تولید پوشاک داخلی و میزان انطباق طرح ها و مدل ها بافرهنگ ایرانی-اسلامی

پژوهش خبری: چند سالی است که بحث الگوی ایرانی اسلامی مطرح است و در حوزه­ های مختلف روند عملیاتی شدن را با شدت و ضعف­ هایی طی می­ کند. یکی از این حوزه­ ها و شاید یکی از حساس ­ترین،‌کاربردی­ترین، چالشی ­ترین و در عین حال هنرمندانه ترین حوزه، حوزه طراحی و تولید پوشاک است. به ویژه این که در جلب نظر مصرف­ کنندگان با رقبای سرسختی از کشورها و فرهنگ­ های مختلف دست و پنجه نرم می­ کند و چه بسا گاه به رغم همه تلاش­ ها در این عرصه از کنار زدن و پشت سرگذاشتن رقبا باز می­ ماند. تولید پوشاک با برخورداری از ابعاد متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی،هنری و ... به شدت با ذائقه مصرف کننده مرتبط است و آنچه ذائقه مصرف کننده را متاثر می ­کند طرح و رنگ و ابعاد زیباشناختی از یک سو و از سویی دیگر تناسب با نوع فعالیت­ ها و محیط­ ها و سن و شأن و جایگاه افراد است. هر از گاهی نیز نمایشگاهی از لباس و پوشاک با طراحی ایرانی برگزار می‌شود که چندان تاثیر گذار نیست چرا که یا لباس ­های طراحی شده کاربردی نیستند و مطابق سلیقه نسل جوان نیست و یا اگر هم هست آنقدر گران است که قشر متوسط نمی‌تواند به سادگی از این لباس‌ها استفاده کند.

سوال اصلی اینجاست که چرا پس از این سالها هنوز ارتباط موثر و کارآمدی بین طراحان و تولیدکنندگان برقرار نشده و چرا هنوز هم بازار پوشاک داخل در تسخیر مدل­ های نامتجانس با فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی­ مان است؟ 

دیدگاه کارشناسان:

- دبیر کارگروه بنیاد ملی مد و لباس: بنا بر پژوهش­ ها 4 فاکتور مهم در عرصه مد وجود دارد که باید به موازات یکدیگر حرکت کنند: 1-پژوهش و فعالیت­ های علمی؛2- طراحی مبتنی بر مسائل علمی و تجربی؛ 3- تولید و 4- بازار. متاسفانه مد در کشور ما بیشتر به یک مجمع ­الجزایر ناپیوسته شباهت دارد که ارتباط مستمری بین اجزاء آن شکل نگرفته است. 

- مینو پدرام، طراح و مدرس دانشگاه الزهرا: بیشتر طرح‌های ایرانی گران است و علت اصلی آن، پر کار بودن این طرح‌ها و تک‌دوزی لباس‌هاست که اگر طرح‌ها به تولید انبوه برسد قیمت‌ها نیز می‌شکند.

- مینو پدرام، طراح و مدرس دانشگاه الزهرا: نیت اصلی تولیدکنندگان، فروش بیشتر است. برای پاسخ مناسب به این نیاز باید مرکزی تخصصی وجود داشته باشد تا محصولاتی را که قرار است به بازار بیاید، مدیریت کند. مطمئنا تولید کنندگان نیز با این جریان همراهی می‌کنند چون آنها به لباس‌های به‌روز و شیک که فروش خوبی داشته باشد، نیاز دارند و مطمئنا دنبال دردسر نیستند. اما چون الان این الگوهای مناسب وجود ندارد و در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی­ گیرد، اینها مجبور به کپی برداشتن از طرح‌های نامناسب هستند. به عبارت دیگر می‌توان ریشه وجود مافیای پوشاک در کشور را به خلأ طرح‌های ایرانی ـ اسلامی ربط داد. 

- تولید پوشاک باید جهت داشته باشد اما در تولید این طرح‌ها، جهت‌دهی وجود ندارد و هر که هر چه را می‌پسندد، تولید می‌کند.

- یکی از مشکلات در بحث تولید پوشاک، کمبود نیروی متخصص در میان تولیدکنندگان است و همین باعث شده تولیداتشان نتواند با استانداردهای جهانی مطابقت کند.

-مینو پدرام، طراح و مدرس دانشگاه الزهرا: باید قبول کنیم که مردم ما به‌روز هستند و خواهان طرح‌های نو، ضمن این‌که در سال‌های اخیر برندهای خارجی نیز در کشورمان شعبه دارد و مردم از این طریق با مدها آشنا می‌شوند. برای همین ما چه در تک‌دوزی‌ها و چه در تولید انبوه نمی‌توانیم بازار جهانی را نادیده بگیریم.

- باید دانشگاه بیشتر تلاش کند و رشته‌های بیشتر و در مقاطع بالاتر ایجاد کند و سطح آموزش‌هایش را بالا ببرد. نکته ناراحت‌کننده‌ این است که بیشتر استادان رشته طراحی لباس این رشته را فقط به صورت تئوری بلدند.

- وقتی قرار است لباس‌های ایرانی ـ اسلامی را در جامعه جا بیندازیم چاره‌ای جز شکستن قیمت‌ها نداریم، درست مثل چینی‌ها که با قیمت نازل اجناسشان توانسته‌اند لباس‌های چینی را به تن ملت‌های مختلف کنند.

- محمدجواد صدق آمیز مشاور فرهنگی اتحادیه پوشاک: به دلیل ورود بی­رویه پوشاک ترک، هفت هزار تولیدکننده این صنعت مجبور شدند ۴۰ درصد ظرفیت تولید خود را کاهش دهند؛ اجناس‌مان از سال گذشته در مغازه‌ها مانده؛ کسی نمی‌خرد. 

محورها:

- نبود ارتباط مستمر بین اجزاء طراحی،‌ تولید،‌ توزیع و نظارت بر پوشاک.

- لزوم توجه بیشتر به نیاز مصرف کننده

- لباس محلی و به روز رسانی طرح ها و مدل های پوشاک سنتی اقوام ایرانی( وی‍ژگی پوشاک محلی تکثر و تنوع و بهره گیری از رنگهای متنوع با تاکید بر ارزش هاست.)

- نگاه کاربردی به پوشاک محلی و دوری از نگاه صرف تزئینی به پوشاک محلی و استفاده از لباس های محلی هر استان در همان استان

- تغییر نگاه ­ها به مقوله مُد و لباس به عنوان یک مقوله فرهنگی

- ارائه مشاوره ­های کارشناسی به واحد های تولیدی و ارائه آموزش ­های کاربردی به علاقه مندان

- ضعف آموزش‌های آکادمیک در رشته طراحی لباس

- بی‌اعتمادی تولیدکنندگان به طراحان جوان

- نبود حمایت‌های حقوقی از طراحان

- کپی‌برداری طرح‌ها و نیاز جدی به ساماندهی مد

- مافیای پوشاک یا طراحی زیرزمینی، نتیجه در دسترس نبودن مدل‌های ایرانی.

- عدم انطباق و هماهنگی طرح درس‌های دانشگاه با نیاز بخش صنعت و آشنانبودن با تکنولوژی روز در این بخش

- نبود انگیزه کافی در طراحان و توجیه نشدن درست آنان از بازار کار و اشتغال

- توجیه نبودن صنعتگران و کارفرمایان از چگونگی استفاده از نیروهای طراح

پژوهش خبری// فریفته هدایتی