راه اندازی اینستکس با چراغ سبز آمریکا

نمایندگان اروپا روز جمعه اعلام کردند راهکار «اینستکس» که برای تسهیل تجارت با ایران ایجاد شده است, تکمیل شد. اینستکس بر پولهای اروپایی و داخلی برای پرهیز از به کار گیری دلار در تعاملات تجاری تکیه دارد. بر این اساس نفت ایران به دست برخی از مشتریانش در پایتختهای اروپایی باز خواهد گشت.
تهران برای شکستن تحریمهای آمریکا و جبران خسارتهای ایران به سبب این تحریمها شصت روز به اروپا مهلت داده بود اما پیش از پایان این مهلت «اینستکس» فعال گردید.
عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه اعلام کرد تکمیل این راهکار اقدامی خوب و منعکس کننده نیات واضح اروپا برای متعهد نبودن به تحریمهای آمریکا و کمک به ایران برای خروج از این تحریمها است. عراقچی با این حال تاکید کرد این اقدام کافی نیست و تصمیم ایران برای کاهش تعهدات به توافق هسته ای ادامه خواهد یافت تا اروپاییها به طور کافی به شروط ایران پاسخ مثبت دهند.
اما مطلب مهم اینکه «اینستکس» پروژه‌ای اروپایی برای دور زدن تحریمهای ایران در تقابل با آمریکا قلمداد می‌گردد و آنچه اهمیت این اقدام اروپا را بیشترمی‌کند این است که مقامات آمریکایی به اروپا بارها اعلام کرده اند بین آمریکا و ایران یکی را انتخاب کنند و ظاهرا اروپا ایران و برجام را انتخاب کرده این در حالی است که تجربه نشان داده اروپا بدون چراغ سبز آمریکا دست به چنین اقداماتی نمی‌زند.
ظاهرا فشار‌های تهران بر آمریکا و اروپا در مجموع سبب شده هر دو از مواضع خود تا حدی عقب نشینی کنند هر چند مواضع متفاوتی داشته باشند و آمریکا وانمود کند همچنان در پی تشدید تحریم ها بر ضد ایران است.
پس به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که اگر فشار‌ها ادامه یابد تهران می‌تواند به امتیازات بیشتری دست یابد.
تهران بارها تصریح کرده است در پی خارج شدن دولت ترامپ از این توافقنامه و اعمال مجدد تحریم ها علیه تهران, دیگر شاهد دریافت مزایای اقتصادی نیست. ایران اعلام کرده است اگر شاهد کاهش برخی از تحریم ها نباشد, قصد دارد محدودیت 300 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین را نقض کند؛ میزان اورانیومی که ایران اجازه دارد تحت توافق هسته ای غنی سازی کند.
این تهدید سبب شد انگلیس, فرانسه و آلمان - با چراغ سبز آمریکا - تلاش هایی فوری را برای اجرایی کردن یک سامانه پیچیده تهاتری افزایش دهند که اجازه انجام دادن برخی از مراودات را با ایران می دهد تا تهران توافق هسته ای را نقض نکند. هلگا اشمید دیپلمات ارشد اروپایی روز جمعه پس از نشست اعضای باقی مانده در برجام در وین اعلام کرد این سامانه اکنون عملیاتی شده است. او گفت انتظار دارد کشورهای اروپایی بیشتری به این سامانه بپیوندند.
به نظر میرسد آمریکا و اروپا هر دو - برای آرام کردن اوضاع در خلیج فارس و حفظ ثبات منطقه و ممانعت ایران از نقض مفاد توافق هسته ای سال 2015-گزینه‌ای جز اعطای امتیازات اقتصادی به ایران ندارند ولی با رویکردی دو جانبه تلاش می‌کنند هم از صدمه دیدن حیثیت بین المللی آمریکا و اروپا جلوگیری و هم تهران را به آرامش دعوت کنند.
آمریکا، ایران و نیروهای نیابتی اش را عامل اقدامات اخیر در منطقه خلیج فارس از جمله حملات به نفتکش ها در دریای عمان و سرنگونی یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی بر فراز تنگه هرمز می داند. ایران دست داشتن در حملات علیه نفتکش ها را رد کرده است.
یک مقام آمریکایی نیز روز جمعه ادعا کرد آمریکا به این نتیجه رسیده است که حمله یک پهپاد در روز 14 ماه مه به یک خط لوله نفتی در عربستان سعودی که در ابتدا گمان می رفت توسط شورشیان حوثی در یمن انجام شده باشد, در حقیقت از عراق انجام شده است.

--------------------------------------
عبدالرضا خلیلی