محقق نشدن استقلال شبکه ملی اطلاعات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای رضا تقی پور با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: البته برخی بخش‌ها مانند بانک ها، تاکسی‌های اینترنتی و برخی مرورگر‌های داخلی استقلال نسبی را به دست آورده اند.
وی با اشاره به اینکه با توجه به ارتباطات فضای اینترنت و ارتباط جهانی آن، ریشه ناامنی‌های داخل در خارج از کشور است، اضافه کرد: بخشی از خدمات توسط شبکه ملی اطلاعات ارائه می‌شود، اما اگر شبکه ملی اطلاعات کامل داشتیم، ۱۰۰ درصد خدمات قابل ارائه بود.
آقای تقی پور ادامه داد: از پیام رسان‌های داخلی استقبال بسیار خوبی شده است.
عضو شورای عالی فضای مجازی افزود: باید به فکر روزی باشیم که دشمنان ما بخواهند اینترنت را قطع کنند بنابراین باید آمادگی لازم را داشته باشیم تا با استقلال و بدون وابستگی به شبکه‌های خارجی و اینترنت بین الملل، خدمات لازم را به مردم ارائه کنیم و این مطالبه همه است.
وی با بیان اینکه مرکز ملی فضای مجازی ناظر طرح شبکه ملی اطلاعات است، گفت: قرار بود برنامه شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی تطبیق و سپس اجرا شود، اما برنامه‌ای در این باره به این شورا ارائه نشده و این نقص است.
آقای تقی پور افزود: مرکز ملی فضای مجازی، گروهی را مسئول ارزیابی شبکه ملی اطلاعات کرد و این گروه، ادعای پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات را کارشناسی و موجه ندانست و کاستی‌هایی را مشخص کرد و رقم بسیار کمتر از ۸۰ درصد است.
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: نخستین الزام این بود که شبکه متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی باشد، اما به طور قطع، امروز نمی‌توانیم این ادعا را کنیم، زیرا برخی از خدمات آن کاملاً وابسته است.
وی ادامه داد: دومین الزام؛ شبکه‌ای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکه‌ها از جمله اینترنت با امکان تعامل مدیریت شده با آن‌ها بود.
آقای تقی پور افزود: شبکه ملی اطلاعات نمی‌خواهد اینترنت و ارتباط جهانی را قطع کند بلکه اینترنت یکی از خدمات اصلی این شبکه است و مهمترین چیز در شبکه ملی اطلاعات، حفظ استقلال است.
وی با تاکید بر اینکه دولت و حاکمیت باید امکانات لازم را در اختیار متخصصان داخلی قرار دهند، اضافه کرد: اکنون کشور‌های مستقل از جمله چین و روسیه، موتور‌های جستجوگر اینترنتی بومی خودشان را دارند.

آقای مسلم معین کارشناس فضای مجازی هم با حضور در این برنامه با بیان اینکه قطع اینترنت کشور توفیق اجباری برای آزمایش شبکه ملی اطلاعات بوده است، گفت: مسئولیت مستقیم خسارت ناشی از قطع اینترنت بر عهده کسانی است که در اجرای این شبکه تعلل کردند.
وی ادامه داد: تقلیل یک موضوع ملی به فضای مواجهه‌های ژورنالیستی و سیاسی، این خسارت‌ها را به مردم تحمیل کرد.
آقای معین گفت: منظور از شبکه ملی اطلاعات، شبکه ملی منقطع از اینترنت جهانی نیست بلکه منظور؛ استقلال آن است.
این کارشناس فضای مجازی افزود: موتور جستجوگر نیاز به زیرساخت‌هایی مانند سرور و پهنای باند دارد، اما این زیرساخت‌ها را نتوانستیم ایجاد کنیم.
آقای معین اضافه کرد: برنامه‌های موفق بومی اینترنتی کشور‌های مستقل از جمله چین از حمایت و پشتوانه زیرساختی، قانونی و دولتی برخوردارند.
وی گفت: شبکه ملی اطلاعات مجموعه‌ای از طرح‌های اقماری از جمله موتور جستجو، شبکه‌های اجتماعی، دولت الکترونیک، به روز رسانی قوانین و وضع قوانین جدید است که باید باهم اتفاق بیفتد تا پاسخگوی نیاز‌ها باشد.
آقای معین افزود: سازماندهی بسیاری از گروه‌های مسلح خلافکار از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود که ما هیچ تسلطی بر روی این شبکه‌ها نداریم.
وی با بیان اینکه متولیان برقراری شبکه ملی اطلاعات باید در این حوزه پاسخگو باشند، اضافه کرد: یکی از اصلی‌ترین موضوعات حوزه شبکه ملی اطلاعات، حریم شخصی و هویت است که باید درباره آن چاره اندیشی شود.
آقای معین افزود: برخی از کانال‌های ضد انقلاب معروف پس از قطع اینترنت در داخل کشور به روزرسانی نشدند و این نشان می‌دهد ادمین‌های آن‌ها در داخل کشور هستند و وزارت ارتباطات باید در این باره پاسخگو باشد.

دبیر اتحادیه کسب و کار‌های اینترنتی هم در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: همه سرور‌ها و آی پی‌های ما داخل ایران بود، اما از آنجایی که قطع اینترنت، ناگهانی اتفاق افتاد حدود ۴۸ ساعت طول کشید تا بتوانیم خودمان را با این شرایط تطبیق دهیم.
آقای فرشاد وکیل زاده ادامه داد: یکی از اصلی‌ترین خدماتی که از آن استفاده می‌کنیم موتور‌های جستجو از جمله گوگل است که پس از قطع اینترنت دسترسی به شبکه گوگل از بین رفت.
وی افزود: بسیاری از مشتریان، آدرس کسب و کار‌های اینترنتی را نمی‌دانند و محصول یا کالا را در موتور‌های جستجو از جمله گوگل جستجو می‌کنند و از این طریق وارد سایت‌های کسب و کار اینترنتی می‌شوند، اما با قطع اینترنت این موضوع را از دست دادیم.

مدیر طرح موتور جستجوگر”یوز“ هم در ارتباط تلفنی با این برنامه با اشاره به این که موتور جستجو مجموعه‌ای از سیستم‌های نرم افزاری و سخت افزاری است، گفت: یکی از پایه‌های موتور جستجو، کاربران هستند و تا زمانی که کاربران با آن کار نکنند نمی‌توانیم موتور جستجو را به گونه‌ای تنظیم کنیم تا پاسخ‌های مناسبی را بدهد به همین علت کاربران باید به سمت موتور جستجو هدایت شوند و موتور جستجو هم از سخت افزار و نرم افزار لازم برخوردار باشد تا بتواند به خوبی پاسخ جستجو‌ها را بدهد.
آقای مهدی نقوی افزود: بر اساس برآورد‌هایی که در سال ۱۳۸۸ انجام دادیم حدود ۱۲ هزار سرور نیاز داریم تا موتور جستجو در کشور ایران بتواند پاسخ دهد، اما تا کنون فقط ۲۰۰ سرور راه اندازی شده است.
وی با بیان اینکه طرح اجرای موتور جستجوگر یوز از سال ۱۳۸۸ آغاز و در سال ۱۳۹۳ رونمایی شد، اضافه کرد: از سال ۹۳ تاکنون چند قرارداد با دولت تنظیم شد، اما هیچ کدام به انجام نرسید و اکنون از این موتور جستجوگر حمایت جدی نمی‌شود.

آقای حسین نوری خواه استاد دانشگاه نیز در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: گوگل بیش از یک میلیون سرور را برای خدمات به کاربران ارائه می‌دهد، اما بیشتر درآمد این شرکت از گردآوری اطلاعات خصوصی مردم و بهره گیری از آن برای تبلیغات و در برخی موارد، فروش آن است.
وی ادامه داد: تا زمانی که شرکتی با این روش، حریم خصوصی مردم را به بازی می‌گیرد، اما از مردم پول نمی‌گیرد اگر ما بخواهیم خدمات جایگزین آن را عرضه کنیم مستلزم آن است که الگوی اقتصادی جایگزینی را ارائه کنیم که منصفانه و با رعایت حقوق کاربران باشد.
آقای نوری خوه افزود: برخی از مسئولان ما این دغدغه را ندارند و برای آن‌ها مهم نیست خدمات موتور جستجو توسط کدام شرکت خارجی ارائه می‌شود و الزامی نمی‌بینند که ریالی درباره آن هزینه یا به تولید داخلی کمک کنند.
وی اضافه کرد: در بزنگاه‌هایی مانند آشوب‌های اخیر دیده می‌شود که موتور جستجوگر و ایمیل داخلی و پیام رسان‌ها و ارتباط مدیریت شده با اینترنت، چقدر جدی و حیاتی است.
این استاد دانشگاه گفت: اگر شبکه ملی اطلاعات به درستی عملیاتی می‌شد و اگر ادعای عملیاتی شدن این شبکه، واقعی بود، خدمات اینترنتی می‌توانست ادامه یابد و آسیب‌ها تا این اندازه گسترش نیابد.
آقای نوری خواه افزود: زمانی که ارتباطات رمز شده با خارج از کشور از طریق این پیام رسان‌ها برقرار است و تماس‌ها و ارتباطات مشکوک، کاملاً امکان پذیر است طبیعی است که این آشوب‌ها با آتشی که خارجی‌ها بر آن می‌دمند، گسترش می‌یابد.
وی اضافه کرد: همچنین فرهنگ و تمدن اسلامی در کشور ما باید توسط این شبکه‌ها حفظ شود نه اینکه زیر سوال برود مثلاً در اینستاگرام هیچ قواعدی از کشورمان برقرار نیست، اما برخی از مسئولان ما از فعالیت آزاد این شبکه در داخل دفاع می‌کنند.
آقای نوری خواه تأکید کرد: راهکار درست این است که بتوانیم تا جای ممکن، خدمات را در داخل کشورمان ارائه کنیم و خدماتی را که نمی‌توانیم، با تعامل مدیریت شده به آن برسیم در حالی که اکنون این گونه نیست و پیام رسان‌هایی مانند تلگرام، کاملاً نامحدود و بدون ضابطه عمل می‌کنند.