مرحوم علامه طباطبایی، انسانی جامع در اضلاع و ابعاد مختلف علوم اسلامی بود

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه امروز (۲۰ آبان) در مراسم اختتامیه چهاردهمین جشنواره علامه حلی که در مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد، با گرامی‌داشت یاد و خاطره علامه طباطبایی و با بیان اینکه مرحوم علامه، انسانی جامع در اضلاع و ابعاد مختلف علوم اسلامی بودند، گفت: علامه در تراز یک مجتهد تمام‌عیار وارد مباحث فقهی می‌شد.

وی افزود: البته تمرکز ایشان در فلسفه و تفسیر بود، ولی در فقه و اصول و کلام هم متبحر بود. مرحوم شهید صدر یکی دیگر از نمونه‌هاست که در بیشتر علوم اسلامی تضلع داشت، ولی در برخی امور متمرکز شد. خواهران و برادران طلبه و استاد باید این مسیر را طی کنند.

اعرافی با اشاره به اینکه نگاه برون‌حوزوی از دیگر ویژگی‌های علامه طباطبایی بود، گفت: افرادی در تراز علامه و فقیه و فیلسوف داشتیم، ولی، چون ذهنشان محدود به حوزه بود برون‌داد بیرونی و بین‌المللی نداشتند. زمانی حوزه می‌تواند مؤثر باشد که در عین ریشه‌دار بودن در سنن اصیل، افق راهگشایی به بیرون داشته باشد. مرحوم علامه طباطبایی در روزگاری که رفت و آمد از تهران به قم با دشواری همراه بود هر هفته به تهران می‌رفت و جلسات علمی را با گروهی از علاقه‌مندان برگزار می‌کردند که ۵ تا ۱۵ نفر بودند. عقل فراحوزوی و نگاه به مخاطبان بیرون حوزه ایشان را به علامه تبدیل کرد.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه اگر این جلسات علمی نبود، ایشان نمی‌توانست المیزان و النهایه را تدوین کند، افزود: ویژگی دیگر علامه طباطبایی شناسایی مسائل دوره و عصر خود بود و مرحوم شهید صدر در میان علمای نجف متوجه شد که موج مارکسیسم در حال نفوذ به کشور‌های اسلامی به ویژه حوزه نجف است؛ لذا معطوف به آن نظریه‌ای را ارائه و همین رویکرد شهید صدر را متمایز کرد. البته برخی نگاه به بیرون دارند، ولی، چون علومشان ریشه در سنت اصیل حوزه ندارد در بحران‌های علمی غرق می‌شوند؛ بنابراین عقل مسئله‌یاب برای اندیشمند بسیار مهم است.

وی با ذکر اینکه این سه ویژگی سبب شده است تا بیشتر آثار علامه طباطبایی و شهید مطهری امروز هم مفید باشد، اضافه کرد: در برخی از سفر‌های اروپا اندیشمندانی را دیده‌ام که تحت تأثیر اندیشه هانری کربن و شاگردان ایشان و شاگردان شاگردان ایشان بودند. او در محضر علامه طباطبایی علوم و معارف ناب اسلامی را تلمذ کرد. نوشتن و قلمی کردن اندیشه از دیگر ویژگی‌های علامه طباطبایی است. ایشان فرمودند بیش از ۲۰ بار گلستان سعدی را خوانده‌ام. همچنین مطول را چندین بار تدریس کردند. ایشان قلمی متناسب با زمان داشت؛ گرچه قلم فارسی ایشان به خوبی عربی نبود و عربی ایشان هم خالی از اشکال نیست، ولی کمتر کتابی، چون المیزان داریم که واجد این همه مطلب باشد.

اعرافی گفت: همچنین ویژگی دیگر ایشان متن‌نویسی در فلسفه است و اگر ایشان نبود، در این زمینه خلأ جدی داشتیم. اخلاص و صبوری علامه زبانزد است و برای نگارش ۲۰ جلد المیزان در طول چند دهه به فردی شکیبا مانند علامه نیاز است. البته می‌توان ۵۰ جلد کتاب نوشت، ولی کاری در تراز المیزان شوخی و آسان نیست.

آئین اختتامیه چهاردهمین جشنواره علامه حلی امروز با حضور علما، فضلا، محققان، پژوهشگران و طلاب جوان حوزه‌های علمیه در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد. قرار است در این همایش از صاحبان ۸۲ اثر ارسالی برتر تجلیل شود.

تقویت نشاط علمی و گسترش روحیه تحقیق و پژوهش، شناسایی نخبگان و استعداد‌های پژوهشی و افزایش سطح رقابت طلاب در عرصه‌های پژوهشی ازجمله اهداف این جشنواره است.