نهم آبان روز ایستادگی جزیره نشینان آبادان در برابر ارتش بعث

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان؛ پس از تجاوز ارتش عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ و اشغال سریع بخش‌هایی از خاک ایران، خرمشهر مهم‌ترین شهر بندری ایران، پس از ۳۵ روز مقاومت دلیرانه، به دست دشمن افتاد. پس از سقوط خرمشهر، رژیم عراق در صدد برآمد تا جزیره آبادان را هم اشغال کند. برای تحقق این امر دشمن بعثی با عبور از کارون و قطع جاده‌های آبادان– اهواز و آبادان – ماهشهر جزیره آبادان را محاصره و تلاش کرد تا از طریق شمال رودخانه بهمنشیر وارد آبادان شود. با چنین وضعیتی آبادان درمحاصره قرار گرفت و عبور دشمن از این رودخانه می‌توانست آبادان را با خطر جدی روبه رو کند.
جغرافیای آبادان
آبادان جنوب غربی ترین شهر خوزستان و به عبارتی جنوب غربی‌ترین شهر کشور است. این شهر در جزیزه بزرگ آبادان قرار دارد. جزیره‌ای محصور به رودخانه‌های کارون، اروند رود، بهمن شیر و خلیج فارس و مملو از درخت‌های نخل.
در دوران باستان نیز چندین نفر از جهانگردان مسلمان از این جزیره بازدید کرده بودند.
احمد مقدسی آبادان را «شهری در محاصرۀ دریا» توصیف کرده است.
ناصرخسرو قبادیانی (د ۴۸۱ق/ ۱۰۸۸م) می‌گوید: «عبادان بر کنار دریا نهاده است، چون جزیره‌ای که شط آن‌جا دو شاخ شده است، چنانکه از هیچ جانب به عبادان نتوان شد الا به آب گذر کنند.» مسعودی (د ۳۴۶ق/ ۹۵۷م) در ذکر حدود نواحی سَواد (عراق) می‌نویسد: «حد آن از سوی مشرق جزیره‌ای است که به دریای پارسی پیوسته و به میانرُوذان معروف است.»
یاقوت حَمَوی (د ۶۲۶ق/ ۱۲۲۹م) می‌گوید: «ایرانیان آن را میانروذان نامند، زیرا در میان دو رود جای گرفته است.»
(دانشنامه حوزوی ویکی فقه، https://fa.wikifeqh.ir/%D۸%A۲%D۸%A۸%D۸%A۷%D۸%AF%D۸%A۷%D۹%۸۶)
اهمیت جزیره آبادان
ارتش حزب بعث برای پیشروی در عمق خاک خوزستان نیازمند اشغال شهر و جزیره آبادان بود. زیرا نیرو‌های بعثی پس از اشغال شهر خرمشهر اگر بدون اشغال آبادان به پیشروی در عمق خاک خوزستان ادامه می‌دادند، جزیره آبادان در پشت سر آن‌ها قرار می‌گرفت و در واقع پشت سر نیرو‌های بعثی از نظر نظامی ناامن می‌شد و این امر از نظر استراتژی‌های نظامی بسیار برای نیرو‌های بعثی خطرناک بود لذا آن‌ها تصمیم گرفتند پس از اشغال خرمشهر جزیره آبادان را اشغال کنند تا بتوانند به راحتی به پیشروی خود در خاک خوزستان ادامه دهند.
به همین دلیل از نظر نظامی اشغال آبادان برای نیرو‌های بعثی اهمیتی حیاتی داشت و همین امر موجب شد که آن‌ها متوجه جزیره آبادان شوند.
دشمن پشت رودخانه
ارتش حزب بعث پس از دور زدن جزیره آبادان در ۹ آبان ۱۳۵۹، پشت رودخانه بهمن شیر مستقر شد و در منطقه ذوالفقاری روی این رودخانه پل شناور نصب و با عبور دادن قسمتی از نیرو‌های خود، وارد جزیره آبادان شد. نیرو‌های بعثی به چند دلیل منطقه ذولفقاری را برای ورود به جزیزه آبادان انتخاب کردند.
نخست اینکه آن‌ها سعی داشتند با استفاده از پوشش نخلستان‌ها از دید رزمندگان اسلام دور مانده و به راحتی وارد شهر شوند. زیرا اطراف رودخانه بهمن شیر نحلستان‌های فراوانی وجود داشت و این امر می‌توانست استتار خوبی برای نیرو‌های بعثی شود.
دوم اینکه در آنموقع این منطقه از ذوالفقاری انتهای شهر آبادان بود و نیز آسیب پذیر‌ترین نقطه آن محسوب می‌شد و نیرو‌های بعثی سعی داشتند از این نقطه کور برای ورود و اشغال شهر و جزیره آبادان استفاده کنند.
سوم اینکه منطقه‌ای که نیرو‌های بعثی انتخاب کردند یکی از کم عرض‌ترین مناطق جزیره آبادان است، زیرا عرض جزیره آبادان در منطقه ذوالفقاری حدود سه کیلومتر است و اگر نیرو‌های عراقی در ورود به جزیره آبادان به مانعی برخورد نمی‌کردند میتوانستند براحتی عرض جزیره آبادان را طی کرده و این جزیره را به دو نیم تقسیم و ارتباط نیمه شمالی و جنوبی آنرا از یکدیگر قطع کنند که این امر اشغال شهر و جزیره آبادان را بسیار تسهیل می‌کرد.
چهارم اینکه عبور از رودخانه بهمن شیر آسان‌تر از عبور از رودخانه کارون در جنوب خرمشهر بود.
ناخدا یکم تکاور اسماعیل بنیادی در این زمینه گفت: نیرو‌های دشمن برای این عملیات، تیپ شش از لشکر سه زرهی به همراه واحد‌هایی از تیپ ۳۳ نیروی مخصوص را وارد عمل کردند. نحوه عملیات ازرودخانه بهمنشیر مانند عبور از رودخانه کارون طراحی شد. نیرو‌های بعثی در شب نهم آبان ۱۳۵۹، پنج روز پس از سقوط خرمشهر، پل شناور روی رودخانه بهمنشیر زدند و به سوی کوی ذوالفقاری سرازیر شدند.
نبرد در آبادان
حسن بنادری از فرماندهان مدافع شهر در زمینه نبرد خونین و حماسه ساز آبادان گفت: بامداد نهم آبانماه چند گردان تکاور و نیز نیرو‌های مکانیزه بعثی مجهز به توپ ۱۰۶ و موشک‌های مالیوتکا و مسلسل‌های سنگین نخستین نیرو‌های عراقی بودند که از پل عبور کردند. در این بین مردی به نام دریاقلی سورانی که در نزدیکی آن منطقه زندگی می‌کرد از هجوم نیر‌های دشمن مطلع می‌شود و بلافاصله نیرو‌های مردمی مسجد حضرت رسول اکرم ذوالفقاری را در جریان حمله عراقی‌ها قرار می‌دهد و سپس به سوی مقر سپاه در مرکز شهر حرکت می‌کند.
وی در طول مسیر مردم را در جریان حمله نیر‌های بعثی و ورود آنان به شهر خبر میدهد و مردم نیز به سرعت به مقابله با نیرو‌های بعثی می‌شتابند. در واقع قبل از رسیدن نیروهی نظامی، مردم بشدت با نیرو‌های عراقی در گیر می‌شوند.
وی افزود:وقتی دریاقلی به مقر سپاه رسید من را از آمدن عراقی‌ها آگاه کرد. ماهم به نیرو‌های دیگر موجود در شهر آمدن عراقی‌ها را خبر دادیم. نیرو‌های مدافع وقتی به ذوالفقاری رسیدند که عراقی‌ها تا پاسگاهی که سر راه آبادان به خسروآباد بود، پیشروی کرده بودند.
سرهنگ چنعانی از فرمانده دوران دفاع مقدس گفت: جنگ نابرابر در منطقه کوی ذالفقاری آغاز شد. حسن بنادری و نیروهایش همان‌جا خط پدافندی تشکیل دادند و از پیشروی عراقی‌ها جلوگیری کردند. درگیری سختی بین نیرو‌های مدافع شهر با حداقل امکانات و نیرو‌های بعثی مجهز به سلاح‌های پیشرفته رخ میدهد و مدافعان موفق می‌شوند تا غروب همان روز نیرو‌های بعثی را شکست داده و شهر و جزیره آبادان را از یک خطر حتمی نجات دهند. نیروی هوایی هم موفق شد پلی را که عراقی‌ها بر روی بهمن شیر زده بودند منهدم کند.
رزمندگان با جانبازی و فداکاری بسیار، چنان مقاومتی از خود نشان دادند که دلاوری‌ها و شجاعت‌های آنان در این منطقه به نام «حماسه ذوالفقاری» به عنوان برگ زرینی در تاریخ دوران دفاع مقدس به ثبت رسید. در این نبرد صد‌ها نفر از نیرو‌های بعثی به هلاکت رسیده و یا زخمی شدندو ده‌ها نفر به اسارت در آمدند و رزمندگان ایران توانستند از نفوذ نیرو‌های دشمن به شهر و جزیره آبادان جلوگیری کنند.
پیروز عملیات ذوالفقاری نجات از یک فاجعه
سرهنگ عقیلی از فرماندهان دوران دفاع مقدس با بیان اینکه اشغال شهر و جزیره آبادان می‌توانست برای کشورمان فاجعه بار باشد گفت: محاصره شهر آبادان موجب توقف پیشروی نیرو‌های بعثی شد، زیرا نیرو‌های بعثی برای پیشروی در دشت‌های وسیع و مسطح خوزستان نیازمند اشغال جزیره آبادان و تحکیم عقبه خود بودند. اما مقاومت مردم و مدافعان در جزیره آبادان موجب شد که نیرو‌های دشمن نتوانند به پیشروی خود ادامه دهند. اشغال جزیره آبادان، راه را برای پیشروی نیرو‌های عراقی به سمت شهرستان‌های شادگان _ بندر امام خمینی _ بندر ماهشهر و مناطق وسیع جنوب استان خوزستان هموار می‌کرد.
در واقع باید گفت همانگونه که مردم خرمشهر به مدت ۳۵ روز نیرو‌های بعثی را زمین گیر کردند، مردم آبادان نیز به مدت یکسال نیرو‌های بعثی را به خود مشغول کرده و علاوه بر سد کردن پیشروی آنان، زمینه را برای اماده سازی و سازماندهی نیرو‌های خودی وعملیات بزرگ شکست حصر آبادان فراهم کردند.
دیگر اینکه اگر بعثی‌ها موفق به اشغال شهر و جزیره آبادان میشدند. باز پس گیری جزیره آبادان با توجه به محصور بودن بین رودخانه‌های اروند _ کارون _ وبهمن شیر بسیار مشکلتر از عملیات شکست حصر آبادان بود؛ و این امر می‌توانست معادلات نظامی را پیچیده‌تر و دشوار‌تر کند.
حماسه ذوالفقاری حماسه‌ای برای همیشه
حماسه ذوالفقاری را باید نبرد نیرو‌های مردمی با ارتش مجهز عراق دانست. نبرد نابرابری که در یک سوی آن ارتشی مجهز، کارازموده و کلاسیک، و در سوی دیگر آن مردمی ثابت قدم و با اراده بودند که کمبود تجهیزات آنان موجب شده بود که برخی از آنان چوبدستی به دست بگیرند.
دریاقلی این قهرمان ملی هم آن قدر زنده نماند که شکست حصرآبادان یا همان عملیات ثامن الائمه را ببیند. وی چند روز پس از واقعه کوی ذوالفقاری بر اثر انفجار گلوله خمپاره، پای راستش را از دست داد و سرانجام بر اثر جراحات وارده به شهادت رسید.
آری دریاقلی همرزمان تو نه تنها در نبرد سرنوشت ساز ذوالفقاری که در سایر نبرد‌های دوران دفاع مقدس پیروز‌های همشهری‌های تو را تکرار کردند تا در ذهن تاریخ و خاطره بماند که ایران در دفاع مقدس خود پیروز و سربلند شد.

به همین مناسبت آیین گرامیداشت حماسه ۹ آبان و گرامیداشت بسیجی و جهادی شهید محمد جواد تندگویان برگزارشد.

حاضران در این مراسم در یادمان شهید تند گویان ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدا با آرمان های انقلاب اسلامی تجدید بیعت کردند.