آئین همسرداری در احادیث اسلامی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ زندگی زناشویی قوام، تحکیم و استمرارش به محبت، دوستی، تفاهم، احترام متقابل و به رسمیت شناختن و رعایت حقوق همدیگر است.

یکی از موضوعات مهمی که هر مؤمنی خواهان فهم آن از کلام دربار معصومین علیهم السلام است، موضوع «آیین همسرداری» است. بدین منظور، بر آن شدیم تا به «آیین همسرداری در احادیث اسلامی» نظری بیفکنیم و «۴۰ حدیث» در این زمینه را برگزینیم. خاطر نشان کنیم که ۲۰ حدیث آغازین آن‌ها مربوط به «اخلاق شوهر نسبت به همسر» و ۲۰ حدیث پسین آن‌ها مربوط به «اخلاق زن نسبت به همسر» است.


اخلاق شوهر نسبت به همسر

اظهار محبت بیشتر: ایمان بیشتر
۱- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
هر چه ایمان بنده زیاد شود، محبت ویبه زن‌ها نیز زیاد می‌شود.

دوستدار اهل بیت علیهم السلام دوستدار همسر است
۲- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
هر کس بیشتر دوستدار ما خاندان عصمت و طهارت باشد، به زن‌ها (همسرش) نیز بیشتر دوستی می‌کند.

صفای زندگی اینجاست، اینجا
۳- حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‌فرمایند:
همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.

از تکبر و خشونت بپرهیز
۴- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.

سیلی، هرگز
۵- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می‌دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند.

من تو را دوست دارم
۶- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
این گفتار مرد به همسرش که «من تو را دوست دارم»، هرگز از قلب زن بیرون نمی‌رود.

تامین سعادت دینی و دنیایی همسر
۷- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کار‌ها با او مخالفت نورزد.

این هم جهاد در راه خداست
۸- امام رضا علیه السلام می‌فرمایند:
کسی که از راه حلال برای تامین رفاه خانواده اش تلاش می‌کند، همچون مجاهدی است که در راه خدا جهاد می‌کند.

آیا هدیه هم می‌خری؟
۹- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
هر کس به بازار رود و هدیه‌ای برای خانواده اش بخرد و ببرد، پاداش او مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می‌برد و هنگامی که هدیه را به خانه می‌برد، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است؛ و هر کس با دادن هدیه‌ای چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خدا گریسته است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند او را داخل نعمت‌های بهشت کند.»

بازار و خرید گوشت
۱۰- امام سجاد علیه السلام می‌فرمایند:
برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت برای خانواده ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی‌تر است.»

سوغاتی را فراموش نکن
۱۱- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
هرگاه یکی از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس باید برای خانواده خود به اندازه‌ای که توانایی دارد سوغاتی بیاورد.»

برای او آرایش می‌کنی؟
۱۲- امام باقر علیه السلام می‌فرمایند:
همان گونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند.»

خانه را گرم نگه دار
۱۳- امام رضا علیه السلام می‌فرمایند:
سزاوار است که مؤمن در زمستان از خوراک خانواده اش کم کند، و بر [چوب و زغال و]وسیله گرم کننده آنان بیفزاید.»

شاد ساختن خانواده در مناسبت‌های فرخنده
۱۴- راوی می‌گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند:
هر میوه‌ای که همه مردم از آن می‌خورند، باید به خانواده اش بخوراند و در روز‌های عید خوراک آنان را افزایش دهد، و چیز‌هایی برای آنان فراهم کند که در روز‌های دیگر فراهم نمی‌کرده است.»

تهمت و سوء ظن هرگز
۱۵- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
به زنان خود تهمت نزنید و نسبت ناروا ندهید، زیرا در این کار، برای شما پشیمانی طولانی و کیفر سختی خواهد بود.

خدا کند تو بیایی
۱۶- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
از جوانمردی دور است که مردی در شهری که خانواده اش هستند باشد، ولی در غیر خانه خود بخوابد.

آداب ورود به خانه
۱۷- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
هنگامی که مرد با خانواده اش برخورد می‌کند، به آنان سلام کند و هنگام ورود با صدای کفش و با سرفه کردن، خانواده اش را از آمدن خود با خبر کند، تا اینکه چیزی نبیند که او را ناخوش آید.

در کنار همسر نشستن
۱۸- پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی‌تر از اعتکاف و نشستن در این مسجد من است.

تاکنون لقمه در دهانش گذاشته ای؟
۱۹- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
مرد در برابر لقمه‌ای که در دهان زنش می‌گذارد پاداش می‌برد.

کتک نزن، فریاد نکش
حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود می‌خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود می‌پوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد.

اخلاق زن نسبت به همسر

زیور اطاعت به گردن آویز
۲۱- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
مرد حقی بر زنش دارد و آن حق این است که چنانچه او را صدا زند پاسخ دهد، و هنگامی که او را دستوری دهد سرپیچی نکند و پاسخ مخالف ندهد و با او مخالفت نورزد.

باران عشق و محبت
۲۲- امام رضا علیه السلام می‌فرمایند:
بدان که زنان گوناگونند، برخی از آنان دستاوردی گرانبها و تاوان رنج‌های آدمی هستند و این زن کسی است که به شوهرش محبت می‌کند و عاشق اوست.

رضایت و شفاعت
۲۳- امام باقر علیه السلام می‌فرمایند:
برای زن هیچ شفیعی نزد پروردگارش به اندازه رضایت شوهرش سودمندتر نیست.

عطر مهر و محبت
۲۴- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
حق مرد بر زن این است که زن ملازم خانه او باشد، و به شوهرش دوستی و محبت و دلسوزی کند، و از خشم وی دوری گزیند، و آنچه را مورد رضایت اوست انجام دهد، و به پیمان و وعده وی وفادار باشد.

سرانجام ناسپاسی
۲۵- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
هر زنی به شوهرش بگوید: من از تو هرگز خیری ندیدم، ثواب کارش از بین می‌رود.

لجبازی هرگز
۲۶- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
بهترین زنانتان زنی است که با محبت، فرزندآور و سازگار باشد، و بدترین آنان زنی است که لجباز باشد.

خشمگین کردن شوهر هرگز
۲۷- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد.

اذیت نکن
۲۸- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
کسی که زنی دارد که آن زن به او آزار می‌رساند، خداوند نماز و کار‌های نیک زن را نمی‌پذیرد تا اینکه به مرد کمک و او را راضی کند، اگر چه این زن تمام عمر را روزه بگیرد و نماز بخواند و بندگان را آزاد و دارایی اش را در راه خدا انفاق کند؛ و این زن نخستین کسی است که وارد آتش جهنم می‌شود. سپس حضرت فرمودند: مرد نیز چنین گناه و عذابی دارد اگر زنش را آزار رساند و به او ستم کند.

چگونه می‌توانی او را غمگین ببینی؟
۲۹- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن زنی باد که شوهرش را بزرگ دارد و به او آزار نرساند و همیشه از شوهرش فرمانبری کند.»

چشمداشت بجا و منطقی
۳۰- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
برای زن جایز نیست که شوهرش را به بیش از توانایی اش مجبور کند.

مهمان، با اجازه شوهر
۳۱- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
مردم! زن‌های شما بر شما حقی دارند و شما هم بر آنان حقی دارید. حق شما بر آنان این است که کسی را که شما رضایت ندارید، بدون اجازه به منزلتان وارد نکنند.

هم به استقبالش برو و هم او را بدرقه کن
۳۲- مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد: همسری دارم که هرگاه وارد خانه می‌شوم به استقبالم می‌آید، و، چون از خانه بیرون می‌روم بدرقه ام می‌کند و زمانی که مرا اندوهگین می‌بیند می‌گوید: اگر برای رزق و روزی و مخارج زندگی غصه می‌خوری، بدان که خداوند آن را به عهده گرفته است و اگر برای آخرت خود غصه می‌خوری، خدا اندوهت را زیاد کند و بیشتر به فکر آخرت باشی.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: برای خدا کارگزارانی در روی زمین است و این زن یکی از کارگزاران خداست که پاداش او برابر با نیمی از پاداش شهید است.

در این کار‌ها نیز به او کمک کن
۳۳- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
هر زنی که در حج و جهاد و دانش اندوزی به شوهرش کمک کند، خداوند آن پاداشی را که به زن حضرت ایوب علیه السلام داده است، به او می‌دهد.

شهری در بهشت خدا
۳۴- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
هر زنی که به شوهرش مقداری آب دهد، برای او بهتر از عبادت یک سال است که روزهایش روزه باشد و شب هایش عبادت کند؛ و خداوند به جای هر مقدار آبی که به شوهرش بنوشاند، شهری در بهشت برایش می‌سازد و شصت گناهش را می‌آمرزد.

تامین امنیت روانی همسر
۳۵- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
حق مرد بر زن این است که چراغ خانه را روشن سازد؛ غذای مطبوع فراهم کند؛ و تا در خانه اش به پیشواز او برود و به او خوشامد بگوید؛ و تشت آب و حوله را برای او آماده کند و دست‌های او را بشوید؛ و بدون دلیل (عذر شرعی) مانع شوهر نسبت به نفس خودش نشود.

رحمت خدا از آن کدبانویان است
۳۶- امام صادق علیه السلام از پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله روایت می‌کند:
هر زنی که در خانه شوهرش چیزی را برای سامان دادن وضع خانه جابه جا کند، خداوند نظر رحمت به او می‌کند؛ و هر کس مورد نظر رحمت خدا قرار گیرد، خدا عذابش نمی‌کند.

خوشبوترین عطر، زیباترین لباس، نیکوترین زینت
۳۷- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله درباره حق شوهر بر زن می‌فرمایند:
بر زن است که برای شوهرش]خوشبوترین عطرهایش را بزند و قشنگترین لباس هایش را بپوشد، و از زیباترین زینت هایش استفاده کند.»

هنر آشپزی
۳۸- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
بهترین زنان شما زنی است که دارای بویی خوش و دست پختی خوب باشد. هنگامی که خرج می‌کند، بجا خرج کند، و هنگامی که خرج نمی‌کند بجا از خرج کردن خودداری ورزد. چنین زنی کارگزاری از کارگزاران خداست و کارگزار خدا نه ناامید می‌شود و نه پشیمان.

آرایش فقط برای شوهر
۳۹- پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:
بهترین زنان شما آن زنی است که برای شوهرش آرایش و زینت می‌کند، اما از بیگانگان خود را می‌پوشاند.

از تو سپاسگزارم
۴۰- امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
بهترین زنان شما آن زنی است که، چون به او چیزی داده شود، سپاسگزاری کند و اگر به او چیزی داده نشود راضی باشد.