گزارش مکتوب
شیرینی خودکفایی با چاشنی لیزر‌های وطنی
با راه اندازی نخستین خوشه لیزر با تلاش مجاهدانه نخبگان جوان دانش بنیان در شهرک علمی و تحقیقاتی، اصفهان به قطب لیزر در کشور تبدیل شده است.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛ پیشینه تحقیقاتی ۴۰ ساله فناوری لیزر در ایران؛ از حدود ۱۰ سال پیش رشد و توسعه صنعت لیزر در ایران با سرعت بیشتری دنبال شد این در حالیست که قرن بیست و یکم به قرن لیزر و فوتونیک شهرت دارد و بیش از ۱۷ سال از آغاز آن نمی‌گذرد، خبر از تحوالاتی در حوزه فناوری‌های لیزر و فوتونیک داده می‌شود.
لیزر و فوتونیک یک فناوری کلیدی و توانمندساز است که دارای اثرات اهرمی غیرقابل انکار بر دیگر فناوری هاست.
اکنون در شهرک علمی وتحقیقاتی اصفهان نخستین شهرک ایرانی، قصه خودکفایی در صنعت لیزر با تلاش نخبگان جوان در رشته‌های فنی ومهندسی محقق شده و این جوانان دانش بنیان پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش در مسیر تولید ملی سناریوی تحریم را به شکوفایی تولید تبدیل کردند.
تحریم‌های ناجوانمردانه تهدید را برای این جوانان وطنی به فرصت تبدیل کرد و مصمم شدند تا با اتکا به دانش بومی خطوط تولید با چاشنی فناوری را پرقدرت‌تر از قبل در این خوشه صنعتی لیزر برای نخستین بار در کشور بچرخانند.
این گروه علمی و پژوهشی مجموعه‌ای از پنج شرکت دانش بنیان با عزمی راسخ پس از سال‌ها تلاش مجاهدانه موفق شدند در جمع ۱۰ تولید کننده لیزر‌های پیشرفته جهان قرار گیرند که این فناوری‌ها در صنایع مختلف کاربرد دارد.
برش‌های دقیق در صنعت خودرو، استفاده در صنعت فولاد و همچنین استفاده در حوزه‌های پزشکی و دندانپزشکی بخشی از کاربرد‌های تجهیزات لیزر تولید شده در این شرکت‌های دانش بنیان مستقر در شهرک علمی وتحقیقاتی اصفهان است که با افتخارآفرینی این جوانان پژوهشگر، این مجموعه علمی و پژوهشی به قطب تولید لیزر‌های پیشرفته در کشور تبدیل شد.
بومی سازی دستگاه لیزر‌های حکاکی با قابلیت برش کمتر از ۱۰ میکرومتر مجری طرح راه اندازی خوشه لیزر در اصفهان و مدیرعامل شرکت دانش بنیان مستقر در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان که خالق خودکفایی از صفر تا صد تولید محصول تا راه اندازی خط تولید در بومی سازی لیزر‌های پیشرفته کشور است می‌گوید: پس از ۶ سال کار تحقیقاتی، پژوهشگران اصفهانی باهمکاری یک تیم بین المللی، خط تولید انواع لیزر‌های فوق دقیق حکاکی و برش فلزات، لیزر‌های پر توان فیزیوتراپی و لیزر‌های فمتوثانیه در نخستین مجموعه علمی وفناوری کشور در اصفهان طراحی و راه اندازی شد.
مهدی موسوی، موفقیت در کسب برترین محصول جشنواره فناوری ریاست جمهوری را در سال ۹۸ حاصل تلاش بی وقفه جوانان دانش بنیانی بیان وتصریح می‌کند: آشکار سازی و اسپکتروسکوپی فوق حساس، عکسبرداری‌های فوق سریع و تولید امواج جادویی تراهرتز از جمله کاربرد‌های این سامانه است.
وی، فن آوری ساخت این دستگاه را از پیچیده و پیشرفته‌ترین فن آوری‌ها در حوزه فوتونیک برمی شمارد و اظهار می‌کند: این حوزه از علم در جایگاه ۱۰ حوزه متحول کننده قرن حاضر قرار گرفته و در سال ۲۰۱۹ میلادی هم این گروه تحقیقاتی موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک در این عرصه شدند.
این پژوهشگر دانش بنیان، یکی از عوامل اهمیت لیزر‌های فوق پیشرفته را پالس‌های فوق باریک آن در حدود ۱۵ فمتو ثانیه می‌داند و می‌افزاید: این ویژگی نوید توانایی در عکسبرداری در حد واکنش ملکول‌ها و اتم‌ها همچنین نمونه برداری فوق سریع در حد به دام اندازی ملکول‌ها را به پژوهشگران این صنعت می‌دهد.
وی از دیگر مصارف انقلابی این لیزر را استفاده از خاصیت باریک شدگی بدون محدودیت برمی شمارد و تصریح می‌کند باتوجه به خاصیت غیر خطی این لیزر و تبعیت نکردن آن از محدودیت پراش، می‌توان قطر پرتو را در ابعاد خیلی کوچک حتی نانومتر تغییر داد بطوریکه این فناوری پیشرفته کاربرد‌های بسیاری در صنعت جراحی، چشم پزشکی و دندان پزشکی دارد.
آمار‌ها نشان می‌دهد سالانه ۱۵۰ میلیون دلار صرفه جویی با تولید سه تا چهار دستگاه لیزر صنعتی درکشور حاصل می‌شود
مهدی موسوی که توانسته با تلاش جهادی گروهی جوان از دانش بنیانی‌ها انقلابی در حوزه لیزر ایجاد کند، هزینه پژوهش در زمینه اکتساب دانش و فن آوری ساخت این لیزر را ۱۰ میلیارد ریال اعلام می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه انحصار ساخت این دستگاه در دست چند کشور محدود غربی بوده، بومی سازی این لیزر و فن آوری فوق پیشرفته برای کشور بیش از ۵۰ هزار دلار ارز آوری به همراه داشته است.
مهدی موسوی فناور برتر جشنواره فناوری ریاست جمهوری و دارنده نشان جهانی جایزه نوبل فیزیک، از فراهم شدن زیر ساخت‌های صادرات لیزر‌های پیشرفته خبر می‌دهد و می‌گوید: حالا به نقطه‌ای رسیدیم که علاوه بر تامین نیاز بازار داخل گام‌هایی برای جذب مشتری در آن سوی مرز‌ها برداشته ایم بطوریکه اکنون با امضای تفاهم نامه‌ای با کشور‌های جنوب شرقی آسیا اولین محموله صادراتی آماده انتقال شده است.
خانم دکتر فردوسی مسوول فنی بخش فیزیوتراپی مرکزی درمانی در اصفهان به قابلیت‌های قابل رقابت با سنسور‌های آلمانی وایتالیایی اشاره می‌کند و می‌گوید: تاکنون دو هزار بیمار در کشور با این لیزر‌های تمام ایرانی درمان شده اند.
سنسور‌های داخلی تولید نخبگان دانش بنیان ۱۰ برابر ارزانتر از وارداتی تولید کننده حسگر‌های داخلی نفت و گاز که رفع یک نگرانی صنعتی را افتخاری ملی برای وطن می‌داند همراه شدم، او می‌گوید: در سال‌های اخیر با اعمال تحریم‌های ظالمانه، ورود فناوری پیشرفته لیزر به ایران ممنوع و این محدودیت برای دانش بنیان‌ها پلی برای خودکفایی در تولید تجهیزات متنوع این صنعت شد.
آقای نیک نامی موفقیت دستیابی به فناوری خط تولید لیزر‌های پیشرفته را مرهون فعالیت گروهی جوان از نخبگان دانشگاه‌های برتر کشور در رشته‌های فیزیک والکترونیک، برق می‌داند و بیان می‌کند این حسگر‌ها که در زمینه نفت وگاز و پتروشیمی کاربرد دارد به دلیل تحریم‌های ظالمانه صنعت کشور را به شدت دچار بحران کرده بود، اما این نخبگان جوان دست همت به کمر بستند و به کمک جوش لیزر موفق شدند این حسگر‌ها را در ایران بومی سازی کنند.
وی، صنعت نفت وگاز کشور را پیش از دستیابی به این فناوری با مشکل تامین حسگر‌های نفت و گاز روبرو و تاثیر آن در ایجاد خلل در روند تولید می‌داند و می‌افزاید با تولید انبوه این فناوری پیشرفته در شهرک علمی وتحقیقاتی نه تنها دوباره چرخه تولید به حرکت در آورد بلکه قیمت هر دستگاه ۱۰ برابر ارزانتر از خارجی‌ها ازجمله آلمان وایتالیا شده است.
دکتر فردوسی معتقد است این افتخاری است که جوانان ایرانی با اتکا به دانش بومی توانستند در شرایط تحریم‌های ناجوانمردانه تهدید را به فرصت تبدیل و از ورود کالا‌های خارجی جلوگیری کنند.
تنها تعمیرکننده دستگاه‌های جراحی اتاق عمل در اصفهان هم کیفیت لیزر‌های فوق پیشرفته وطنی را از قابلیت بسیاری بالاتری از خارجی‌ها برخوردار می‌داند و می‌گوید این لیزر‌ها با داشتن صفحه نمایش که خارجی‌ها از آن بی نصیب بودند در داخل بومی سازی شود و دقت جوش را تا یک میکرون افزایش دهد.
آقای سجادی، تعمیر حدود هزار دستگاه پزشکی با استفاده از لیزر ایرانی و بازگشت این تجهیزات به چرخه درمان را ارمغان استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیان‌ها در کشور بیان می‌کند و می‌افزاید: دستگاه تمام ایرانی قابلیت جوشش دادن ورق با ضخامت پوست پیاز را دارد درصورتی که دستگاه خارجی از این ویژگی محروم است.
دستیابی به دانش بومی تولید لیزر‌های فیزیوتراپیبا راه اندازی خط تولید لیزر‌های فیزیوتراپی سالانه از خروج ۲۵۰ میلیارد ریال جلوگیری می‌شود.
دانش پناه مدیر تولید لیزر‌های فیزیوتراپی هم می‌گوید: پیش از دستیابی به فناوری تولید این لیزر‌های پیشرفته سالانه بین پنج تا ۱۰ هزار لیزر پیشرفته در حوزه پزشکی با قیمت هرکدام بین ۵ تا ۱۰ هزار دلار وارد کشور می‌شد که با راه اندازی این خط حاصل سال‌ها تلاش جهادی جوانان نخبه، میلیارد‌ها تومان صرفه جویی حاصل می‌شود.
محمدرضا تحویلیان مدیر طرح و برنامه شرکت دانش بنیان تولید لیزر‌های فیزیوتراپی پیشرفته هم اعلام آمادگی می‌کند با بهره گیری از نیرو‌های توانمند حوزه تولید صنعت لیزر توانایی تولید ۱۰۰ دستگاه لیزر فیزیوتراپی را در ماه دارد.
دانش بنیان‌ها عزمشان را برای عبور از تحریم جزم کردند، اما در این راه نگرانی‌هایی هم دارند
مجید رضا زاده مسوول خوشه صنعتی لیزر شهرک علمی وتحقیقاتی اصفهان هم از کمبود مقررات پیشتیبان از خوشه‌های صنعتی دانش بنیان ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: برای خودکفایی درزمینه صنعت لیزر نیاز به تصمیماتی است که دست سودجویان به طور کامل قطع و از ورود دستگاه‌های خارجی به کشور جلوگیری شود تا بتوان به نقطه هدف مورد نظر در اتکا به دانش داخلی در بومی سازی صنعت دست یابیم.
دستگاه لیزر حک و برش فوق دقیق برترین محصول پانزدهمین جشنواره ملی فنی آفرینی شیخ بهایی معرفی شد.
جعفر قیصری رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان چند روز پیش در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان اصفهان، گزارشی از برگزاری پانزدهمین جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی ارائه کرد که دراین شورا از جذب سرمایه برای ۱۶ طرح برگزیده شده دراین دوره از جشنواره خبر می‌دهد و می‌گوید مجموع سرمایه جذب شده در جشنواره پانزدهم ۱۶۰ میلیارد ریال است که ۲۰ میلیارد تومان از این سرمایه برای حمایت در توسعه‌ی فناوری تولید لیزر‌های حکاکی اختصاص یافته است.
به گفته دبیر ستاد توسعه فناوری لیزر فتونیک و ساختار‌های میکرونی در آخرین سلسله اقدامات حمایتی به تازگی پس از آنالیز و داوری‌های لازم ۶۰ طرح فناورانه و دانش بنیان در اولویت پرداخت تسهیلات و یا یاری بلاعوض این نهاد و دیگر مراکز هم‌راستا قرار گرفته است.
حمید لطیفی می‌افزاید پس از سال‌ها پژوهش و شکل‌گیری هسته‌های جداگانه و خود جوش علمی در نقاط مختلف کشور، با وجود کار‌های انجام نگرفته بسیار، یک زیست بوم قابل اعتنا در حوزه لیزر و فوتونیک به وجود آمده است که توانایی و اعتماد به نفس کافی برای پاسخگویی به نیاز‌های علمی کشور را دارد و در حال حاضر از بیش از ۵۰ هزار مقاله منتشر شده در این حوزه در دنیا، بیش از ۱۶۵۰ مقاله در حوزه اپتیک و مولکولی، متعلق به ایران است.
وی می‌گوید در دهه ۱۹۸۹ میلادی، رتبه ایران در این بخش بالای ۴۰ بود و در سال ۲۰۱۸ به مدد جوانان خلاق کشور، ایران توانست به عنوان یازدهمین کشور دنیا در حوزه لیزر معرفی شود.
دبیر ستاد توسعه فناوری لیزر فتونیک و ساختار‌های میکرونی بیان می‌کند: در زمینه لیزر به پیشرفت‌هایی مطلوبی دست یافته ایم بطوریکه در حوزه صنعت لیزر، دستگاه‌های برش، جوش، روکش زنی، حکاکی و خمکاری در حوزه پزشکی به خودکفایی کامل رسیدیم.
کلام آخر
کارشناسان معتقدند، خرید و حمایت از کالای ایرانی، افزایش تولید ناخالص داخلی، رشد و پیشرفت اقتصادی، ایجاد بازار رقابتی، افزایش درآمد سرانه ملی، رفاه و اشتغالزایی بیشتر را در کشور به ارمغان خواهد آورد و رمز پیروزی در جنگ اقتصادی تلاش مجاهدانه در مسیر تولید ملی و اقتصاد مقاومتی است.
مسوولان برای حمایت از تولید کنندگان داخلی صنعت لیزر باید شرایطی را فراهم کنند تا از یک سو با اعمال قانون‌های سختگیرانه از واردات این گونه محصولات به کشور جلوگیری کنند و از سوی دیگر با اعتماد به دانش بومی و بهره گیری از فکر واندیشه جوانان این مرز و بوم همسو با تکنولوژی‌های روز دنیا دریچه‌های جدیدی از توسعه‌ی صنعت لیزر در کشور گشوده شود.
نگارنده : اکرم قائدی
خبرهای مرتبط
حداقل یکم درمورد اخباری که میدین تحقیق کنین