توسعه دانش بنیان؛ شایسته گام دوم انقلاب اسلامی

اقتصاد دانش بنیان، اقتصادی است که کفه درآمد و تولید ثروت را به شدت در مقابل هزینه‌ها تقویت می‌کند وسلطان اقتصادهاست

بیانات اخیرمقام معظم رهبری هم در جمع کارآفرینان و صنعتگران درباره اهمیت توسعه اقتصاد دانش بنیان در کنار تاکید‌های مکرر ایشان نشان می‌دهد که ایران هم باید به عنوان یک تکلیف وارد این عرصه شود و البته پیشتازی هم بکند.

تولید دانایی و دانش، تبدیل دانش به فناوری و تولید ثروت دانش بنیان سه ضلع مثلث توسعه اقتصاد دانش بنیان است که منابعی تجدیدپذیر و پایان ناپذیر برای پیشرفت و رشد و توسعه محسوب می‌شود.

امروزه علم و دانش را سلطان اقتصادها می خوانند، چون "العلم سلطان".

در اقتصاد‌های نوین و امروزی که اقتصاد دانش بنیان نماد اصلی آن است، منبع رشد اقتصادی؛ تولید دانش و توزیع و کاربرد دانش است و دانش و دستاورد‌های تحقیق و پژوهش در زمره منابع غیرملموس برای رونق تولید قرار می‌گیرد.

توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی کشور‌ها با سطح برخورداری آن‌ها از دانش ارتباط دارد و هر کشوری که تولید، توزیع و کاربرد دانش بیشتری داشته باشد، توسعه یافته محسوب می‌شود.

ایران هم با رتبه ۱۵ تا ۱۶ در توسعه و رشد علمی در جهان تلاش کرده است مسیر توسعه دانش بینیان را هموارتر کند، چون ایمان دارد علم، قدرت است و هر کسی به علم دست یابد، اقتدار پیدا می‌کند و هر کسی هم که به علم نتواند برسد، مقهور واقع می‌شود.

بیش از ۵۵۰۰ شرکت دانش بنیان و ۶ هزار استارت آپ و کسب و کار نوپا در قالب نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر فارغ التحصیل و اشتغال پایدار در ایران فعال هستند و درامد مستقیم بیش از

۱۲۰ هزار میلیارد تومان و اثربخشی گسترده غیرمستقیم در تولید ثروت دیگر بخش‌ها شاخص‌های خوبی است و نشان می‌دهد این حرکت آغاز شده است و این نهضت تولید ثروت پایان ناپذیر از منابع علم و دانش و پژوهش باید ادامه یابد.

شرکت‌های دانش بنیان در ایران در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم افزار‌های رایانه ای، ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، مواد پیشرفته و مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، سخت افزار‌های برق و الکترونیک، دارو‌های پیشرفته، محصولات پیشرفته سایر حوزه‌ها و سایر ملزومات و تجهیزات پزشکی، فناوری زیستی و خدمات تجاری سازی فعالیت می‌کنند که وسعت این فعالیت‌ها در حال افزایش هم است.

برای نمونه ۱۴۰ شرکت دانش بنیان در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند و بیش از ۳۰۰ شرکت دانش بنیان هم در حوزه نفت و گاز کشور فعال هستند.

شرکت‌های دانش بنیان در صنعت هوایی ایران به توان صادرات قابل توجهی رسیده اند و در مراکز علمی و دانشگاهی در بخش طراحی و ساخت هواپیما هم جریان سازنده‌ای ایجاد شده است.

با توجه به توانمندی شرکت‌های دانش بنیان در تولید قطعات هواپیما، شرکت‌های ایرانی این قابلیت را دارند که در ۱۰ سال اینده با درامد سالانه حداقل ۱۰ میلیارد دلار در ردیف ۱۰ کشور اول تولید کننده قطعات هواپیما قرار گیرند.

به هر حال توسعه پایدار کشور‌ها در هزاره سوم با محوریت دانش بنیان امکان پذیر است یعنی

دانش و خلاقیت جایگزین راهبری منابع طبیعی و کارایی نیروی کار فیزیکی به عنوان منبع ایجاد ثروت و رشد اقتصادی شده است.

امروزه کشوری در اقتصاد دنیا قدرتمندتر است که توانایی تولید دانش بیشتر، اکتساب دانش بیشتر و به کارگیری دانش بیشتر را داشته باشد.

شرکت‌های دانش بنیان در حل نیاز‌های کشور و صادرات نقش اصلی را دارند و قرار است تا سال ۲۰۲۵ بیست درصد از اقتصاد کشور از طریق شرکت‌های دانش بنیان تامین و مدیریت شود.

عمده فعالان و بازیگران اصلی فضای اقتصادیِ مبتنی بر نوآوری و اقتصاد دانش بنیان هم جوانان هستند و جامعه دانشگاهی و دانشجویی ایران در کنار دانشگاه ها؛ مزیت و ظرفیت بی نظیر برای توسعه اقتصاد دانش بنیان است و این روند ادامه خواهد داشت.

اقتصاد ایران برای تثبیت نقش تمدن سازی نوین خود در جهان و احیای همه مزیت‌های نسبی و مطلق اقتصادی خود باید نهضت توسعه اقتصادی دانش محور را به فرایندی پایدار تبدیل کند و نقشه راه علمی برای تحقق آن هم در کنار بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ترسیم شده است.

اقتصاد شایسته مبتنی بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی را هم اقتصاد ایرانی دانش بنیان تشکیل می‌دهد، اقتصادی که همیشه درامد‌های آن بر هزینه غلبه دارد.

یادداشت: اسماعیل محمدی

خبرگزاری صدا و سیما.