تاثیرشرایط اقلیمی و منطقه‌ای بر آلودگی هوا

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، برنامه روزنه بهاری رادیو گفتگو به مناسبت روز جهانی هواشناسی با آقای مهدی رهنما رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور گفتگو کرد.
سوال: روز جهانی هواشناسی را به شما تبریک می‌گویم. این روز‌ها شاید تک روز‌هایی باشد در تهران که هوا معمولا پاک و خوب است، چه کار باید بکنیم که هوای تمیز همیشه داشته باشیم.
رهنما: یک بخشی از هوا دست ما است یعنی آلوده شدن یا آلوده نشدن هوا و یک بخشی هم برمی گردد به شرایط اقلیمی و منطقه‌ای که در آن قرار گرفتیم ما در شهری مثل تهران هر چقدر از تعداد وسایل نقلیه شخصی بکاهیم و برویم سمت یکپارچه کردن سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی و امثال آن احتمالا می‌توانیم هوای بهتری را داشته باشیم.
سوال: استفاده از تکنولوژی مثلا خودرو‌های برقی این‌ها هم می‌تواند کمک کننده باشد؟
رهنما: سر این موضوع بحث است یعنی عده زیادی می‌گویند انرژی برق اگر برود سمت اتومبیل ممکن است که به آلودگی هوا کمک کند، یک سری از کارشناسان می‌گویند خیر شما برق را از کجا باید تامین کنید؟ از فرض کنید نیروگاه ها، نیروگاه‌هایی که ما در اثر کمبود گاز مجبور هستیم مازوت بسوزانیم که خودش می‌شود عامل مضاعفی برای آلودگی هوا و سر این بین متخصصین بحث است یعنی اگر ما برویم سمت انرژی‌های پاک و منابع انرژی را شیفت دهیم به سمت مثلا انرژی ناشی از تابش خورشید یا انرژی باد قطعا تاثیرگذار خواهد بود.
سوال: تا حالا تجربه‌ای داشته یا هواشناسی در این زمینه با توجه به این که شما پژوهشگاه هم هستید در این زمینه تحقیقی داشتید؟
رهنما: ما به عنوان مرجع مطالعات هواشناسی و علوم جو کشور در چند سال گذشته برای وزارت نیرو مشخصا سازمان ساتبا اطلس انرژی باد را تهیه کردیم به مختصات یک کیلومتر در یک کیلومتر الان دوستان ما می‌دانند در کجا چه مقدار انرژی باد قابل استحصال است با چه توربینی و با چه مشخصات فنی و این الان آماده است برای کل کشور و در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته ما این را براساس یک دوره بازگشت سی ساله محاسباتش را انجام دادیم به یک نرم افزار تبدیلش کردیم و برای جانمایی مزارع باد علی الخصوص می‌توانند استفاده کنند.
سوال: اشاره کردید به این موضوع که به هر حال تحقیقاتی انجام می‌شود و شما این نتایج را می‌گیرید، خود سازمان هواشناسی ذیل کدام وزارتخانه می‌شود؟
رهنما:طبق ساختاری که برایش مصوب شده ذیل وزارت راه وشهرسازی تعریف شده است.
سوال:، ولی شما با سایر دستگاه‌ها باید در ارتباط باشید.
رهنما: بله ما برای نمونه برای بحث گرد و غبار با سازمان محیط زیست و سازمان منابع طبیعی و سازمان زمین شناسی در ارتباط هستیم برای بحث انرژی‌های تجدیدپذیر با وزارت نیرو در ارتباط هستیم والی آخر.
سوال: دستگاه‌ها همکاری می‌کنند؟
رهنما: بله من یک مثالی بزنم، یک کنسرسیومی تشکیل شد از همین دستگاه‌ها، پژوهشگاه ما، سازمان زمین شناسی، سازمان منابع طبیعی و سه چهار تا از دانشگاه‌ها ما منشایابی کانون‌های گرد و غبار را در سه سال گذشته برای سازمان حفاظت محیط زیست کشور انجام دادیم، در فاز ۲ برایشان ۲۵ کشور اطراف را بررسی کردیم و با همین کنسرسیوم برایشان منشایابی کانون‌های گرد و غبار را برایشان انجام دادیم و در نهایت هم یک برنامه عمل نوشتیم که توسط رئیس سازمان محیط زیست در اردیبهشت گذشته به سفرا و وزرای محیط زیست ۱۵ کشور همسایه ایران برای مبارزه با گرد و غبار ابلاغ شد.
سوال: یعنی بحث‌های بین المللی هم دارید؟
رهنما: بله
سوال: الان بیشترین موضوعی که یا دستگاهی که باید با شما همکاری کند همان وزارت نیرو می‌شود یعنی ما برویم سمت همان تولید انرژی‌های پاک؟
رهنما: ما خیلی مستقیم درگیر این موضوعات نیستیم ما به عنوان یک نهاد حاکمیتی داریم روی بحث پیش بینی آب و هوا کار می‌کنیم و در پژوهشگاه ما یک سری کار‌های پژوهشی این شکلی انجام می‌دهیم و در اختیار نهاد‌های مسئول قرار می‌دهیم این که دوستان این را عملیاتی کنند یا نکنند خیلی در حیطه وظایف سازمان هواشناسی نیست، سازمان هواشناسی به عنوان نهاد پیش بینی و پایش آب و هوا فقط شناخته می‌شود.
سوال:، ولی به هر حال به عنوان یک بازوی فکری می‌تواند در کنارشان باشد.
رهنما: ما به عنوان یک بازوی اجرایی و فکری بله در کنار محیط زیست و وزارت نیرو و حتی ما الان برای سازمان بنادر و دکل‌های حفاری نفتی در دریا‌ها داریم پیش بینی نقطه‌ای می‌دهیم یعنی ما به عنوان یک بازوی اجرایی می‌توانیم سرویس‌های مختلفی را بدهیم، ولی این که جزو وظایف ذاتی سازمان ما باشد خیر.
سوال: یعنی تا کجا‌ها شما می‌توانید همکاری و کمک داشته باشید.
رهنما: بله ما الان برای بحث شیلات ما به راحتی می‌توانیم پیش بینی‌های دریایی ساطع کنیم که تمرکز آبزیان در کجا است و صیادان کجا بروند برای صید یا الان محصولاتی را ما در پژوهشگاهمان تولیدمی کنیم برای محصول پسته مشخصا در دو استان کرمان و یزد و پیش بینی‌های ۵ روزه می‌دهیم به پسته کاران محترم بابت این که سمپاشی کنند یا نه، قلمه بزنند، آبیاری کنند یا نکنند یعنی تمام مراحل داشت و کاشت و برداشت را برایشان به صورت پیش بینی محصول پسته داریم می‌دهیم. روی برنج داریم به صورت مشخصا سه استان شمالی کشور را داریم برایشان پیش بینی‌های هواشناسی کشاورزی می‌دهیم و الی آخر، ما محصولات مختلفی را می‌توانیم تولید کنیم در اختیار کاربران محترم بگذاریم.
سوال: امروز روز جهانی هواشناسی است، چه قدر این روز‌ها می‌تواند کمک کند برای این که مردم یک مقدار توجهشان بیشتر جلب شود به آن موضوع خاص و بیشتر با آن آشنا شوند؟
رهنما: خیلی مرسوم است بنا به مناسبت‌های مختلف، روز‌های جهانی تعریف شود و این‌ها شعار خاص آن روز را برایشان می‌گذارند روز‌های جهانی کمک می‌کند به فرهنگ سازی مثلا ما در روز جهانی هواشناسی در کشور تقریبا در تمام ۳۱ استان، در ادارات کل مراسمی را داریم و مسئولین محترم استانی را دعوت می‌کنیم در آن مراسم روز جهانی و ارائه می‌دهیم خروجی‌های سازمان و ادارات کل را برایشان شرح می‌دهیم و بیشتر آشنا می‌کنیم آن‌ها را برای این که چقدر می‌توانند از داده‌ها و امکاناتی که ما الان در مجموعه سازمان هواشناسی برای تصمیم سازی و تصمیم گیری‌های درست و به موقع استفاده کنند مثلا ما در سامانه‌های هشدار که به عنوان شعار سال است خیلی راحت می‌توانیم مسئولین و تصمیم سازان را ببریم به سمت این که اگر داده‌های هواشناسی دقیق در سامانه‌های پیش بینی و هشدار به راحتی می‌شود پدیده‌هایی مثل سیل را پیش بینی کرد و اقدامات پیشگیرانه برایشان انجام داد.
مجری: این اتفاق خوبی است و چه بسا که بشود راجع به این که توجه کنیم به فرصت‌هایی که هواشناسی برای ما به وجود می‌آورد خود شما به صنایع بزرگ اشاره کردید، ولی من می‌دانم خیلی از ما حتی در سطح کسب و کار بازار هم می‌توانیم از همین اپلیکیشن‌ها استفاده کنیم و از این پیش بینی‌ها استفاده کنیم و روزی که برف و باران است بدانیم زودتر برویم بیرون و لباس مناسب‌تر بپوشیم.