ژنتیک افراد پاسخ آن‌ها به مداخلات درمانی را تعیین می‌کند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت؛ باقر لاریجانی در دهمین همایش داروسازی بالینی، گفت: یکی از رشته‌هایی که ارتباط زیادی برای کنترل و درمان بیماری‌ها دارد رشته داروسازی بالینی است و خوشحالیم که با همت همکاران، این رشته در سال‌های اخیر گسترش یافته و هنوز هم امکان اینکه مشارکت همکاران این رشته در تیم درمانی بیشتر شود وجود دارد.

معاون آموزشی وزارت بهداشت با بیان اینکه اکنون بستر‌های جدیدی در آموزش علوم پزشکی بوجود آمده مثل دوره‌های مهارتی و سایر دوره‌ها افزود: با این شرایط این امکان ایجاد شده که دانش آموختگان داروسازی در تیم‌های درمانی مشارکت بیشتری داشته باشند و تصمیمات درمانی به شکل دقیق تری انجام شود.

وی به اهمیت بحث پزشکی شخصی و دارودرمانی شخصی اشاره کرد و گفت: این بحث در زمان مناسبی در این همایش مطرح شده است و امیدواریم اثراتی در پژوهش‌های علوم پزشکی و درمان بیماری‌ها داشته باشد.

معاون آموزشی وزارت بهداشت با بیان اینکه به رغم اینکه پزشکی شخصی بحث جدیدی در پزشکی امروز است، ولی در مستندات تاریخی پزشکی این بحث مطرح بوده که ما بیمار را درمان می‌کنیم یا بیماری را، افزود: اگر در طب سنتی نیز نگاه کنیم نوشته‌های زیادی در زمینه اثرات درمان‌ها بر اشخاص وجود دارد.

وی با اشاره به نمونه تجارب جهانی در زمینه پزشکی شخصی گفت: در طول تاریخ ۲ رویداد برای شکل گیری این موضوع، خیلی مهم بوده یکی کشف ژنوم انسانی و دیگری ایجاد رویکرد جدیدی است که باید در درمان بیماری‌ها توجه شود که فرد چه وضعیتی دارد.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در پزشکی شخصی، مهم است که در پیشگیری، تشخیص و درمان با در نظر گرفتن وضعیت شخص، تصمیمات جامع تری اتخاذ کنیم، افزود: پزشکی شخصی با اسامی مختلفی عنوان می‌شود که هریک توجه به مبحثی خاص دارند که در مجموع ارایه خدمات سلامت شخصی را پوشش می‌دهد.

وی گفت: این موضوع در مورد بیماری‌های مختلف صادق است به عنوان مثال ردیابی خطر ابتلای شخص از روی وضعیت ژنتیکی فرد یکی از مصادیق پزشکی شخصی است.

لاریجانی افزود: پزشکی شخصی همچنین در حوزه دارو نیز مصداق دارد که کدام دارو در فرد اثر بهتری دارد و کدام دارو ممکن است عوارضی برای بیمار داشته باشد. این موضوع در بیماری‌هایی مثل سرطان یا بیماری‌های اعصاب و روان بسیار مهم‌تر است که درمان هدفمند روی بیمار صورت گیرد.

وی با عنوان اینکه در پزشکی شخصی این ظرفیت وجود دارد که هم در تشخیص و هم درمان وارد شود، گفت: در برخی از بیماری‌ها گروه‌های در معرض خطر قابل شناسایی هستند و در پزشکی شخصی، به ویژه جایی که هزینه ابزار‌های تشخیصی بالا است، لازم است برای بحث پیشگیری روی این گروه کار شود.

معاون آموزشی وزارت بهداشت با اشاره به مطالعه منتشر شده در مجله علمی نیچر، افزود: بر اساس این مطالعه بخش محدودی از دارو‌هایی که در برخی بیماری‌ها در جهان تجویز می‌شود اثربخش هستند. در بسیاری از موارد دارو با فرد متناسب نبوده و این مقاله نشان می‌دهد که اگر هدفمند پیش برویم، تجویز دارو بسیار اثربخش‌تر خواهد بود.

وی با بیان اینکه چهارمین علت مرگ و میر در دنیا عوارض جانبی دارو‌ها است، گفت: علاوه بر این هزینه‌های چشمگیری را نیز به دولت و افراد تحمیل می‌کند و این مهم است که سازمان غذا و داروی آمریکا در مورد بیش از ۱۰۰ نوع دارو توصیه می‌کند که قبل از تجویز باید پیشینه ژنتیکی فرد بررسی شود.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: یک سوم دخالت‌های دارویی با ژنتیک ارتباط دارد و این نشان می‌دهد که اگر ژنتیک بررسی شود خیلی از تداخلات دارویی قابل پیشگیری است.

وی با بیان اینکه پزشکی به سمتی می‌رود که به جای اندازه گیری مواردی مانند فشار خون، قسمت‌های پایه‌ای تری مثل ژنتیک بررسی شود، گفت: انجام تست‌های ژنتیک امروز در دنیا سهل‌تر و ارزان‌تر شده و در سال‌های آینده ما با ابزار‌های تشخیصی جدیدتری روبرو خواهیم بود.

لاریجانی با عنوان اینکه ژنتیک افراد پاسخ به دارو‌های مختلف را نیز متفاوت می‌کند، افزود: علاوه بر تشخیص و درمان اثربخش‌تر بررسی ژنتیک می‌تواند عوارض دارویی را نیز کاهش دهد.

وی گفت: مطالعات زیادی در زمینه فارماکوژنتیک دارو‌های مختلف انجام شده است. امروز بیش از ۱۶۰ ژن شناسایی شده که با متابولیسم دارو ارتباط زیادی دارند.

معاون آموزشی وزارت بهداشت افزود: پاسخ بیماران به درمان‌ها به زمینه‌های ژنتیکی فرد برمی گردد و مطالعات سلولی مولکولی در این زمینه بسیار مؤثر است و لازم است درمان‌ها به صورت هدفمند صورت گیرد.

وی گفت: پزشکی شخصی تنها مبحث تئوری نیست که اثر آن قطعی نشده باشد، در برخی بیماری‌ها امروز با شناخت ژنتیک فرد می‌شود درمان را بر اساس شرایط خاص بیمار طراحی کرد.

لاریجانی افزود: این بحث به لحاظ اقتصادی هم مهم است، زیرا هم هزینه‌های بیمارستانی را کاهش می‌دهد و هم موجب اثربخشی درمان و طول زندگی فرد می‌شود.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: هزینه‌هایی که در دنیا برای پزشکی شخصی می‌کنند روز به روز در حال افزایش است.

وی افزود: مرکزی در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران راه اندازی شده و هدفمان هم تشخیص و درمان مناسب‌تر در این زمینه، مداخلات هدفمند و هدایت پژوهش‌های این حوزه است.

لاریجانی در پایان با تأکید بر اینکه پزشکی شخصی قابل کپی برداری از اقدامات انجام شده در دنیا نیست و باید باتوجه به شرایط و ژنتیک جمعیت کشور طراحی شود، گفت: هدف نهایی ایجاد تکنولوژی‌ها و روش‌های مرتبط با پزشکی شخصی متناسب با شرایط کشور و کمک به بهبود تشخیص و درمان بیماری‌ها در کشور است.