گزارش مکتوب :
از قباق تپه کبودراهنگ تا سیاتل
آنطور که پائولو فریره یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران در زمینه سوادآموزی، میگوید سواد به معنای توانایی خواندن یک کلمه نیست بلکه به معنای توانایی درک دنیاست.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، افراد باسواد نسبت به حقوق انسانی خود آگاه‌تر هستند و فرصت مطالعه و یادگیری دارند و زمینه را برای توسعه کشور فراهم میکنند.
باسوادترین کشور دنیا کجاست
از میان ۲۰۰ کشورجهان فنلاند در جایگاه اول، نروژ دوم، ایسلند سوم و دانمارک و سوئد به ترتیب در جایگاه چهارم و پنجم هستند؛ و اندونزی و تایلند در جایگاه شصت و پنجاه و به عنوان کم سوادترین کشور‌ها در این فهرست قرار دارند.
انقلاب سواد آموزی در ایران:
شاپور محمدزاده که چندسالی میشود برمسند سازمان نهضت سوادآموزی نشسته معتقد است در حالیکه طبق گزارشات اخیر نرخ باسوادی در سال ۹۵ به ۹۷.۴ درصد رسیده است؛ متوسط این نرخ در دنیا، ۹۱ درصد است.
سرشماری خانه به خانه شهر‌ها وروستا‌ها در سال ۱۳۹۵ میگوید ۷۴ درصد جمعیت ۸۰ میلیونی ایران در شهر‌ها هستند ومابقی در روستا‌ها زندگی میکنند.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور آمار‌ها را در کفه ترازوی مقایسه قرار میدهد ومیگوید با اینکه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی میزان سواد در بین روستاییان ۳۰ درصد بود، ولی این رقم تا سال ۹۵ به۵/ ۷۸ رسیده است، و «فاصله سواد در مناطق شهری و روستایی نیز از ۳۵ درصد به ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است.»
کیفیت زندگی در روستا‌ها روبه افزایش است
گرچه دیزباد نیشابور را قدیمی‌ترین روستای کشورمان به عنوان یکی از روستا‌های صددرصد باسواد جهان وثبت شده در یونسکو به سال ۱۳۴۸ میدانند، اما کیفیت وکمیت زندگی از جمله میزان باسوادی در حدود ۱۰۰۰ روستای پرجمعیت کشور در روزگار حاضر از شهر‌ها اگر بالاتر نباشد پایین‌تر نیست.
عنوان باسوادترین ویا روستای ۱۰۰ درصد باسواد به این راحتی‌ها هم بدست نیامده است. مثل همین روستای قباق تپه کبودراهنگ در استان همدان غرب کشور.
معروف است که قباق تپه ای‌ها فرش زیر پایشان را هم میفروشند تا خرج تحصیل فرزندانشان کنند.
روزگاری سختی‌های زندگی وتامین معاش خانواده‌ها باعث میشد که کمتر کسی به فکر تحصیل فرزندانش بیفتد آنهم در روستا‌ها؛ در ابتدای امر تعداد کمی از روستاییان بچه هایشان را به مدرسه می‌فرستادند، اما بعد از مدتی وقتی فایده مدرسه و درس خواندن در بین مردم دهان به دهان پیچید، بیشتر خانواده‌های روستایی تصمیم گرفتند تا فرزندانشان را برای تحصیل و کسب علم به مدرسه بفرستند حتی با فروختن فرش زیر پایشان وتحمل مشقت‌های فراوان.
قباق تپه کبودراهنگ روستایی پیشرو در سواد آموزی وعلم
روستای قباق تپه در ۸۰ کیلومتری شمال غرب همدان ودر ۲۰ کیلومتری مرکز شهرستان ترک زبان کبودراهنگ با ۴۰۰۰ نفر جمعیت و ۱۲۰ خانوارواقع شده که به واسطه تپه ماهوری که در جلویش واقع شده به قاباق تپه معروف شده است
اهالی روستا گام‌های استوارشان را محکم برداشته اند بطوری که پای نخبگان این روستا تا شرکت مایکروسافت آمریکا هم رسیده است.
جواد طاهری دکترای مهندسی نرم افزارپیشرفته کامپیوتر دارد وحالا ده سالی میشود در شهر سیاتل ایالت واشنگتن فعالیت میکند.
از قباق تپه تا شرکت مایکرو سافت
جواد طاهری سال ۶۴ در پایین محله روستا بدنیا آمد وتا دیپلم در قباق تپه درس خواند بعد از آن به دانشگاه رازی کرمانشاه وبعدترش امیرکبیر رفت وبرای ادامه تحصیل رهسپار آمریکا شد.
اوکه هنوز ته لهجه ترکیش را در انگلیسی صحبت کردنش میتوان تشخیص داد میگوید پدرش خیلی ثروتمند نبود، اما وقتی دید من علاقه فراوانی به درس دارم گاوش را فروخت وبرایم کامپیوتر خرید آن موقع هیچ کس حتی بعضی ادارات هم کامپیوتر نداشتند واین باعث شد من شانس تحصیل در مراتب بالا را پیداکنم. بجز آقای طاهری رضا نراقی نویسنده /رضا اسفندیاری وکیل پایه یک دادگستری وحسین رضا طاهری هم از دیگر نخبه‌های روستا هستند که در جا‌های مختلف مشغول وخدمتند.
دکتر حسین رضا طاهری را از قدیم میشناختم، اما موضوع گزارشم باعث شد بدانم اوهم اهل قباق تپه است.
دکتر طاهری دکترای فلسفه دارد وعضو هیت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان است او به من: سر کلاس درس دانشگاه که میرود اول خودش را معرفی میکند که اهل روستا وروستایی زاده است بعد وارد درس دادن میشود یعنی اصالتش را فراموش نکرده است.
انس با کتاب وکتابخوانی رمز باسوادی مردم روستای قباق تپه
ظاهرش به کتابخانه روستا نمیخورد از بس که ترو تمیز ومرتب است؛ کتابخانه قدیمی قباق تپه را میتوان نماد توجه به علم ودانش در روستا برشمرد چرا که با ۱۲ هزار جلد کتاب و ۱۰۰۰ نفر عضو فعال همیشه جز کتابخانه‌های برتر کشور شناخته شده است
کتابخانه قائم قباق تپه را خانم خدابنده لو که خود از تحصیل کرده‌های روستاست اداره میکند ومحیطی دنج، آرام وساکت برای خواندن وفهمیدن فراهم کرده است.
او میگوید کتابخانه قائم قاباق تپه در پنج سال گذشته همواره بعنوان کتابخانه برتر کشور انتخاب شده است.
رضا طیبی که از سال ۸۶ همزمان با تأسیس دهیاری به عنوان دهیار در روستا فعالیت دارد، میگوید جشن ریشه کنی بیسوادی در سال ۸۸ خاطره انگیز وفراموش نشدنی بود مسئولان استانی وکشوری به روستا آمده بودند فصل درود بود بوی گندم تازه فضای روستا را پرکرده بود تقریبا همه تحصیل کرده‌های روستا در میدانگاه جمع شده بودند تا دسترنج سال‌ها تلاش خودشان واز خود گذشتگی پدارنشان را برداشت کنند.
در هر خانواده دستکم دو یا سه جوان با تحصیلات دانشگاهی وجود دارد. /
میپرسم آقای طیبی ۹۹ درصد باسوادی اهالی روستا یعنی چه؟
به زبان آمار میگوید یعنی ۵۰ درصد اهالی تحصیلات دانشگاهی دارند /۵۰ درصدشان کارمند شده اند ودستکم ۵ درصدشان تحصیلات بالاتر از لیسانس دارند.
یاد حرف‌های رئیس سازمان برنامه وبودجه استان دکتر صیدایی افتادم که میگفت: قباق تپه گل سر سبد روستا‌های همدان با ۹۹ درصد باسواد است
آمار‌های سرشماری نفوس ومسکن سال ۹۵ پیامشان این بود که نرخ باسوادی جمعیت روستایی از ۱/۷۵ درصد سرشماری سال ۱۳۸۵ به ۵/۷۸ در سرشماری سال ۹۵ رسیده است.
گرم صحبت با رضا طیبی (دهیار) هستم که پیرمرد موتور سواری کنارمان میستاد: نامش را میگوید حاج عزیز رجبی.
دهیار قباق تپه گفت:همه ۷ فرزند حاج عزیز تحصیل کرده اند.
حاج عزیز متواضعانه گفت: از بچه هایش راضی است چراکه ازبزرگه که گیاه پزشک است گرفته تا کوچکترینشان که معلم است همه افرادی مفید برای جامعه بشمار میروند.
آنطورکه تحقیق کردیم معلوم شد. از جمعیت ۴۰۰۰ نفری و ۱۲۰ خانواری روستا در هر خانواده دستکم دو یا سه جوان با تحصیلات دانشگاهی وجود دارد.
مهدی اوجی کارشناس ارشد جوشکاری سیالات کارگاهشان بزرگ است وپر از وسایل کشاورزی؛ مهدی اوجی کارشناس ارشد جوشکاری سیالات است ودر روستای زادگاهش کارگاه تولید اداوات کشاورزی برپا کرده است. علاوه بر مهدی پنج نفر دیگر هم اورا در تولید نیاز‌های کشاورزی روستاییان کمک میکنند.
مهدی میگوید اگر مسئولان دستشان را با تسهیلات مناسب بگیرند کارش را رونق میدهد تا کشاورزان منطقه هم به تجهیزات مکانیکی کشت وکار مجهز شوند.
قباق تپه قطب کشاورزی منطقه
قباق تپه علاوه بر قطب باسوادی بودن با ۱۵ هزار هکتار زمین کشاورزی به علت داشتن خاک مرغوب و مردمی با پشتکار و همت بالا یکی از قطب‌های کشاورزی و دامداری شهر ستان کبودراهنگ محسوب میشود.
دام سبکشان عمدتا گوسفند مهربان، نژادبرتر این منطقه است.
وبیش از ۳ هزار راس گوسفند و ۲۰۰ راس دام سنگین منبع تامین کننده گوشت قرمز در این منطقه است.
استفاده از زمان و اوقات فراغت
اهالی با توجه به سواد بالایی که دارند از وقت وزمانشان بیشترین بهره را میبرند بطوریکه مشاغل خانگی هم در روستا‌های کبودراهنگ رونق خوبی دارد و خیاطی، عروسک سازی، پخت نان محلی، گلدوزی، رشته بری و میناکاری مشاغلی هستند که دختران و بانوان روستای قباق تپه کسب درآمد خوبی از این مشاغل دارند.
خاله لیلا یکی از زنان روستاست که به گفته خودش راه ورسم عروسک دوزی را از اینترنت یاد گرفته وبه کمک پارچه‌های بلااستفاده عروسک‌های رنگین میدوزد. دوست ومشوق خاله لیلا زهرا رستمی فارغ التحصیل رشته گرافیک است که با وجود دوفرزندش از قلمزنی؛ طراحی ونقاشی غافل نیست وکمک خرج خانواده محسوب میشود.. هرچند دهیار قباق تپه از بی مهری مسؤلان و صنف فرشبافی استان و شهرستان گله‌مند است، اما میگوید: با پیگیری‌هایی که انجام دادیم سال ۸۸ کارگاه آموزش فرشبافی در روستای قباق تپه راه اندازی شد و استقبال گسترده‌ای از این کارگاه داشتیم و ۴۰ نفر از بانوان روستا در این کارگاه ثبت کرده و آموزش دیدند وقرار شد پس از اتمام آموزش وام‌هایی در اختیار کارآموزان قرار گیرد تا امکانات دار قالی را در منازل خود ایجاد کنند و فرشبافی در روستا‌ها رونق یابد که این موضوع در حد حرف به تاریخ پیوست و هیچ گونه حمایتی از سوی مسئولان از این صنعت خانگی صورت نگرفت.
زنیرو بود مرد را راستی زسستی گژی آید وکاستیدهیار روستای قباق تپه اجرای ورزش و بازی‌های بومی محلی در این روستا را امری همیشگی میداند: " تا قبل از شیوع کروناویروس در همه مناسبت‌ها بازی‌های بومی محلی برگزار می‌کردیم که با شیوع کرونا همه این برنامه‌ها تعطیل شده است. "
باشگاه ورزشی روستای قباق تپه محمل جوانان ونوجوانان:
از کیگ بوکسینگ و کاراته، گرفته تا رشته‌های ژیمیناستیک و بوکس علاقمندان زیادی در روستا وجود دارد آقای ملکی مسئول باشگاه فرهنگی ورزشی قباق تپه میگوید تاکنون ۱۲ قهرمان کشوری آسیایی وجهانی از این باشگاه روی سکو‌های افتخار رفته اند.
زنده نگه داشتن یاد شهدا
در شمال روستای قباق تپه گلزار ۳۶ شهیدیست که جان خود را فدا کردند تا اهالی روستا امروز در آرامش وامنیت زندگی کنند، صدای فاتحه فردی عصا به دست توجه ام را جلب میکند نامش حاج محمد است میگوید هم رزمم بود ودر کربلای ۴ شهید شد، اما من توفیق همراهی با کاروان شهدا را نداشتم.
اویکی از ۲۰۰ جانبازیست که تا پای جان برای دفاع از کشور ایستادگی کرده است حاج محمد (جانباز) میگوید دعا کنید کرونا برود دلتنگ بچه‌های هیات هستم چرا که مسئولان هیئتی و فرهنگی روستا با حمایت مالی مردم جزء نخستین گروه‌هایی بودند که در سال ۹۵ موکب کبودراهنگی‌ها را در ایام اربعین به راه انداختند.
دور اندیشی درکنار تلاش آگاهانه نتیجه اش میشود آرامش خاطر
فعالیت‌های کشاورزی ودامپروری روستاییان تحت پوشش بیمه بااطمینان وآسودگی خاطر وبا کیفیت بالایی انجام میشود: "فرهنگ سازی برای عضویت در صندوق بیمه کشاورزان، روستائیان و عشایر نیز جوابداده به طوریکه ۱۰۰ درصد مردم روستا عضو صندوق بیمه کشاورزان، روستائیان و عشایر هستند واین شرکت امسال به عنوان کارگزار نمونه استانی و کشوری معرفی شده است.
بذر برتر محصول بیشتر
راه اندازی شرکت تولیدی بذر کشاورزی امید قباق تپه را میتوان از دیگر توانمندی های جوانان روستا برشمرد: شش جوان تحصیلکرده به صورت مستقیم در این شرکت مشغول به تولید و بوجاری انواع بذور کشاورزی هستند وتولیدات خود را به اکثر شهرستان‌های استان و دیگر استانها صادر میکنند و از سال ۸۶ تاکنون هر سال به عنوان تولیدکننده نمونه کشوری معرفی شده اند.
مهاجرت معکوس به روستا نشانه رشد وتوسعه است
گرچه مشکلات اقتصادی در سال‌های گذشته موجب کوچ برخی از اهالی به شهر‌ها واستان‌های مجاور شده بود، اما حالا و در سال‌های اخیر مهاجرت از روستا معکوس شده و از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۲۰ خانوار که قبلأ به مرکز استان و دیگر استان‌های کشور مهاجرت کرده بودند، به روستا برگشته اند و مشغول به ساخت خانه هستند.
در استان همدان دستکم ۱۰۰ روستای بالای ۴۰۰۰ نفر وجود دارد که قباق تپه گل سرسبد آن‌ها محسوب میشود روستا‌هایی که بنا به گفته مدیرکل امورروستایی استان همدان سطح سوادشان ۵/۷۸ است ودستکم ۵ درصد از نرخ سواد آموزی کشور بالاتر است.
کلام آخر
آنطور که رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور برایمان گفت " قبل از پیروزی انقلاب اسلامی میزان سواد در بین روستاییان ۳۰ درصد بود، ولی این رقم تا سال ۹۵ به۵/ ۷۸ رسیده است، واین یعنی «فاصله سواد در مناطق شهری و روستایی نیز از ۳۵ درصد به ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است.»
درسایه این ارتقا زندگی مردمان قباق تپه هم بهتر از قبل شده است مثلا ۲۰ خانواری که کوچیده بودند واز ده رفته بودند حالا برگشته اند وبا یک زندگی متوسط به با گذران عمر میکنند. قباق تپه ای‌ها در کشاورزی ودامداری وخلاصه هر کار تولیدی دیگری که وارد شده اند به واسطه فرهنگ بالایشان ودرک بهترشان از زندگی یک سرو گردن بالاترند.
نوشته : ناصر فریدونی
خبرهای مرتبط
ینی هر خانواده ۳۴ نفری،اخه کجا اینجور خانواری هستش.
من این روستا رو از نزدیک دیدم اما اصلا این آمار و ارقام نیست
اما وجود دکتر طاهری یا سرهنگ رضایی روتایید میکنم