دستاورد محققان دانشگاه تهران در درمان بیماری «سلیاک»

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در پژوهش تازه‌ای که در آزمایشگاه حسگر ـ بیوحسگر مؤسسه الکتروشیمی دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر فرنوش فریدبد؛ دانشیار دانشکده شیمی دانشکدگان علوم دانشگاه تهران و ساناز کرمدوست و شیدا ذوقی؛ دانشجویان دکتری انجام شده است، یک روش تشخیصی سریع برای تعیین میزان گلوتن در نمونه‌های نان و آرد ارائه شد.
به گفته دکتر فریدبد؛ گلوتن یک پروتئین ساختاری در غلاتی مانند گندم، جو، چاودار، و یکی از شایع‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آلرژن‌های غذایی است. در بیماران مبتلا به سلیاک که دارای اختلالات مرتبط با گلوتن هستند، مصرف محصولات حاوی گلوتن باعث ایجاد حساسیت می‌شود. از آنجا که اجتناب از مصرف گلوتن و پیروی از یک رژیم غذایی سخت ممکن است علائم بیماری سلیاک را کاهش دهد، امروزه بسیاری از کشور‌ها برای اطمینان مصرف‌کنندگان، شرکت‌های تولید‌کننده را ملزم کرده‌اند که نبود گلوتن در محصول غذایی حاوی غلات را به صورت برچسب متمایزی روی محصول اعلام کنند.
دانشیار دانشگاه تهران، در توضیح روش‌های تعیین میزان گلوتن در محصولات غذایی گفت: در دنیا تعیین میزان گلوتن موجود در مواد غذایی بیشتر از طریق ایمونواسی و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته انجام می‌ شود که هزینه‌های بالایی دارد. از این رو در کشور‌های کم‌درآمد، الزامات آنالیز مواد غذایی و برچسب‌گذاری انجام نمی‌شود. علاوه بر این، پادتن‌ها یا مولکول‌های زیستی مورد استفاده در کیت‌های تشخیصی در روش‌های رایج باید با برخی رنگ‌های آلی برچسب‌گذاری شوند که فناوری‌های آن در انحصار برخی کشور‌هاست. همچنین در نمونه‌های غذایی فرآوری‌شده با حرارت، پادتن‌ها واکنش‌پذیری خود را از دست می‌دهند و مانع از تشخیص دقیق گلوتن می‌شوند. این محدودیت‌ها در روش‌های مرسوم، ارائه یک ابزار تازه برای تشخیص سریع، حساس، ساده و ارزان گلوتن را ضروری ساخته است.
این متخصص شیمی تجزیه و نانوشیمی، در معرفی محصول طراحی‌شده افزود: نانوحسگر فلورسانسی طراحی‌شده در این پژوهش از نقاط کوانتومی کربنی و فناوری قالب‌گیری مولکولی در ماتریکس سیلیکاتی ساخته شده است. این نانوحسگر دارای نشر فلورسانس است و با جذب گلوتن در فضا‌های خالی قالب‌گیری‌شده روی نانوساختار، افزایش نشر نشان می‌دهد.
دکتر فرنوش فریدبد و همکاران وی در مؤسسه الکتروشیمی در دانشکدگان علوم دانشگاه تهران، پیش‌تر نیز با بهره‌گیری از همین فناوری، نانوحسگری برای تشخیص زعفران تقلبی طراحی کردند. حوزه پژوهشی حسگرها، بیوحسگرها، نانوحسگرها، تولید ابزار‌ها و آزمایش های تشخیص سریع نگرشی جدید در حوزه پایش و سنجش مواد و یکی از زمینه‌های تحقیقاتی نوین میان‌رشته‌ای است که سرمایه‌گذاری مناسب در آن می‌تواند آینده اقتصادی روشنی در پیش داشته باشد.