تفاوت انتقاد سازنده با مخرب

به یاد داشته باشید که در انتقاد سازنده باید به وقار و شأن طرف مقابل احترام بگذارید. انتقاد سازنده با انتقاد مخرب فرق دارد. انتقاد سازنده باید عملی و کاربردی باشد.

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما، انتقاد سازنده می‌تواند باعث رشد و بهبود رفتار فرد شود. توجه داشته باشید که انتقاد سازنده لحنی مثبت دارد و بر اهدافی واضح و دست یافتنی متمرکز است. در این مقاله با ویژگی‌ها و نحوه پیشنهاد انتقاد سازنده بیشتر آشنا خواهیم شد.

ویژگی‌های انتقاد سازنده

در ادامه به برخی از ویژگی‌های انتقاد سازنده اشاره خواهیم کرد.

۱. به تفاوت میان انتقاد سازنده و انتقاد مخرب توجه کنید

انتقاد سازنده باعث بهبود رفتار فرد و ایجاد تغییرات مثبت شده و در این میان عزت نفس فرد حفظ می‌شود. در حالی که انتقاد مخرب، افراد را نکوهش، محکوم و دلسرد کرده و باعث اذیت و آزار آن‌ها می‌شود.

۲. قصد و نیت پاک و خوب

اینکه قصد و نیت شما از انتقاد چیست، مطمئنا بر نحوه ابراز آن تاثیر می‌گذارد. ابتدا به این فکر کنید که آیا انتقاد شما واقعا سازنده و ثمربخش هست یا خیر؟

بدانید که حتی اگر نیت خوبی هم داشته باشید، در زمان انتقاد، همیشه پاسخی مثبت نخواهید گرفت. برای مثال، اگر به دوست خود که اضافه وزن دارد، بگویید که به خاطر سلامت خودش هم که شده باید وزن کم کند، این حرف به احتمال زیاد او را ناراحت خواهد کرد. در زمینه انتقاد، هدف و نیت کمتر از آنچه که واقعاً می‌گویید و انجام می‌دهید، اهمیت دارند.

۳. آیا انتقاد ضرورت دارد؟

اگر کسی خواهان تغییر باشد و نظر و عقیده شما را بخواهد، در این صورت انتقاد سازنده موجه است. با این حال ابتدا از خود بپرسید که آیا انتقاد شما تأثیری مثبت بر زندگی او خواهد گذاشت یا خیر؟ به یاد داشته باشید که انتقاد ناخواسته می‌تواند آزار دهنده باشد.

۴. آیا شما فرد مناسبی برای انتقاد کردن هستید؟

اگر شما مقام و قدرتی دارید یا کسی صریحاً خواستار ابراز عقیده‌تان است، در این صورت، بیان انتقادی سازنده قابل قبول خواهد بود.

۵. زمان و مکان مناسب را انتخاب کنید

جلو دیگران از کسی انتقاد نکنید. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد تنش و اضطراب شود؛ بنابراین در محیطی آرام و دلپذیر و در زمانی مناسب از فرد انتقاد کنید.

چطور انتقاد سازنده خود را مطرح کنیم؟

برای نحوه بیان و پیشنهاد انتقاد خود نکات زیر را مد نظر داشته باشید.

با ویژگی‌های مثبت فرد شروع کنید

پیش از آنکه انتقاد سازنده خود را مطرح کنید، خصوصیات و ویژگی‌های مثبت فرد را برشمرده تا او احساسی خوب و ارزشمند نسبت به خود داشته باشد.

احساساتی برخورد نکنید

اگر درباره موضوعی شخصی انتقاد می‌کنید، ممکن است احساساتی شوید. اگر عصبانی و ناراحت به نظر بیایید، حرکات بدن و لحن صدای‌تان باعث خواهند شد که فرد حالتی دفاعی به خود گرفته و به انتقاد شما توجه نکند.

لبخند بزنید و محبت آمیز برخورد کنید

اجازه دهید فرد حس همدلی شما را احساس کند. در این صورت او احساس راحتی بیشتری خواهد داشت.تماس چشمی خود را با فرد حفظ کنید.
دست به سینه نایستید یا پا‌های خود را روی هم نیندازید.
مراقب لحن صدای‌تان باشید.

از نکوهش و سرزنش اجتناب کنید

از جملات ارزیابانه و ناخوشایند مانند «تو اشتباه می‌کنی» و «ایده‌ات احمقانه است» خودداری کنید.

واضح و دقیق انتقاد کنید

هر چقدر انتقاد شما روشن‌تر و دقیق‌تر باشد، تاثیر آن عملی‌تر و کاربردی‌تر خواهد بود. در زمان انتقاد بر روی نکات عینی تمرکز کنید.

خودانتقادی را تشویق کنید

زمانی که انتقاد خود را مطرح کردید، پیش از آنکه راه حلی ارائه دهید، از طرف مقابل بپرسید که به نظرش چطور می‌تواند وضعیت خود را بهبود ببخشد. اجازه دهید فرد احساس کند سودمند و شایسته است.

آگاه باشید که چه زمان دست از انتقاد بردارید

پس از اینکه یک یا دو بار درباره موضوع خاصی انتقاد کردید، بهتر است دیگر آن موضوع را مطرح نکنید. اینکه بار‌ها و بار‌ها درباره یک موضوع خاص صحبت کنید، احتمالا سازنده و ثمربخش نخواهد بود و می‌تواند باعث بروز احساسات منفی در طرف مقابل شود.

کلام آخر

در انتقاد سازنده باید به وقار و شأن طرف مقابل احترام بگذارید. کلمات خود را با نهایت دقت انتخاب کنید تا طرف مقابل در حالت دفاعی قرار نگیرد. جملات خود را با کلمه «من» شروع کنید نه با کلمه «تو». برای مثال، «من متوجه شدم» یا «من نگرانم که» به جای «تو همیشه» یا «تو هیچ وقت». در زمان انتقاد احساسات خود را مهار کنید، چون می‌توانند انتقاد شما را بی اثر کنند. در نهایت به یاد داشته باشید که انتقاد باید عملی و کاربردی باشد.

شما چطور انتقاد‌های خود را مطرح می‌کنید؟ لطفا نظرات و پرسش‌های خود را درباره این مقاله با ما و دیگر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید. پیشنهاد می‌کنیم مطلب روش صحیح رفتار با افراد تحقیر کننده، طعنه زن و متلک پران را نیز در سایت ستاره بخوانید.