دسترسی دانشمندان ایرانی به پایگاه‌های علمی

 

به‌ گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی علمی یکی از نیاز‌های مبنایی تحقیقاتی برای محققان دانشگاهی و غیردانشگاهی است که بخشی از آن منابع کتابخانه‌ای داخلی و بخشی پایگاه‌های منابع علمی و استنادی خارجی است و تأمین منابع خارجی معمولاً با خرید اشتراک برای محققان ممکن می‌شود و معمولاً دانشگاه‌ها برای خرید اشتراک اقدام می‌کنند.

 

خرید این منابع اطلاعاتی به دلیل نیاز به تأمین مالی و انتقال پول از سال‌های قبل با مشکلاتی روبرو بوده است و با توجه به بدهی انباشته دانشگاه‌ها به این پایگاه‌ها دسترسی به برخی از آنها در سال‌های اخیر گاهی ممکن و گاهی مسدود شده و در ۵ سال اخیر به کلی ممکن نبود.

 

از آنجایی که ایرانداک میزبان دبیرخانه شورای تأمین منابع علمی کشور و رئیس ایرانداک، رئیس دبیرخانه شورای تأمین منابع علمی نیز هست. این شورا در هماهنگی با اعضای متشکل از دانشگاه‌ها است، برای خرید منابع تصمیم می‌گیرد.

 

با توجه به بدهی انباشته دانشگاه‌ها طی ۱۷ ساله به پایگاه‌های علمی، وزارت علوم و معاون پژوهشی این وزارتخانه همراه با ایرانداک تصمیم می‌گیرند برای حل این مشکل از دولت کمک بگیرند و با دریافت مجوز از مقام معظم رهبری از محل کمکی که از صندوق توسعه ملی به وزارت علوم شد، بخشی نیز برای پرداخت این بدهی در نظر گرفته شد.

 

معاون پژوهشی وزارت علوم در آخرین اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها در دولت سیزدهم که اول مردادماه در محل سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار شد  گفت: ۱۰ میلیون یورو برای پرداخت بدهی به پایگاه‌هایی علمی بین‌المللی در نظر گرفته شده است و به زودی پایگاه‌هایی علمی بین‌المللی وصل خواهد شد.

 

پیمان صالحی افزود: با مذاکرات سنگین، طرف مقابل پذیرفته بدهی ۲۷ میلیون یورویی ۱۲ ساله ما را با ۸ میلیون یورو تسویه کند. این مبلغ در حساب طرف مقابل نشسته است.

برقراری دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی الزویر و ساینس دایرکت
محمد حسن‌زاده تأیید کرد که این بدهی پرداخت شده است و گفت: با پیگیری‌های ایرانداک و پشتیبانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دسترسی دانشگاه‌ها و مؤسسات زیرمجموعه وزارت علوم به پایگاه‌های اطلاعاتی الزویر شامل پایگاه اسکوپوس/ SCOPUS و ساینس دایرکت از دیروز (بیستم مردادماه) برقرار شد.
وی ادامه داد: با توجه به بدهی انباشته هفده ساله، از پنج سال پیش دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی مسدود شده بود ولی با پرداخت این بدهی از دیروز دانشگاه‌ها می‌توانند با بررسی دسترسی‌ها، طبق روال قبلی سفارش خود را به ایرانداک اعلام کنند. ایرانداک بعد از دریافت سفارش دانشگاه‌ها، از طریق شورای تأمین منابع علمی کسور نسبت به عقد قرارداد و تداوم دسترسی‌ها اقدام خواهد کرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفت: ایرانداک معتقد است برای جلوگیری از انباشت بدهی و قطعی مجدد، لازم است بودجه خرید پایگاه‌های اطلاعاتی به صورت متمرکز در اختیار شورای تأمین منابع علمی کشور قرار گیرد.

شورای تأمین منابع علمی وزارت علوم با اهداف تمهید راهکار‌هایی به منظور تضمین تصمیم‌سازی درست در حیطه تأمین منابع علمی مورد نیاز دانشگاه‌ها، نهادینه کردن فرهنگ اشتراک منابع علمی در دانشگاه‌ها و رعایت صرفه و صلاح در خرید اشتراک و بهره‌برداری از منابع اطلاعاتی علمی از طریق مذاکره و انعقاد قرارداد به نمایندگی دانشگاه‌ها با ناشران بین‌المللی، در سال ۱۳۹۳ تصویب شد و با ابلاغ وزارت علوم به مؤسسه‌های تابعه کار خود را آغاز کرد.

نمایندگان شورا از میان نمایندگان دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های عضو برای مدت سه سال برگزیده می‌شوند و در جهت اهداف شورا فعالیت می‌کنند. رئیس ایرانداک دبیر شورای منابع علمی کشور نیز هست. این شورا در هماهنگی با اعضا که متشکل از دانشگاه‌ها است، برای اینکه چه منابعی خرید شود تشکیل شده است.

این شورا نیاز‌های دانشگاه‌ها را احصا می‌کند و بر حسب آنان با پایگاه‌های بین‌المللی رایزنی می‌کند تا بتواند برای خرید تخفیف بگیرد و این کار طبق روال انجام شده است.