هپاتیت D؛ بیماری کم‌تر شناخته‌شده، اما پرخطر

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز فارس، کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز گفت: اگرچه شیوع آن از سایر انواع هپاتیت کمتر است، اما در صورت بروز، اغلب شدیدتر و پرخطرتر از سایر انواع هپاتیت است.

ابوذر کشاورزی افزود: نکته مهم درباره این ویروس این است که تنها در افرادی که به هپاتیت B مبتلا هستند، می‌تواند ایجاد بیماری کند؛ یعنی بدون ویروس هپاتیت B، ویروس هپاتیت D نمی‌تواند تکثیر یا بیماری‌زایی داشته باشد.

هپاتیت D چیست؟

هپاتیت D در اثر ویروسی به نام HDV ایجاد می‌شود. این ویروس برای زنده ماندن و تکثیر به ویروس هپاتیت (HBV) B نیاز دارد؛ بنابراین تنها در کسانی که به هپاتیت B مبتلا هستند، امکان ابتلا به هپاتیت D وجود دارد.

دو شکل ابتلا به هپاتیت D وجود دارد:

ابتلای هم‌زمان: فرد در یک زمان به هر دو ویروس B و D مبتلا می‌شود. در این حالت احتمال پاک شدن هر دو ویروس بیشتر، اما علائم بیماری ممکن است شدید باشد.

ابتلای افزوده (سوپراینفکشن): فردی که در گذشته به هپاتیت B مزمن مبتلا بوده، به ویروس D نیز آلوده می‌شود. این حالت اغلب بسیار شدیدتر است و خطر سیروز و نارسایی کبدی در آن بیشتر است.

راه‌های انتقال ویروس هپاتیت D

راه‌های انتقال HDV مشابه ویروس هپاتیت B است و اغلب از راه تماس با خون آلوده یا مایعات بدن صورت می‌گیرد:

استفاده از سرنگ یا سوزن مشترک در میان مصرف‌کنندگان مواد مخدر

انتقال در اثر روابط جنسی محافظت‌نشده با فرد آلوده به HBV و HDV

انتقالدر اثر خون یا فرآورده‌های خونی آلوده (در کشور‌هایی با غربالگری ضعیف)

استفاده از وسایل برنده یا تیز آلوده مانند تیغ، ابزار تاتو یا سوراخ کردن بدن

نشانه‌های ابتلا به هپاتیت D

نشانه‌های این بیماری به شدت عفونت بستگی دارد و می‌تواند مشابه سایر انواع هپاتیت ویروسی باشد. اما اغلب شدیدتر و سریع‌تر پیشرفت می‌کنند.

نشانه‌های رایج شامل:

خستگی شدید

تهوع و استفراغ

زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)

درد شکم (به‌ویژه در ناحیه راست بالا)

کاهش اشتها و کاهش وزن

تیره شدن رنگ ادرار

بزرگی کبد یا طحال

در موارد شدید، ممکن است نارسایی کبدی حاد یا پیشرفته (سیروز) ایجاد شود.

هپاتیت D چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص هپاتیت D، ابتدا باید وجود عفونت فعال یا مزمن هپاتیت B در فرد تأیید شود. سپس آزمایش‌هایی برای بررسی HDV انجام می‌شود:

آنتی‌بادی ضد هپاتیت D (Anti-HDV) نشان‌دهنده تماس یا آلودگی به ویروس است.

آزمایش PCR (HDV RNA) نشان‌دهنده وجود فعال ویروس در خون است.

بررسی وضعیت کبد با آزمایش‌های آنزیمی، فیبرو‌اسکن یا در موارد خاص، نمونه‌برداری از کبد (بیوپسی)

آیا هپاتیت D واکسن دارد؟

خیر؛ هنوز واکسن مستقیمی برای هپاتیت D وجود ندارد. اما از آن‌جا که ویروس D بدون وجود ویروس B قادر به بقاء نیست، واکسیناسیون بر علیه هپاتیت B به‌طور غیرمستقیم از ابتلا به هپاتیت D نیز جلوگیری می‌کند.

بنابراین:

با واکسن هپاتیت B می‌توان از ابتلا به هر دو ویروس B و D پیشگیری کرد.

آیا هپاتیت D درمان دارد؟

درمان هپاتیت D چالش‌برانگیزتر از سایر انواع هپاتیت است. تنها داروی تأییدشده برای درمان این بیماری در حال حاضر «پگ-اینترفرون آلفا» است که اثربخشی محدودی دارد و ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

چگونه از ابتلا به هپاتیت D پیشگیری کنیم؟

واکسیناسیون کامل هپاتیت B (مؤثرترین روش پیشگیری)

پرهیز از تماس با خون یا وسایل آلوده

رعایت ایمنی در روابط جنسی

پرهیز از استفاده از وسایل شخصی مشترک

اقدام به غربالگری و آزمایش در صورت ابتلا به هپاتیت B

پیام پایانی

هپاتیت D یک بیماری نادر، اما خطرناک است که تنها در افراد مبتلا به هپاتیت B دیده می‌شود.

راه اصلی پیشگیری از این بیماری، واکسیناسیون هپاتیت B است.

اطلاع‌رسانی، پیشگیری و غربالگری به‌موقع می‌تواند از عوارض شدید بیماری جلوگیری کند.

اگر به هپاتیت B مبتلا هستید، حتماً در مورد هپاتیت D با پزشک خود مشورت کنید.