ولیعهد عربستان سعودی دیروز یکشنبه نخستین اجلاس (به اصطلاح) اتحاد اسلامی- نظامی مبارزه با تروریسم را با حضور مقامات دفاعی برخی کشور های اسلامی برگزار کرد.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دیروز یکشنبه نخستین اجلاس (به اصطلاح) اتحاد اسلامی- نظامی مبارزه با تروریسم را با حضور مقامات دفاعی ارشد 40 کشور مسلمان برگزار کرد. عربستان سعودی در دسامبر 2015 [1394] خبر تشکیل این اتحاد را که هدف آن گفته می شود مبارزه با تروریسم است اعلام کرد.
تشکیل این اتحادیه نظامی از زمانی آغاز شد که آمریکا به علت مسائل اقتصادی جدی خود، نقش آفرینی مستقیم نظامی در منطقه را برای حمایت از متحدان خود کم رنگ کرد و از متحدان منطقه ای خود خواست نقش بیشتری در تامین امنیت خود ایفاء کنند.
اما شاهزاده محمد در سخنان خود در مراسم افتتاحیه این اجلاس در ریاض ادعا کرد: این اتحاد از تلاش های نظامی، مالی، اطلاعاتی و سیاسی تمام کشورهای عضو در زمینه مبارزه با تروریسم و ایدئولوژی های افراطی حمایت خواهد کرد. وی همچنین بزرگترین خطر تروریسم و افراطی گرایی را وارد کردن خدشه به دین اسلام توصیف و تاکید کرد نباید اجازه داده شود، چنین اتفاقی روی دهد.
این شاهزاده سعودی در حالی هدف این اتحادیه را مبارزه با تروریسم و ایدئولوژی های افراطی می داند که اولا، اکنون داعش تاحدود زیادی در عراق و سوریه شکست خوده است، ثانیا، آل سعود در دهه های گذشته مهمترین عامل ترویج تروریسم افراط گرایی ایدئولوژیک با حمایت از سلفی گری وهابی بوده است. بنابراین پرسش ها و تردید درباره اهداف اتحاد همچنان باقی است.
برخی منتقدان این اتحاد را تنها یک تلاش تبلیغاتی توصیف می کنند و معتقدند ایدئولوژی وهابی عربستان سعودی عامل اصلی ظهور گروه های افراطی مانند القاعده و داعش است. ثروت ناشی از فروش نفت منطقه خلیج [فارس] میلیاردها دلار را به منظور رواج و توسعه گونه ای از اسلام سنی فوق محافظه کار که با جریان اصلی مذهب سنی در تضاد است، به سراسر جهان سرازیر کرده است.
برخی دیگر معتقدند عربستان سعودی می خواهد خود را کشور سردمدار جنگ با افراطی گرایی و تروریسم نشان دهد تا از شر تصویر یک کشور حامی بنیادگرایی رهایی یابد. از این رو جنگ با تروریسم محور اصلی دستور کار سیاسی محمد بن سلمان است تا تصویر رهبر متجدد و عمدتا سکولار عربستان سعودی جدید را برای خود ترسیم کند.
ممکن است برخی معتقد باشند شاهزاده محمد آغازگر برخی اصلاحات برای دور کردن عربستان از افراط گرایی است ولی رویه افراطی وی در برخورد با مسائل منطقه از جمله تحولات قطر، یمن، سوریه، عراق، بحرین و جمهوری اسلامی ایران - بخصوص در موضوع حمایت از داعش و استعفاء سعد حریری - و مسائل داخلی - از جمله برخوردها با شیعیان و حتی شاهزادگان سعودی - همه و همه حکایت از این دارد که وی خود رهبری یک جریان نو ظهور افراطی را - با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی- بر عهده گرفته است و او تنها دچار مسئله «خود میانه روی پنداری» یا «خود معتدل پنداری» شده است. حتی رویه افراطی شاهزاده سعودی سبب شده برخی نتیجه بگیرند که اوضاع عربستان و کشور های عربی ممکن است وخیم تر شود.
به نظر می رسد رویه ریاض در واکنش به تحولات جهان اسلام بیش از اینکه انسجام بخش باشد تفرقه افکن است تا حدی که نتوانسته متحدان باسابقه این رژیم - مانند قطر - را حفظ کند. نباید فراموش کرد که تنها چیزی که می تواند سبب شود وحدت و انسجام مسلمانان و جهان اسلام را در پی داشته باشد رویکرد ضد صهیونیستی است.
رویکرد شاهزاده محمد همچنین در حمایت از داعش در سوریه و عراق و هم اکنون در حمایت از طالبان و داعش در یمن نشان می دهد که ریاض با دلارهای نفتی در پی انسجام بخشی به جبهه عربی در برابر مقاومت اسلامی ضدصهیونیستی در منطقه است نه مبارزه با تروریسم؛ و خود این رویکرد نیز تفرقه افکن خواهد بود؛ زیرا افکار عمومی جهان اسلام و بسیاری از رهبران جهان اسلام و عرب، از کشورها و جنبش های پیشروی مقاومت اسلامی حمایت می کنند.
-----------------------------------------
عبدالرضا خلیلی