آئین سنتی" بیلدانه" که به معنای گذاشتن بیل و رفتن به استقبال بهار است در روستای سهولان مهاباد برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز مهاباد، "بیلندانه"یکی از جشنهای با شکوه و پرنشاط کردها به شمار می رود که در اقصی نقاط مناطق کردنشین ایران و عراق برگزار می شود.
مسئول بازیهای بومی و محلی شهرستان مهاباد و برگزاری این مراسم می گوید: هرسال اقدام به برگزاری مراسم بیلندانه در مناطق مختلف شهرستان مهاباد می کنیم جشنی که دارای قدمت شش هزارساله است و در گذشته در بسیاری از روستاهای و شهرهای کوردستان برگزار می شد.
رسولی افزود: براساس شنیده ها،حدود 70 تا 80 سال است که این مراسم بصورت باشکوه و عظمت در هیچ جای کردستان برگزار نشده اما چند سالی است که با همکاری اهالی روستاها و هیئت بازیهای بومی و محلی شهرستان این مراسم برگزار می شود.
مسئول برگزاری مراسم بلیندانه اضافه کرد: این مراسم بدین گونه است که مکانی را انتخاب کرده و آتش در وسط آن برپا می شود و تعدادی ستون هم که روی هر کدام نوعی "رزق" شامل گندم، جو، کشمش و... باشد آویزان می شود.
بر اساس این جشن اگر ستون به سمت غرب بیفتد رزق افزایش و اگر به سمت شرق بیفتد رزق کاهش پیدا کرده و سال خوبی در پیش نخواهد بود.
رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد نیز می گوید: بیلندانه در زبان کوردی به معنی "بیل ها را گذاشتیم" و منظور این است که زمین کم کم گرم شده و بهار در پیش است و به استقبال بهار می رویم.
آرش شهابی می افزاید: "بیلندانا" مراسم جشن گونه ای است که ریشه درتاریخ مردمان کورد دارد.
شهابی اضافه می کند: شرکت کنندگان در این مراسم با برپا کردن رقص کردی و آداب و رسوم خاص این جشن را باشکوهتر می کنند و علاوه بر آن در این مراسم غذاهای محلی هم بین شرکت کنندگان پخش می شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد گفت: این جشن به صورت نمادین هرساله از نیمه دوم بهمن ماه تا نیمه اول اسفند در یکی از روستاهای شهرستان مهاباد برگزارمی شود.
عباس طالبانی کارشناس فرهنگی و محقق مهابادی هم می گوید: "بیلندانه"یکی از جشنهای با شکوه و پرنشاط کوردها به شمار می رود که در اقصی نقاط مناطق کردنشین ایران و عراق برگزار می شود.
طالبانی می گوید: با توجه به تحقیقاتی که در این باره انجام داده ام این مسئله برایم روشن شده که درسا‌لهای نه چندان دور این جشن درتمامی مناطق کردنشین برگزار می شده اما متأسفانه در گذر زمان مانند بسیاری از اعیاد، مراسم و جشنهای دیگر به فراموشی سپرده شده است.
وی می افزاید: هرچند در چند سال اخیر این مراسم در روستاهای مختلف شهرستان مهاباد از جمله کوسه کهریز، قزل قوپی و شیلان آباد برگزار شده است اما متأسفانه همانگونه که گفتم این جشن کهن در بسیاری از مناطق فراموش شده و حتی مردم کردستان کوچکترین اطلاعی درمورد آن ندارند.
عباس طالبانی درخصوص معنی بیلندانا می گوید: بیلندانا در معنی تحت‌اللفظی به معنای گذاشتن بیل روی زمین است و باتوجه به معنی آن تصور می کنم این لفظ مربوط برگرفته از زبان یکی از عشایرمنطقه باشد و در خصوص وجه تسمیه آن هم گمان می کنم باتوجه به اینکه این مراسم ریشه در جشن آغاز فصل گرما و پایان فصول سرد است که این تغییر به منزله آغاز کاشت محصولات کشاورزی است.
وی، با تأکید بر اینکه تاکنون درمورد تاریخچه این جشن تحقیق منسجمی صورت نگرفته است می گوید: بر اساس شواهد و نشانه های عینی عناصر خرد و کلان ساختار فرهنگی و ا جتماعی این جشن، می‌توان آن را به عنوان یک مراسم آیینی مربوط به اقتصاد دامداری و کشاورزی دانست و با توجه به اینکه از نظر تحلیل جامعه شناختی یکی از مناطقی که در آن دامهای سبک و سنگین در پروسه زمان به دست انسان اهلی شده‌اند، منطقه زاگرس است، پس می‌توان تاریخ زایش و خاستگاه رویش این جشن را به همان دوران حدود سه تا چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در منطقه زاگرس نسبت داد.
این کارشناس فرهنگی اضافه می کند: این آیین دارای دو وجه است که وجه اول آن اقتصادی است. مردم روستا در نقطه ای از پیش تعین شده آتشی برپا می کنند و در چهار طرف آن ستون های چوبی قرار می دهند و بر هر ستون رزقی را می آویزند. آتش شعله ور می شود و پای ستون ها را می سوزاند هر کدام از ستون ها یا تیرک های چوبی زودتر بر زمین بیفتد آن سال فراوانی آن نعمت خواهد بود، اگر ستون آب باشد سال پر آبی خواهد شد و اگر حبوبات و گوشت و یا میوه بر زمین بیفتد، در آن سال نعمات خداوندی فراوان خواهد بود، در واقع این اعتقاد و باوری بوده که امید را در دل ها زنده نگه داشته است.
وی اضافه می کند: وجه دوم این آیین بخش اجتماعی آن است که در واقع در پروسه برگزاری این آیین، فرهنگ زیبای بخشش وگذشت پدیدار می شود، به این صورت که در این روز هر کسی که اختلافی داشته باشد و بر سر این اختلاف با هم قهر باشند در طول زمان برگزاری این جشن دل ها را از هم پاک و از همدیگر طلب حلالیت، بخشش و آشتی می‌کنند و هردو طرف با خلوص نیت بدون هیچ واسطه ای همدیگر را در آغوش می کشند و از خطاهای همدیگر می گذرند.
کاک محمدکه به گفته خودش 91 سال دارد و اهل روستای سهولان است و یکی از شرکت کنندگان این مراسم بود گفت: بیلندانه کلمه ای کوردی است ،یعنی بیلی که با آن در زمستان برف پشت بامها و کوچه ها را جارو می کردیم تا سال آینده کنار می گذاریم و استفاده نمی کنیم زیرا به خاطر گرم شدن هوا دیگر نیازی به استفاده از بیل نیست چون برف خودش آب می شود و ما منتظر گرمای بهار و تابستان می مانیم.
حسین عزیزی هم که یکی دیگر از شرکت کنندگان در این جشن بومی و محلی بود می گوید: بیلندانه جشن دور همی است که هم برف دارد و هم آتش و حاضران در آن از کودک یک ساله تا پیرچند ساله هستند و در جشن شرکت می کنند تا در کنار هم به استقبال بهار بروند و شادی را با هم تقسیم کنند.
علی قسیمی، یکی دیگر از شرکت کنندگان در مراسم هم گفت: هر سال جمعیت زیادی در این مراسم شرکت می کند و هر سال هم بر تعداد جمعیت افزوده می شود.
به گفته این شرکت کننده برپایی رقص کردی و آداب و رسوم خاص این جشن را باشکوهتر می کند.
محسن علیزاده هم که کارشناس فرهنگی است می گوید: برگزارکنندگان مراسم بیلندانه برای روشن کردن آتش در این مراسم از چوب های خیس استفاده می کنند تا مدت زمان شعله ور ماندن آتش را طولانی تر کنند، زیرا تا زمانی که آتش برپاست و ستونهای گرد آن پا برجاست آنها به رقص و پاکوبی و بازیهای محلی خواهند پرداخت.
علیزاده تصریح کرد: هر وقت ستونی که ارزاق بر آن آویخته شده است بر زمین افتد، هر کدام از اهالی روستا که سریعتر عمل کند با برداشتن زغال و چوب نیمه سوخته ای که از آتش جشن بجا می ماند، محل نگهداری دامهایی خود را ضد عفونی می کند.
به گفته این کارشناس فرهنگی، زغال و آتش و دود ناشی از آن از دیر زمان به عنوان پاک کننده و ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار گرفته است.
درمراسم جشن بیلندانا که در روستای سهولان شهرستان مهاباد برگزار شد علاوه بر اهالی روستای سهولان جمعیت زیادی از شهر مهاباد و روستاهای اطراف شرکت داشتند.
رحمان جنگلی