نگاهي به اقتصاد چاي در ايران و جهان

چکیده گزارش پژوهشی:

• 75 درصد توليد و 60 درصد صادرات چاي دنيا در اختيار 4 کشور
• بيش از 3 ميليارد نفر در جهان عادت به نوشيدن چاي دارند
• بيش از 160 کشور جهان واردکننده چاي هستند
• تجارت 38 ميليارد دلاري چاي در جهان
• گردش 3 هزار ميليارد توماني صنعت چاي در ايران
• موقعيت استثنايي ايران براي ايجاد پايگاه صادرات چاي به کشورهاي عمده مصرف کننده
• اشتغال نيم ميليون نفر بطور مستقيم و غير مستقيم در صنعت چاي ايران

پژوهش خبری صدا وسیما: چاي يک کالاي استراتژيک و از اقلام مصرفي تمام اقشار جامعه است. چاي پرمصرف ترين نوشيدني پس از آب در جهان و يکي از با اهميت ترين محصولات نقدينه آفرين در بخش کشاورزي است. چاي همواره در سبد پذيرايي خانوارهاي ايراني داراي جايگاه ويژه ­اي بوده ­است و با توجه به گردش مالي 2  تا 3 هزار ميليارد توماتي اين صنعت در کشور مي­ توان گفت توجه نکردن به اين محصول مي ­تواند آسيب ­هاي جدي به بخش کشاورزي و معيشت کشاورزان، از بين رفتن فرصت­هاي ايجاد اشتغال و شغل­ هاي پايدار در بخش توليد، فرآوري، صنايع بسته بندي و فروش بوجود آورد ضمن آنکه در پي بي توجه ­اي و عدم حمايت دولت و اتخاذ سياست هاي اصولي که مغاير با اصل 44 قانون اساسي ( کاهش تصدي گري دولت در بخش اقتصاد ملي ) علاوه بر کاهش توليد، افزايش نرخ بيکاري در بخش کشاورزي و صنايع تبديلي جانبي و بخش خدمات ، افزايش واردات و قاچاق را نيز به همراه خواهد داشت.

در حال حاضر سالانه در حدود 38 ميليارد دلار سهم تجارت چاي در جهان است و حدود 50 کشور و مناطق در جهان به کشت چاي مي پردازند و تقربيا بيش از 3 ميليارد نفر در بيش از 160 کشور جهان به نوشيدن چاي عادت دارند که روسيه به تنهايي 10 درصد از سهم مصرف چاي در جهان را بخود اختصاص داده اند و با توجه به عادت و فرهنگ چاي در کشورهاي پاکستان، ترکيه، عراق، افغانستان، کشورهاي مشترک المنافع، کشورهاي حوزه خليج فارس و همسايگان ايران، کشورمان را با توجه به وجود مناطق ويژه آزاد اقتصادي در نقاط مختلف کشور و دسترسي سريع تر و آسان تر به بازارهاي کشورهاي همجوار مي­تواند به يک هاب منطقه اي براي فرآوري و صادرات چاي تبديل کند.

برهمين اساس گروه اقتصاد مديريت پژوهش خبري معاونت سياسي در راستاي مصوبات ستاد اقتصاد مقاومتي و نقشه راه خود ذيل محور حمايت از توليدات داخلي و بررسي ظرفيت­ هاي ايجاد اشتغال و حمايت از صادرات پس از  اختصاص سي و هفتمين نشست خود با عنوان" نگاهي به وضع بازار چاي ايران" با حضور مسئولان دولتي، بخش خصوصي توليد و فروش چاي ضمن بررسي  وضعيت توليد ، فرآوري و صنايع جانبي صنعت چاي ايران نگاهي هم به وضعيت"اقتصاد چاي در ايران و جهان" انداخته است.

متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است

جمع بندي

با توجه به به محدوديت اراضي زير کشت چاي به استان گيلان و تا حدودي در مازندران و کاستي توليد داخلي نسبت به ميزان مصرف، واردات چاي در ايران امري ناگريز است. با توجه به مصرف سالانه 110 هزار تن و توليد نزديک به 25 هزار تن چاي خشک در داخل بطور متوسط همه ساله مقاديري چاي از مبادي رسمي و غيررسمي وارد کشور مي گردد. ميزان وادرات رسمي به طور متوسط 55 هزار تن با ميانگين قيمت کيلويي 4.5 دلار و در مجموع نزديک به 1000 ميليارد تومان است. گردش اقتصادي چاي در کشورمان به 3000 ميليارد تومان مي رسد. اين در حالي است که در سال 1395 کل مبلغ خريد برگ سبز چاي بالغ بر 234 ميليارد تومان ( تقربيا يک پنجم رقم واردات رسمي ) بوده است.

از طرف ديگر واردات غير قانوني چاي لطمه بزرگي به اقتصاد و گردش سالم اين محصول وارد مي سازد که تنها با حمايت از توليد محصول داخلي مي توان جلوي ان را گرفت.

در حال حاضر سالانه در حدود 38 ميليارد دلار سهم تجارت چاي در جهان است و حدود 50 کشور و مناطق در جهان به کشت چاي مي پردازند و تقربيا بيش از 3 ميليارد نفر در بيش از 160 کشور جهان به نوشيدن چاي عادت دارند که روسيه به تنهايي 10 درصد از سهم مصرف چاي در جهان را بخود اختصاص داده است  و با توجه به عادت و فرهنگ چاي در کشورهاي ترکيه، عراق، افغانستان، کشورهاي مشترک المنافع، کشورهاي حوزه خليج فارس و همسايگان ايران، کشورمان با توجه به وجود مناطق ويژه آزاد اقتصادي در نقاط مختلف کشور و دسترسي سريع تر و آسان اين مناطق به بازار مصرف کشورهاي همجوار مي تواند  به يک هاب منطقه اي براي فرآوري و صادرات چاي تبديل شود. اقدامي که امارات متحده عربي در سال هاي اخير توانسته است بخوبي از اين ظرفيت منطقه استفاده کند و با واردات چاي سبز و فراوري و بسته بندي و صادرات آن اسم و رسمي براي خود در ميان کشورهاي صادرکننده چاي جهان دست و پا کند در حاليکه اين کشور به هيچ وجه شرايط کشت چاي را ندارد.

ايران مي تواند با ضابطه مند نمودن واردات چاي سبز و فراوري و بسته بندي آن از ظرفيت بازار مصرف منطقه و ساير کشورهاي مصرف کننده چاي بخوبي استفاده نموده و با  اتکاء به عوايد حاصل از واردات و صادرات مي توان برنامه هاي زير ساختي لازم جهت بهبود وضعيت صنعت چاي و ارتقاي کمي و کيفي توليد اين محصول را به اجرا در آورد و از خروج مقادير متنهابهي ارز از کشور جلوگيري کرد.

پژوهش خبری // پژوهشگر: محمود نانکلی