیف کالا‌های مکشوفه خوب عمل نشده است.

وی ادامه داد: در بخش تشخیص، سامانه‌هایی که در قسمت پیشگیری وجود دارند، این امکان را به ما خواهند داد که بتوانیم سیگار قانونی را از سیگار غیرقانونی تشخیص دهیم.

این کارشناس اقتصادی گفت: اکنون در بازار سیگار کشورمان، برخی نشان‌های تجاری وجود دارند که نیاز به ابزار تشخیص ندارند و از ظاهر آن به راحتی می‌توان قانونی و غیرقانونی بودن سیگار را تشخیص داد.

وی ادامه داد: در سال‌های ۹۶ یا ۹۷ کمتر از ۴۰۰ میلیون نخ؛ کشفیات سیگار قاچاق داشتیم که در مقایسه با حجم قاچاق، زیر ۳ درصد است.

آقای یارمحمدی افزود: این موضوع نشان می‌دهد در مرحله تشخیص و کشف این سیگار‌ها دچار مشکل هستیم.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: بر اساس قانون، نهاد‌های تصمیم گیر و متولی این حوزه مشخص شده اند، اما ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق، نهاد سیاست گذار در این بخش است که باید این نهاد‌ها را پای کار نگه دارد.

آقای یارمحمدی افزود: حتی اگر ترانزیت خارجی سیگار را ممنوع کنیم، قاچاقچی سیگار در زمان کمتر از ۳ ماه، مسیر جایگزین را برای ورود سیگار به کشور پیدا خواهد کرد، زیرا برای آن‌ها به صرفه است.

مدیر کل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: از یکم شهریور امسال، سیگار قانونی از غیر قانونی، قابل احراز و استعلام است.

آقای امیرمحمد پرهام فر افزود: حجم ترانزیت سیگار کشور در سال ۹۸ تعداد ۲۳۰۰ کانتینر معادل ۹۳ هزار تن است.

مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: اگر ما نتوانیم ترانزیت محصولات دخانی را تحت کنترل بگیریم قطعی محل آسیب ما ادامه خواهد داشت.

آقای پرهام فر افزود: بخشی از کالا‌های قاچاق که وارد کشور می‌شود محصولی است که یا تولید قانونی در داخل کشور داشته یا از قدیم واردات رسمی داشته است که در حال حاضر واردات رسمی ندارد، ولی مشابه آن کالا در بازار وجود دارد که بخشی از آن تقلبی وارد کشور می‌شود.

مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه داد: موضوع شناسایی و رهگیری کالا را براساس ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز از شهریور امسال با ایجاد شفافیت آمار تولید و مصرف و جلوگیری بخشی از قاچاق شروع کردیم.

وی ادامه داد: قاچاق در همه نشان‌های تجاری (برند) اتفاق می‌افتد و نشانی که یک مقطعی تولید داشته و الآن تولید آن شرکت متوقف شده است قاعدتاًَ این شرکت با مسیر قاچاق سعی بر حفظ بازار خود دارد.

مدیر کل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه سیگاری با نشان مارلبرو (Marlboro) اساساً سابقه تولید در ایران نداشته است گفت: این نشان یک سهمی از بازار را به خود اختصاص داده است.

آقای پرهام فر افزود: نشانی که سابقه تولید دارد انگیزه قاچاق بیشتری نسبت به نشانی که تولید نداشته است دارد، چون در تولید آن شرکت وقفه ایجاد شده است.

وی افزود: بعد از اجرای طرح رهگیری و شفاف شدن، امکان برخورد با عرضه در طرح مقابله جامع، تدوین شده و لجستیک کافی برای برخورد با عرضه بسیج شده است و با برطرف شدن موانع استانی این طرح سرعت بیشتری خواهد گرفت.

مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره موضوع دکه‌هایی که اقدام به فروش سیگار می‌کنند گفت: دکه‌ها سالهاست که سیگار عرضه می‌کنند و وزارت بهداشت آن‌ها را مرجع قانونی عرضه کالای دخانی نمی‌داند و ما طرحی را به وزارت بهداشت ارائه دادیم تا این موضوع ساماندهی شود و در مسیر عرضه کالای قانونی قرار گیرد که نیاز است تحولی در نگرش قبل انجام شود.

آقای علی یارمحمدی کارشناس اقتصادی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: موضوع پیشگیری و مقابله هنوز کامل نشده است و البته رهگیری اتفاق بسیار خوبی است که در منطقه برای نخستین بار در ایران انجام شده است.

وی درباره بازار مارلبرو (Marlboro) در کشور افزود: این نشان (برند) در گذشته در بازار ایران وجود داشته است، ولی تاکنون مجوز تولید برای این شرکت صادر نشده است.

آقای یارمحمدی ادامه داد: دستگاه‌های متولی برخورد با بخش قاچاق باید به بازار ورود کنند.

رئیس مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در ادامه این برنامه گفت: قاچاق به تولید ملی آسیب می‌رساند و قطعی قاچاق سیگار در بازار وجود دارد و قاچاق مواد دخانی در بازار بالای ۵۰۰ نوع تنوع دارد که تمام این موارد را پیگیر هستیم.

آقای معروفخانی افزود: طرح شناسایی و رهگیری کالا به طور جهانی برای نخستین بار در ایران روی پاکت، عملیاتی شده است.

وی ادامه داد: هر میزان تولید حمایت شود؛ قاچاق، کاهش پیدا می‌کند.

رئیس مرکز برنامه ریزی و نظارت بر دخانیات کشور گفت: شرکت تولید کننده کره‌ای که در داخل کشور است در حال حاضر تولید ندارد و محصولات آن قاچاق وارد می‌شود.

آقای معروف خانی درباره مجوز تولید برای نشان مارلبرو (Marlboro) در کشور افزود: اگر درخواستی از طرف این شرکت اخذ شود توسط دستگاه‌های نظارتی استعلام و بعد از آن مجوز تولید در داخل صادر می‌شود.

آقای محمدرضا تاجدار رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان دخانیات در ادامه این برنامه گفت: بسیاری از شرکت‌های بزرگ چندملیتی سرمایه گذاری در این بخش کرده اند و میزان توزیع و فروش آن‌ها هم مشخص و بعید است که واردکننده اصلی سیگار غیرقانونی در کشور، این شرکت‌ها باشند.

وی افزود: نحوه مبارزه با قاچاق به هیچ عنوان زیبنده و بازدارنده نیست و نمی‌تواند بازار دخانیات را سر و سامان دهد.

آقای تاجدار گفت: سیگار‌هایی که حتی یک نخ واردات رسمی ندارد به وفور در بازار مولوی عرضه می‌شود.

آقای حسن آذری پور عضو کمیته سیاست گذاری کنترل دخانیات نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: اگر فرض کنیم ۲۰ میلیارد نخ سیگار قاچاق رقم صحیحی باشد، ورود این حجم به بازار کشور را نمی‌توان به حساب قاچاقچی‌های خرد گذاشت.

وی افزود: حدود ۱۵ سال پیش سازمان جهانی بهداشت یک سندی به نام نفوذ به بازار ایران را منتشر کرد که در آن راه‌های اصلی قاچاق مواد دخانی به داخل کشور حتی با ذکر اسامی افراد در آن زمان و با جزئیات قید شده است.

آقای آذری پور ادامه داد: بر اساس گزارش‌های متعدد سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی، در بخش دخانیات تأکید دارند که وارد کننده اصلی سیگار غیرقانونی در کشور‌های هدف، خود شرکت‌های اصلی تولید کننده مواد دخانی هستند.