گفتمان سازی رسانه‌ای بیانیه گام دوم انقلاب استقلال و آزادی

رهبر معظم انقلاب با ارجاع به میراث بومی و در یک کلام فرهنگ دینی ملی، استقلال فرهنگی را رمز دستیابی به استقلال کامل و همه جانبه بر می‌شمارند و آن را بیش از همه مورد تاکید قرار می‌دهند.

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، ضمن تبیین اجمالی پیشینه انقلاب اسلامی چشم انداز آینده آن را از منظر بالاترین مقام سیاسی کشور تشریح و این چشم انداز را در چند محور بیان می‌کند. "استقلال و آزادی" پنجمین محور مورد تاکید مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم است. از منظر رهبر معظم انقلاب، «استقلال ملّی به معنی آزادی ملّت و حکومت از تحمیل و زورگویی قدرت‌های سلطه‌گر جهان است؛ و آزادی اجتماعی به‌معنای حقّ تصمیم‌گیری و عمل کردن و اندیشیدن برای همه افراد جامعه است؛ و این هر دو از جمله ارزش‌های اسلامی‌اند و این هر دو عطیّه الهی به انسانها‌یند و هیچ کدام تفضّل حکومت‌ها به مردم نیستند.»

طبق بیانات رهبر انقلاب، کشور و ملت ایران در نتیجه مقاومت در برابر نظام سلطه، اتخاذ رویکرد انقلابی و جهادی و اتکا به توانمندی‌های داخلی به کشور و ملتی مستقل، آزاد، مقتدر، باعزّت، متدیّن، پیشرفته در علم تبدیل شده است. ایشان در این بیانیه "استقلال و آزادی" را یکی از برکات مهم انقلاب اسلامی بر می‌شمرند؛ که برای پاسداشت و ارتقای این "ثمر شجره طیّبه انقلاب" از خطر" تأویل و توجیه‌های ساده‌لوحانه و بعضاً مغرضانه" باید از آن حراست کرد؛ و البته نقش اصلی در این زمینه هم متوجه دولت هاست. در عین حال تاکید می‌کنند که در این خصوص نیاز به گفتمان سازی است. چنانکه می‌فرمایند: «اگر می‌خواهیم یک خواسته‌ای تحقّق پیدا کند، قدم اوّل این است که این خواسته را به‌صورت یک گفتمان پذیرفته شده در بیاوریم.»

گفتمان‌سازی، فرآیند همه‌گیر کردن یک مفهوم و یک معرفت با استفاده از برنامه‌ریزی مداوم و دائمی تبلیغی و با هدف میانی رشد اندیشه، بینش و باور همراه با احساس مسئولیت و تعهّد جامعه است و هدف نهایی آن، رشد اعمال صالح در جامعه است. گفتمان را باید «شرایط تفاهم و مفاهمه در جامعه» بدانیم. بر این مبنا، باور عمومی، تجلّی‌گاه گفتمانِ جامعه است؛ گفتمان یعنی آن وضعیتی که یک سخن (یک آرمان، یک معرفت و...) مورد تفاهم، قبول و پذیرش عموم مردم تلقی شود و مردم به آن توجه کنند؛ گفتمان جامعه، مفهوم و معرفتی است که در بُرهه‌ای از زمان در یک جامعه همه‌گیر می‌شود.

برای تحقق این هدف، نهاد‌های دست اندر کار فرهنگ سازی و گفتمان سازی به ویژه رسانه ملی باید با شناسایی شاخص-های مورد نظر مقام معظم رهبری در خصوص "استقلال و آزادی"، مفاهیم و مقوله‌های اصلی این گفتمان را محور تولید محتوای خود قرار دهند و به شیوه‌های مختلف به تکرار هنرمندانه آن‌ها بپردازند.

به این منظور این پژوهش با رصد سخنرانی‌های مقام معظم رهبری در موضوع "استقلال و آزادی" و استخراج این مفاهیم و مقوله‌ها از بیانات معظم له طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۶ به روش تحلیل مضمونی، در صدد است تا زمینه‌ای برای سیاستگذاری و تولید محتوای رسانه‌ای به منظور گفتمان سازی "استقلال و آزادی"، به عنوان پنجمین محور اصلی بیانیه گام دوم انقلاب، فراهم آورد.