غلبه بر کم رویی با نمایش درمانی

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، محققان کشور، برای کمک به این فرایند، از نمایش درمانی بهره برده و موفقیت قابل توجهی کسب کرده اند. دانش آموزان از ارکان اصلی نیروی انسانی آینده کشور محسوب می‌شوند و نقش فراوانی در تحول، پیشرفت و تعالی هر کشوری دارند. از این رو توجه به سلامت و سرزندگی روانی و اجتماعی آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به همین دلیل برنامه ریزان، مدیران، معلمان و والدین دانش آموزان همواره در تلاش هستند تا شرایطی را فراهم کنند که کارایی اجتماعی و تحصیلی آنان بالا رود. یکی از اهداف مهم نظام تعلیم و تربیت، رشد مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان است که فرد را قادر می‌سازد با دیگران روابط اجتماعی مثبتی داشته باشد. مهارت‌های اجتماعی، توانایی ارتباط و همکاری با دیگر افراد به طور شایسته و موفقیت آمیز در شرایط اجتماعی مختلف است.

بنابر نظرات محققان، مهارت‌های اجتماعی شامل رفتار‌های قابل یادگیری هستند که فرد را قادر می‌سازند از عکس العمل‌های نامعقول اجتماعی خودداری کند. از مهم‌ترین این مهارت‌ها می‌توان همکاری، مشارکت با دیگران، آغازگر رابطه بودن، تقاضای کمک کردن و تشکر و قدردانی از دیگران را نام برد.

مهارت‌های اجتماعی، روش‌های مؤثر برای کسب برون داد‌های مثبت از تعامل با دیگران است. نارسایی در مهارت‌های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تأثیر منفی می‌گذارد، مشکلات یادگیری را تشدید می‌کند و غالباً به بروز مشکلات سازش یافتگی منجر می‌شود. به گزارش سیناپرس، مهارت‌های اجتماعی به طور کلی رفتار‌های آموختنی هستند که بر روابط افراد تأثیر می‌گذارند و احتمال دریافت تقویت اجتماعی را به بیشترین حد می‌رسانند.

با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد، پژوهشگرانی از دانشگاه کوثر بجنورد و دانشگاه پیام نور پژوهشی را در این خصوص انجام داده اند که در آن سعی شده است مهارت اجتماعی دختران دبستانی با استفاده از نمایش درمانی ارتقا یافته و مشکل کم‌رویی را در آن‌ها حل کند.

آن‌ها این تحقیق را روی دختران ۹ تا ۱۱ ساله شهرستان مریوان انجام داده اند و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد مهارت‌های اجتماعی و کم‌رویی بهره برده اند. به گزارش سیناپرس، این کودکان طی ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای، تحت نمایش درمانی قرار گرفته اند و سپس وضعیت آن‌ها مورد بررسی واقع شده است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که روش نمایش‌درمانی، می‌تواند اثرات معنادار و قابل توجهی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی کودکان و کاهش کم‌رویی در آنان داشته باشد.

به گفته آرزو اصغری، پژوهشگر دانشکده علوم انسانی دانشگاه کوثر بجنورد و همکارانش، یافته‌های ما نشان می‌دهند که نمایش‌درمانی بر رفتار‌های اجتماعی مناسب، پرخاشگری و رفتار‌های تکانشی، برتری‌طلبی و اطمینان زیاد به خود و رابطه با همتایان تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین نقش مهمی در کاهش کم‌رویی دختران دارد.

آن‌ها می‌گویند: نمایش درمانی، الگویی از مهارت‌های اجتماعی و شیوه‌های مناسب برخورد در موقعیت‌های مختلف است و بر این اساس می‌تواند رفتار‌های جدید را به کودکان آموزش دهد، رفتار‌های هدف را بهبود بخشیده و سازمان دهی کند. با انجام موفقیت آمیز یک مهارت از طریق نمایش و بازی، اضطراب کودک، کاهش یافته و رفتار‌های مثبت و اجتماعی او به طور غیر مستقیم تشویق می‌شود.

در این تحقیق اشاره شده است که بازسازی موقعیت‌های اجتماعی در صحنه نمایش، می‌تواند فرصت مناسبی برای تجربه و یادگیری بسیاری از مهارت‌ها را بدون هیچ گونه آسیب اجتماعی ایجاد کند.

اصغری و همکارانش می‌گویند: در فرایند نمایش درمانی، شرکت کنندگان مفهوم نقش خاص خود را پرورش می‌دهند. این امر آن‌ها را قادر می‌سازد تا خود و دیگران را بهتر بشناسند و حساسیت خود را نسبت به دیگران و محیط افزایش دهند. با ایجاد جو صمیمی در برنامه نمایش درمانی به کودکان این فرصت داده می‌شود تا همکاری بهتری با دیگران داشته باشند و در نتیجه مهارت‌های ارتباطی درون فردی خویش را توسعه دهند.

این یافته‌های علمی پژوهشی را فصل نامه پژوهش‌های روان شناسی اجتماعی وابسته به انجمن روان شناسی اجتماعی ایران منتشر کرده است.