روابط عربستان و امریکا پس از سلمان چگونه خواهد شد؟

پایگاه اینترنتی کاخ سفید روز پنجشنبه در بیانیه مطبوعاتی از گفتگوی جوبایدن رئیس جمهور امریکا با سلمان پادشاه عربستان خبر داد.  بر اساس بیانیه کاخ سفید بایدن در این گفتگو بر تلاش های دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ یمن  و پایبندی آمریکا به کمک به عربستان برای دفاع از خاک خود و اهمیت رعایت حقوق بشر سخن گفت.
جن ساکی سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، هفته گذشته اعلام کرد جو بایدن در تلاش است تا روابط آمریکا و عربستان را "دوباره" مورد ارزیابی قرار دهد و قصد دارد به جای ولیعهد ، با سلمان بن عبدالعزیز آل سعود ، پادشاه عربستان ارتباط برقرار کند.
خودداری بایدن از تماس با ولیعهد عربستان و همچنین برخی اقدامات او از جمله قطع حمایت نظامی از سعودی در جنگ یمن و خارج کردن انصارالله از فهرست گروههای تروریستی که ترامپ در آخرین روزهای حضورش در کاخ سفید این گروه را در این فهرست قرارداد این گمانه را مطرح کرده است که روابط واشنگتن با ریاض در دوره جدید وارد مرحله تازه ای خواهد شد که احتمالا در آن جایی برای بن سلمان وجود نخواهد داشت.
این گمانه زنی به ویژه پس از آن تقویت شده است که کاخ سفید هم زمان با اعلام گفتگوی تلفنی بایدن با ملک سلمان افزود که قرار است گزارش محرمانه مربوط به قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد آل سعود که برای واشنگتن پست مقاله می نوشت از حالت طبقه بندی شده خارج و منتشر شود و ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت که بایدن در گفتگو با سلمان نگرانی های خود را به او منتقل خواهد کرد.
طبق گزارش رویترز و اسناد سی‌ان‌ان, چهار مسؤول آگاه آمریکایی پیش‌بینی کردند که گزارش آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌ای) که حاکی از این است که محمد بن سلمان با قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ موافقت کرده بود. این در حالی است که بایدن در جریان کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که عوامل قتل خاشقچی را مواخذه خواهد کرد.
رویکرد دولت جدید امریکا سبب شده است تا این گمانه مطرح شود که رابطه دولت بایدن با ریاض در دوره جدید وارد مرحله تازه ای خواهد شد که ممکن است به فشار برای کنار گذاشتن بن سلمان و جایگزینی او با محمدبن نائف منجر شود. 
البته اینکه گفته می شود بن سلمان به دلیل دست داشتن در قتل خاشقچی یا نادیده گرفتن حقوق بشری وسرکوب های داخلی از حمایت دولت بایدن برخوردار نیست دروغی بیش نیست چرا که ریاض در حال حاضر دریمن یک ملت  را با فاجعه انسانی روبروکرده است و پیش از بن سلمان هم حاکمان سعودی در سرکوب های داخلی و نادیده گرفتن حقوق بشر و از همه مهتر ترویج  اندیشه های ترویستی وهابیت و تشکیل صدها گروه تروریستی در جهان از طریق مدارس دینی  و کمک های مالی دست داشته اند.
به نظر می رسد مهمترین علت مخالفت دولت جدید بایدن با محمدبن سلمان این است که ولیعهد عربستان  یکی از اضلاع ترامپیسم است که در تضعیف حزب دموکرات امریکا نقش داشته  و چه بسا ادامه حضور او در مسند قدرت و اعلام آمادگی ترامپ برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 سبب شد تا دموکراتها دوباره کاخ سفید را ازدست بدهند والبته مطلوب مقام های فعلی امریکا این است که سلمان خود ولیعهد را تغییر دهد اما این سوال مطرح است که آیا او حاضر خواهد شد دست به چنین اقدامی بزند؟ آن هم در حالیکه برای تقویت جایگاه فرزندش دست به تغییرات وسیعی در مقامات کشوری ولشگری زده است؟ وبه فرض اینکه سلمان  حاضر باشد و با این ریسک خانواده اش را در معرض انتقام رقبا قرار دهد آیا خود محمدبن سلمان دست روی دست خواهد گذاشت و تسلیم خواهد شد یا به مقابله با دولت جدید امریکا برخواهد خواست؟
در واقع دولت جدید امریکا به دنبال آن است که با ارسال پیام هایی به ریاض نشان دهد که روابط با عربستان بدون محمد بن سلمان در مسیر عادی قرار خواهد گرفت اما آیا این درخواست غیر مستقیم ازسوی پادشاه پذیرفته خواهد شد یا اینکه ملک سلمان در مقابل این درخواست مقاومت خواهد کرد؟
به ویژه اینکه محمدبن سلمان پس از دریافت علائم ترسناکی از کاخ سفید با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه تماس برقرار کرد و بر اساس گزارش رسانه های روسی از جمله خبرگزاری روسی «نووستی» دولت روسیه با صدور دستوری خطاب به وزارتخانه‌های خارجه و دفاع از آنها خواست تا با هدف انعقاد توافق‌نامه همکاری‌های نظامی با عربستان سعودی وارد مذاکره شوند وبیست تفاهم همکاری نیز در این زمینه ها به امضا رسید.
و در آخر اینکه دولت بایدن در صورت مقاومت محمدبن سلمان چه خواهد کرد آیا با پیش کشیدن پرونده های مختلف از او باج خواهد گرفت  از جمله اینکه او را به علنی کردن روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی وادار خواهد کرد؟ یا اینکه با دامن زدن به بحران های داخلی پسا سلمان, عربستان را وارد تونل تاریکی خواهد کرد که اعتراضات داخلی در گوشه و کنار این کشور به همراه جنگ قدرت آن را فرا خواهد گرفت و چه بسا زمینه تقسیم این کشور فراهم خواهد شد.
یاد آوری این نکته خالی از لطف نیست که الشرق الاوسط در آبان ماه 1396 به نقل از ینی شق و گاردین تحولات عربستان را در چارچوب طرح «ماکس سینگر»، بنیانگذار موسسه «هادسون» ارزیابی کرده بود که در مورد تجزیه عربستان سعودی و اقامه چهار دولت کوچک در این کشور تحت پادشاهی شاهزادگان جوان است.
بر این اساس آیا می توان ارزیابی کرد که دموکراتها که توطئه بهار عربی را در منطقه رقم زدند و لیبی وسوریه را به ویرانه تبدیل کردند اکنون به دنبال سوریزاسیون کردن عربستان هستند؟

-------------------------------------------------
رضا محمدمراد