اسدآباد: توجه نشدن به زیرساختهای شهری برای معلولان

 

سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۸۱ توانبخشی را اولین پاسخ به ناتوانی و معلولیت تعریف کرده ‌است که به سه مرحله توانبخشی پزشکی، حرفه‌ای و اجتماعی قابل تقسیم شده است.

یکی از مسائلی که در توانبخشی اجتماعی بررسی می‌شود، مناسب سازی معابر و اماکن شخصی و اجتماعی و ابزار فرد معلول برای کم کردن مشکلات روزمره او است که می‌تواند در خودکفایی و بهبود روانی معلول و بازگرداندن او به زندگی نقشی مهم داشته باشد.

برای دستیابی به راه حل‌های مناسب سازی، شناخت مشکلات محیط شهری در ارتباط با فرد معلول از جمله مسائل شبکه معابر شهری و تجهیزات آن‌ها نخستین مساله است که با مناسب سازی آن برای فرد معلول، بسیاری از مشکلات این قشر از جامعه حل می‌شود.

همچنین برای یافتن روش مناسب سازی معابر، در ابتدا مشکلات شبکه معابر و ارتباطی پیاده و سواره در منطقه مورد بررسی برای افراد معلول شناسایی می‌شود.

در زمینه تجهیزات شهری نیز مشکلات مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده شامل ایستگاه اتوبوس، تلفن عمومی، سطل زباله و صندوق پست، آب خوری و درنهایت علائم شهری و نورپردازی شناسایی و درنهایت ضوابط و توصیه‌های طراحی مناسب این تجهیزات بیان می‌شود و در طراحی و مناسب سازی تجهیزات به اصول برابری در استفاده، انعطاف پذیری و استفاده ساده که از اصول طراحی همه شمول است، توجه شده‌است.

ضوابط و توصیه‌های مناسب سازی معابر و تجهیزات شهری برای سه گروه عمده افراد معلول شامل جسمی حرکتی، نابینای حسی حرکتی، و ناشنوای حسی حرکتی بیان می‌شود، به همین ترتیب در مورد فضا‌های دسترسی به ساختمان (شامل مسیر دسترسی، پله و رامپ و بازشوها) و پارک‌ها نیز مشکلات شناسایی و راه حل‌های مناسب مشخص می‌شود.

سیاست‌ها و قوانین مناسب سازی محیط
در سیاست‌های کلی نظام که مرجع صدور آن مقام معظم رهبری است در بند ۱۱ بخش شهرسازی و بند ۹ بخش ایثارگران به تاریخ ۲۹/ ۱۱/ ۱۳۸۹ رعایت نیاز و آسایش جانبازان و معلولان در طراحی فضای شهری و اماکن عمومی خواسته شده‌است که مناسب‌سازی بنا‌ها و مراکز خدمات عمومی، معابر شهری، مراکز اداری، تفریحی و ورزشی و وسائط نقلیه عمومی با وضعیت جسمی جانبازان و ناتوانان جسمی و حرکتی، منطبق بر معیار‌های مطلوب باشد.

همچنین هیات وزیران در تاریخ ۱۰/ ۳/ ۱۳۹۴ در قالب برنامه جامع حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت مواد ۲ و ۳ دستگاه­‌های متولی را مکلف کرده‌ است. در صدور مجوز مناسب سازی با رعایت قوانین و مقررات مربوط، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد دارای معلولیت، استاندارد‌های مناسب­ سازی را در شرایط و الزامات صدور مجوز لحاظ کنند.

براساس این مواد وزارت راه و شهرسازی موظف است در همه طرح‌­های آماده­‌سازی و اجرای مجتمع­‌های مسکونی به صورت انبوه و نیز طراحی و اجرای شهر‌های جدید، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد دارای معلولیت را رعایت کند.

التیماتوم دولت به دستگاه‌های اجرایی برای مناسب سازی
علاوه براین هیات وزیران ۱۷ آذرماه ۹۸ آیین نامه اجرایی ماده ۳ حمایت از حقوق معلولان را تصویب و دستگاه‌های اجرایی را مکلف به مناسب‌سازی معابر و فضا‌های شهری برای دسترسی معلولان کرد.

براین اساس همه دستگاه‌های اجرایی باید تا سه سال آینده برای دسترسی‌پذیری معلولان به خدمات، ساختمان‌های خود را مناسب‌سازی کنند و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها درارتباط با مناسب‌سازی و دسترس پذیری محیط، معابر، اماکن و وسایل حمل و نقل عمومی و مبلمان شهری اقداماتی مانند هم سطح سازی معابر، نصب خط هدایت نابینایان در پیاده‌روها، تامین محل ویژه توقف خودروی افراد دارای معلولیت، نصب چراغ‌های راهنمای مجهز به علایم صوتی ویژه افراد نابینا و کم بینا در تقاطع و مناسب سازی پایانه ها، ایستگاه‌ها و ناوگان حمل و نقل عمومی را انجام دهند و اعطای پایان کار ساختمان‌ها و اماکن عمومی از جمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را مشروط به رعایت ضوابط مناسب سازی و دسترسی پذیری معلولان کند.

مناسب سازی محیط، گشودن در‌های جامعه روی معلولان
وقتی از دید معلولان، سالمندان و افراد ناتوان به فضا‌های شهری همچون خیابان‌ها، پارک‌ها، درمانگاه‌ها، بانک‌ها، فروشگاه‌ها، حمل و نقل عمومی و بسیاری دیگر از زیرساخت‌ها نگاه کنیم ناهمواری‌های بی‌دلیل شهر و تجربه دشوار این قشر از جامعه بخوبی لمس می‌شود. پس با تخصیص امکانات لازم میتوانیم از بهره افراد این قشر در جهت توسعه استانمان ، همپای دیگر آحاد جامعه بهره ببریم.