فارس
منبت ، هنری به قدمت بشر + فیلم
هنر تزئینی و باستانی منبت یکی از زیباترین و پرارزش ترین آثار دستی هنرمندان استان به شمار می رود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز فارس،
هنر منبت از قرن ها پیش مورد توجه ایرانیان بوده و می توان
ادعا کرد که پایه و اساس اغلب هنرهای دستی امروز در این کشور و سایر ممالک جهان بر
روی قواعد و اصول این هنر قرار دارد. این هنر منحصرا متعلق به فارس بوده و بعد از دوران صفویه
در شیراز و آباده حفظ شده است.
آثار هنر منبت هم اکنون در تمام موزه ها، کاخ های سلطنتی، معابد و مساجد
قدیمی ایران و سایر کشورهای جهان کم و بیش موجود است.
مشاهدة این آثار نشان می دهد که عشق به زیبائی در تمام دوره ها، موضوع
اصلی هنرهای ملی بوده و هنرمندان سرزمین ما، همیشه زیبائی های طبیعت را به صورت طرح ها
و نقوش مختلف بر روی چوب ها و کاشی ها و صفحات کتاب ها منعکس ساخته اند.
در دنیای امروز نیز برای هنر منبت ارزش و اهمیت خاصی قایلند و به همین
جهت آثاری که در زمینه منبت کاری و سایر رشته های آن مانند مشبک و معرق کاری در نمایشگاه
های بزرگ جهان عرضه شده با حسن استقبال و توجه زیاد روبرو شده و به دریافت نشان
های گرانقدری نیز نائل آمده است.
باید دانست که استادان هنرهای تزئینی نیز قسمت عمده ای از اشتهار و معروفیت
هنر خود را مدیون دست های هنر پرداز هنرمندان منبت می دانند.
یک فرد با ذوق و علاقمند به این هنر، اگر بخواهد برای اولین بار با فنون
و اصول منبت کاری آشنا شود و به فراگرفتن این هنر اشتغال ورزد باید گام نخستین را از
کوی طراحی که یکی از رشته های منبت کاری است بردارد و پس از آن با آشنائی کامل به انواع
چوب ها و وسایل کار و آموختن فن«درودگری»، هنر مشبک را تعقیب و خود را برای فرا گرفتن
اصول سایر رشته ها آماده سازد.
رشته های موزائیک کاری، معرق کاری، رنگ کاری و رویه
کوبی نیز که هر کدام به موقع خود، دارای ارزش و اعتبار فوق العاده ای است ، در شمار
اصولی قرار دارند که باید برای تعلیم یک هنر جوی منبت کاری مورد توجه قرار گیرد .
منبت کاری نیز مانند خاتم کاری از هنرهائی است که در دوران صفویه راه
پیشرفت و ترقی را به سرعت پیمود و هنرمندان منبت کار آثار بسیار زیبائی در این دوره
از خود باقی گذاردند.
در بین شهرهای ایران دو شهر آباده و شیراز از مراکزی است که در آن منبت
کاری و سایر رشته های این هنر رواج بسیار دارد.
عبدالحمید عدالت که سال 1338در شیراز به دنیا آمده می گوید: سفرهایم به
شهرهای مختلف، زمینه آشناییام را با هنرمندان رشتههای گوناگون صنایع دستی و فراگیری
این هنرها فراهم کرده است .
استاد عدالت شیرازی، ابتدا درودگری را آموخت و بعد از آن به منبت روی
آورد.
او در کنار کار منبت به خلق آثاری در زمینه معرق، مشبک، گره چینی، گچبری،
مجسمهسازی، سفالگری، قلمزنی، ابریشم و سوزندوزی نیز اقدام کرده است.
به گفته این هنرمند منبت کار، این رشته که خود به دو نوع ریز و درشت برروی
چوب و عاج و استخوان انجام می شود شامل مجسمه سازی نیمرخ و تمام رخ گلبرگهای اسلیمی،
ختائی و غیره است .
از آثار و فعالیتهای این هنرمند شیرازی میتوان به ساخت درب حرم حضرت
دانیال نبی (در شوش) درو پنجره امامزاده شعیب (در سبزوار) مرمت رباط شاه عباسی (در
مزینان) مرمت سقف ایوان باغ ارم و مرمت پنجرههای سنگی خانه فروغالملک (در شیراز)
نام برد.
استاد عدالت، تاکنون در بیش از پنجاه نمایشگاه صنایع دستی حضور فعال داشته
است.
وی معتقد است، منبت سنتی منحصرا متعلق به فارس بوده و بعد از دوران صفویه
در آباده حفظ شده است و ظریفترین هنر در میان هنرهای صنایع دستی به شمار میرود که
تلفیقی از هنر و حوصله هنرمندانی است که با مواد اولیه ی ارزان و ساده، محصولاتی با
ارزش خلق می کنند میداند.