وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه گفتگو، فضای مفاهمه بین ملل را تسهیل میکند، گفت: ارتباط میان ملتها، منشا توسعه پایدار است.
وی افزود: تجربههای تاریخی در روابط بینالملل نشان میدهد که هرگاه ارتباط میان ملتها در بستری فرهنگی سامان یابد، پایدار، صلحآمیز و منشأ توسعه بوده است؛ چراکه غایت ارتباط فرهنگی، اعتمادسازی و شکلگیری فهم مشترک است و هدف آن شکل دادن به همکاری و شراکتی است که برای همه طرفها سودمند بوده و مؤلفههای آن بر تبادل و دوسویگی، استوار شده است و به دنبال شکل دادن به معنا و مفهوم «ما» است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر تعامل و ارتباطات میان ملتها در بستر فرهنگی افزود: هرچه برقراری ارتباط فرهنگی تعاملیتر، مشارکتیتر و تجربیتر باشد احتمال موفقیت آن نیز، بیشتر میشود.
صالحی گفت: از این روی شکل دادن به یک درک مشترک درباره مسائل مرتبط، تغییر از تکصدایی به گفتوگو، تحمل نشان دادن و استقبال از ایدههای مختلف از سازوکارهای اصلی چندجانبه گرایی در عرصه تعاملات و ارتباطات فرهنگی بشمار میرود.
وی همچنین گفت وگو را بارزترین مثال برای چندجانبهگرایی و مشارکت جمعی در عرصه ارتباطات و تعاملات فرهنگی برشمرد و افزود: از آنجا که گفت و گو، بارزترین مثال برای چندجانبهگرایی و مشارکت جمعی در عرصه ارتباطات و تعاملات فرهنگی است، این رویکرد مستلزم تغییر دوجانبهگرایی به چند جانبهگرایی، تغییر فرآیند عرضه به فرآیند همکاری، تغییر یکسویگی به دوسویگی، تغییر گفتن به شنیدن، تغییر خودترویجی به ترویج ارزشهاست.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مشارکت جمعی که بر پایه گفتگو و تعامل سازنده شکل گرفته باشد دربرگیرنده افزایش سطح تعامل است.
تبادل فرهنگها بر پایه گفتوگو، فضای مفاهمه بین جوامع را تسهیل میکند
وی با اذعان اینکه توسعه، حفظ صلح و ثبات در سطح بینالمللی و منطقهای نیز غالباً بر پایه مشارکت جمعی شکل میگیرد، گفت: مشارکت جمعی بویژه اگر بر پایه گفت وگو و تفاهم سازنده شکل گیرد دربرگیرنده افزایش سطح همکاری و عمل مشترک است؛ از این رو در گفتوگوی فرهنگی، یافتن اشتراکات و همپوشانیها اولویت مییابد و تبادل فرهنگها اگر بر پایه گفتوگو بنا شود، فضای مفاهمه و عمل مشترک بین جوامع را تسهیل میکند.
صالحی با اشاره به تأثیرگذاری فرهنگ و عناصر فرهنگی بر روند توسعه اقتصادی افزود: به دلیل وجود رابطه و پیوند مستقیم بین فرهنگ و توسعه، روند توسعه بدون در نظر گرفتن عامل فرهنگ، فاقد کار ویژهای تضمین دهنده برای ادامه حیات خویش است به همین منظور، فرهنگ و عناصر فرهنگی و چگونگی تعامل میان فرهنگها بر روند توسعه اقتصادی تأثیر به سزایی داشته وگفتوگو و تبادل فرهنگی، یکی از ابعاد مهم تسهیل کننده توسعه پایدار است.
وی گفت: توسعه پایدار آسیا نیز، نیازمند ایجاد فضای بهینه تعامل میان فرهنگی این قاره بر اساس مفهوم تنوع فرهنگی است تا با در نظر گرفتن خصوصیات انسانی و فرهنگی توسعه و بکارگیریِ «همافزایی فرهنگها» به شکوفایی رسیده و موجب قوام بیشتر مؤلفهها و عناصر مرتبط با حوزه توسعه پایدار شود.
صالحی افزود: بیشک گفتمانسازی برای ایده «گفتوگوی فرهنگی» و نسبت سنجی آن با دو مفهوم صلح و توسعه پایدار، به مثابه دو هدف اساسی جامعه جهانی بویژه در آسیا به شمار میرود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در این گفتوگوها و ارتباطات فرهنگی، تنوع فرهنگی باید مورد احترام قرار گیرد و موضوع تنوع فرهنگی در کشورهای آسیایی که دارای تمدنهای کهن هستند، بسیار صدق میکند.
وی افزود: قاره آسیا، وسیعترین قاره جهان در تاریخ تمدنهای جهانی از جایگاه بالا و ویژهای برخوردار است و برای حل چالشهای پیش روی خود باید بتوانند با برقراری گفتوگوهای فرهنگی، علمی و دینی به روند صلح وثبات در دنیا کمک کرده و آن را ارتقا بخشند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: مجموعه شرایط حاکم بر جهان و منطقه حاکی از آن است که انسان امروز از ظرفیت فرهنگ و گفتوگوهای فرهنگی به عنوان یک راهکار مؤثر کمترین بهره را گرفته است.
وی گفت: آنچه امروز شاهد سیطره سایه سنگین رفتار و افکار افراطی و خشونت طلبانه در مناطق مختلف جهان هستیم، ناشی از فقدان روح گفتوگو و تعامل فرهنگی بویژه میان نخبگان است و شوربختانه درگیریها و منش افراطی و توأم با خشونت است که سایه بر مناطقی افکنده که خود خاستگاه اصلی فرهنگ و گفتوگو بوده است.
صالحی افزود: بررسی اجمالی تاریخ قاره آسیا به ما یادآور میشود که فرهنگ به عنوان اصلیترین کالا و سرمایه از این منطقه به سایر نقاط جهان عرضه شده است.
وی گفت: به جهت کارکردهای حیاتی فرهنگ و سهم سازنده آن در مناسبات انسانی، امروزه نیز عامل فرهنگ میتواند سهم اصلی را در سرنوشت بشر رقم زند، به همین منظور باعث شده کـه فرهنگ از دهههای پایانی قرن بیستم میلادی به برجستهترین و چالش برانگیزترین موضوع در سطح جهان تبدل شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه گفت وگوهای فرهنگی یکی از راهبردیترین نوع گفتوگوها میان جوامع و کشورهاست، افزود: شاید بیراهه نباشد، اگر گفتوگوی فرهنگی را گفتوگوهای راهبردی معرفی کنیم، زیرا در تعریف فرهنگ گفته شده فرهنگ مجموعهای از راه حلها برای مشکلات ناشی از تطابق بیرونی و انسجام درونی است.
وی افزود: همین تعریف را میتوان برای راهبرد نیز به کار برد و همان طور که فرهنگ بر سیاستها و روشها و راهکارهای داخلی و خارجی کشورها مؤثر است، بنابراین گفتوگوهای فرهنگی در واقع یکی از استراتژیکترین نوع گفتوگوها میان جوامع و کشورها شناخته میشود.
یافتن راه حلهای مشترک در گفتوگوهای فرهنگی برای مقابله با چالشهای جهانی
صالحی گفت: گفتوگوهای فرهنگی در واقع گفتوگوهای اساسی کشورها به منظور یافتن راه حلهای مشترک برای مقابله با چالشهای جهانی است. برای اینکه گفتوگوهای فرهنگی اثربخشی و بهرهوری لازم را داشته باشد، باید نخست درباره مفهوم و ارزش و جایگاه فرهنگ در جهان انسانی به تفاهم رسید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: هرچند تفاوتهای فرهنگی کشورها در تصمیمگیریهای کشورها نقش اساسی ایفا میکند، اما نباید به گونهای شود که از مزیتهای مشترکات فرهنگی جهانی غافل بمانیم و باعث عمیقتر شدن چالشهای فراروی کشورها شویم.
وی تأکید کرد: کشف و درک معنای فرهنگ نیازمند نگرش یا روشی است که به دنبال حل مشکلات و انجام اقدامات لازم باشد و مشارکت کنندگان و ناظران را با هدف کشف درک معنای فرهنگ، تشویق به همکاری با یکدیگر کند. این نگرش زمینه را برای همکاری با یکدیگر (برغم وجود تفاوتها) آماده میکند.
نزدیکی و همافزایی هرچه بیشتر کشورهای آسیایی در گفتوگوها فرهنگی
صالحی گفت: ما مفتخر هستیم که فرهنگ و تمدنی ایرانی ـ اسلامی در کنار سایر فرهنگها و تمدنهای بزرگ آسیا در طول تاریخ منادی گفتوگو، صلح، دوستی و تعامل با دیگر ملتها بوده و در خود فرزانگانی، چون سعدی، حافظ، رودکی، مولانا، فردوسی، گاندی، نهرو، اقبال، پرورش داده است که چون خورشیدی تابان در آسمان شعر و ادب و نیز صلح و دوستی پرتوافشانی میکنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه رویکرد دولت در عرصه مناسبات با دولتها و ملتها نیز برپایه گفت وگو شکل گرفته است، افزود: این رویه هم در تعاملات سیاسی که شاهد اخیر آن موضوع برجام میباشد و هم در ارتباطات و تعاملات فرهنگی با سایر جوامع بویژه آسیا که از اولویتهای اساسی در مناسبات جمهوری اسلامی ایران بشمار میرود، دنبال میشود.
وی ادامه داد: برهمین اساس هرگونه تعامل و همکاری فرهنگی بویژه میان نخبگان و اندیشمندان ایرانی و آسیایی مورد استقبال ما بوده و آن را حرکتی سازنده در مسیر بالندگی و رشد فرهنگ و تمدن آسیایی میدانیم.
صالحی همچنین با آرزوی موفقیت برای این اجلاس، گفت: بار دیگر از همه شرکتکنندگان و برگزارکنندگان این اجلاس سپاسگزارم و امیدوارم با افزایش این گونه برنامهها، حاصل این گفتوگوها نزدیکی و همافزایی هرچه بیشتر کشورهای آسیایی در مسیر همکاریهای علمی و فرهنگی باشد.
نخستین اجلاس گفتوگوهای فرهنگی آسیایی، صبح امروز (شنبه ۲۳ دی) با حضور سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ابوذر ابراهیمیترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و بیش از ۷۰ اندیشمند و شخصیت علمی و فرهنگی از ۲۰ کشور آسیایی در محل این سازمان آغار به کار کرد.
کمیسیونهای «شرق آسیا»، «شبهقاره» و «آسیای مرکزی و قفقاز» این اجلاس، به مدت سه روز (۲۳ تا ۲۵ دی) به ترتیب در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، دانشگاه فرودسی مشهد و مازندران (بابلسر)، برگزار میشود.
این همایش به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه مازندران (بابلسر)، مؤسسه فرهنگی اکو، مجمع بینالمجالس آسیایی و مرکز گفتوگوی همکاری آسیایی، برگزار میشود.