استفاده از نهال و بذرهای گواهی شده مانع از خسارت به کشاورزی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس موسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر ونهال در تشریح وظایف این موسسه گفت، در عنوان موسسه سه کلمه کلیدی تحقیقات، گواهی و ثبت وجود دارد. این موسسه به استناد قانون مجلس شورای اسلامی به عنوان یک موسسه ناظر بر جریان بذر، نهال و اندام‌های تکثیری تشکیل شده و می‌تواند در اعداد نهاد‌های حاکمیتی کشور باشد.

محمدحسن عصاره افزود: اهمیت این موسسه به وظایفش در حیطه بذر ونهال برمی گردد چرا که بذر و نهال مهمترین نهاده کشاروزی است امروزه از کشاورزی اقتصادی و دانش بنیان بسیار صحبت می‌شود و یکی از پایه‌های اساسی این کشاروزی که مبتنی بر علم وعملکرد بالا واستفاده از ظرفیت‌های آبی وخاکی کشورمی باشد همین بذر ونهال است.
عصاره در تشریح علت اهمیت بذر گفت اهمیت بذر از این جهت است که سالیان سال محققین به عنوان به نژادگران برای اصلاح ژنتیکی یک بذر بین ۱۲ تا ۱۵ سال فعالیت می‌کنند و از مواد ژنتیکی دردسترس آزمایشات متعدد انجام می‌دهند و لاین‌های جدید استخراج می‌کنند. در سال‌های مختلف این لاین‌ها کشت و خالص سازی می‌شوند و به لاین‌های امید بخش می‌رسند و بعد از آن فعالیت‌های اصلاحی مثل دو رگ گیری شروع می‌شود و در نهایت به هسته اولیه‌ای می‌رسند که تا این مرحله بین ۵ تا ۷ سال بسته به نوع گیاه (خود تلقیحی یا والدین جدا و نیازمند ادغام و ایجاد ساختار جدید) طول می‌کشد.

رئیس موسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر ونهال کشور افزود بعد از آنکه به نژاد گر به آن هسته اولیه رسید نیاز است که هسته اولیه مورد آزمون قرار گیرد و این آزمون‌ها در موسسه ثبت و گواهی بذر اتفاق می‌افتد.

عصاره گفت: تا اینجای کار به نژادگران بر اساس ویژگی‌های خاص مثل قد گیاه، مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها یا مصرف آب کار می‌کنند و نتایج آن به موسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر و نهال کشور ارائه می‌شود تا مورد آزمون قرار گیرد و در موسسه به مدت ۲ سال و حداقل در ۴ منطقه این نتایج مورد آزمون قرار می‌گیرد و پس از تائید نامگذاری شده و رقم جدید در فهرست ملی کشور ثبت می‌شود و سپس فرآیند تجاری سازی اتفاق می‌افتد و در اختیار شرکت‌ها و پیمانکاران بذری قرار می‌گیرد و در واقع پروسه تولید رقم جدید تا تائید و در اختیار کشاورزان قرار گرفتن چیزی حدود ۱۰ تا ۱۲ سال طول می‌کشد.

عصاره در ادامه توضیح داد: که برای تولید نهال گواهی شده نیز همین مراحل طی می‌شود، اما نهال اهمیتش از بذر بیشتر است، چون بذر بیشتر یک ساله است در حالیکه نهال‌هایی که کشت می‌شوند به عنوان مثال نهال خرما ۷ سال طول می‌کشد تا به بار بنشیند و اگر یک نهال نامرغوب با ساختار ژنتیکی به هم ریخته یا نهال بدون اصالت کشت شود تصور کنید چه خسارتی به باغداران وارد می‌شود.

عصاره افزود: سالانه حدود ۳۰ تا ۶۰ میلیون اصل نهال در کشور توزیع می‌شود اگر این نهال‌ها نامرغوب باشند علاوه بر خسارت به باغداران، منابع آب و خاک و دیگر نهاده هارا نیز به هدر می‌دهند که خسارت به کشور است. عصاره در ادامه با اشاره به اینکه سالانه حدود یک میلیون و نهصد تا ۲ مبلیون تن بذر زیرخاک می‌رود افزود از این میزان حدود ۶۰۰ هزار تن بذر گواهی شده در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد که نیاز کشور را برطرف می‌کند.

عصاره در توضیح اختلاف نیاز ۲ میلیون تنی به بذر و تولید ۶۰۰ هزارتن بذر در کشورگفت، بعضی از گیاهان خصوصا غلات مثل جو و گندم، برنج، حبوبات وغیره به عنوان گیاهان خود رشد هستند یعنی اگر بذر گواهی شده این محصولات کشت شود کشاورز می‌تواند ۳ سال متوالی آن را استفاده کند و نیازی ندارد مجددا بذر گواهی شده گران قیمت بخرد.
در ادامه عصاره گفت که بخش ثبت هم در این موسسه فرایند‌های ثبت و حفاظت از مالکیت معنوی به نژادگران را انجام می‌دهد و اگر یک رقم یا ماده ژنتیکی به نام به نژادگر ثبت شود می‌تواند از منافعش استفاده کند و اگر کسی این اندام تکثیری را غیر قانونی تکثیرکند موسسه ما نظریه کارشناسی به نفع به نژادگران را به مراجع قضایی ارائه می‌دهد.

عصاره همچنین گفت موسسه تحقیقات، ثبت و گواهی بذر ونهال کشور به استناد ماده ۱۲ قانون عضومجامع بین المللی است و در مورد صدور گواهی بین المللی گام‌های موفقیت آمیزبرداشته و اکنون می‌تواند برگ نارنجی برای صادرات و واردات بذور صادر کند که در آن تمامی ویژگی‌های بذر ثبت شده است.