دفاع مقدس نیازمند نهضت تاریخ شفاهی است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛​ فعالیت در حوزه دفاع مقدس ابعاد گسترده‌ای پیدا کرده است. ورود فناوری‌های ارتباطی و طرز تفکر نسل سوم و چهارم انقلاب باعث شده است تا انجمن‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه دفاع مقدس همپای فناوری بتوانند دفاع مقدس را تبلیغ و تبیین کنند.
هنوز نسلی وجود دارد که با وجود مشغله‌های متعدد دلبسته و پایبند به آرمان‌های دفاع مقدس هستند و خود را مدیون این راه می‌دانند. تعداد این افراد اگرچه کم نیست اما در هیاهوی تبلیغاتی موج رسانه‌های مدرن کمتر اسمی از این افراد دیده می‌شود به‌گونه‌ای که گویی که از نسل دفاع مقدس دغدغه‌مندان کمتری وجود دارد، در حالی که چنین نیست.

«غلامرضا جهانی‌مقدم» رزمنده دیروز و فعال فرهنگی امروز یکی از این افراد است. او که متولد سال 1344 در اهواز است، جنگ را در 15 سالگی تجربه کرده بوده است. در عملیات والفجر 4 مجروح شد و طی چند مرحله بعد نیز در خط مقدم حضور یافت. وی کانال‌های متعدد تلگرامی راه انداخته و همزمان از ثبت تاریخ شفاهی غفلت نکرده است. همچنین این رزمنده پیشکسوت، دغدغه‌مند کودک و نوجوان است.
جهانی مقدم می گوید : بحث دفاع مقدس، بحث بسیار جذابی است به گونه‌ای که هر کسی از نسل جوان وارد این مقوله شده عاشق آن می‌شود. خیلی مهم است این جذابیت ادامه‌دار باشد تا این افراد تا آخر در این عرصه فعالیت کنند. این کار هنر ماست و به نوع بیان و شیوه انتقال که یک دنیا حرف و مطلب برای گفتن وجود دارد بسته است.
وی می افزاید : دهه شصت یک دهه طلایی بود. یک دهه که همه چیز در آن وجود داشت. ابتکارات ، جوان گرایی، معنویت و مدیریت تنها بخشی از گنجینه موجود در دفاع مقدس بود. اگر بخواهیم از دفاع مقدس بگوییم یک کتاب قطور از عنوان‌ها که خود سرفصل صدها کتاب باشد، مطلب وجود دارد.
فعالیت ما در عرصه دفاع مقدس یک عنایت و توفیقی است. یک عِرقی درباره این موضوع در وجود ما هست البته هر کسی وارد این میدان می‌شود نمی‎‌‌‌تواند از آن دست بردارد.
دفاع مقدس متاسفانه در دهه 60 ماند. جوانگرایی، مدیریت، معنویت و ابتکارات دفاع مقدس حذف شد. باید کسی درباره این موضوعات و علت نارسایی‌های موجود کار تحقیقاتی می‌کرد. جنگ مدیران بزرگی را به کشور تحویل داد که باید درباره نوع شکوفایی آن‌ها تحقیق و پژوهش به عمل می‌آمد.
وی می افزاید : اگر کفه جنگ را بر ترازو بگذاریم متوجه می‌شویم به لحاظ امکانات و تجهیزات ما کجا بودیم و رژیم بعثی عراق کجا بود اما فضای مجاری یک بستر برای ضریب دادن به هر نوع فعالیتی است. ما برای ترویج فرهنگ دفاع مقدس 5 کانال ایجاد کرده‌ایم. «حماسه جنوب» نام این کانال‌های تلگرامی است. خاطرات بکر رزمندگان که مطالبی تولیدی است تلاشی برای نشان دادن مظلومیت بچه‌های خوزستان است.
کانال «کتاب دفاع مقدس خوزستان» همه کتاب‌های منتشر شده حوزه دفاع مقدس را معرفی می‌کند. مصاحبه‌ با نویسندگان بومی و کانال «تاریخ شفاهی» که مصاحبه‌های کلان درآن وجود دارد. معرفی اماکن جنگ و راهیان نور نیز در آن وجود دارد. کانال چهارم ما مربوط به عکس است. تصاویری که مربوط به یگان‌های استان خوزستان است در این کانال منتشر می‌شود و کانال پنجم ویژه شهداست.
این مجموعه توسط چند نفر از خادمین شهدا مدیریت و به روز رسانی می‌شود. در بحث طراحی پوستر و فعالیت‌های مجازی این جوانان ما را یاری می‌کنند. فضای مجازی ما را به دنبال خودش می‌کشاند و هر کدام از کانال‌های ما متوسط یک هزار عضو دارند که این آغاز فعالیت‌های ما محسوب می‌شود.
وی اظهار می دارد : فعالیت‌های دفاع مقدس به گونه‌ای است که اگر پیشنهادی مطرح شود کار اجرا را نیز باید خودمان انجام دهیم. ما پیشنهاد کردیم خاطرات گردان خودمان (کربلا) را جمع‌آوری کنیم چرا که این گردان یک گردان موفق و خط شکن بوده است. یکی از بزرگترین کارهای این گردان در عملیات کربلای4 این بود که تمام ماموریت‌های خود را در آن عملیات انجام داد.

کار ریشه‌ای از مهدکودک‌ها آغاز می‌شود

آقای شمخانی درباره گردان ما اذعان کردند «بهترین گردان اهواز، گردان کربلا بوده است» فرمانده این گردان شهید اسماعیل فرجوانی بوده است. ما پس از پیشنهاد جمع‌آوری خاطرات شفاهی این گردان در دوره‌های مصاحبه و تدوین کتاب شرکت کردیم و در اولین تجربه کتاب «پشت دروازه‌ شهر» خاطرات سردار معینیان را جمع‌آوری کردیم. این کتاب شامل خاطرات بچه‌هایی بود که از اهواز دفاع کردند.
در تجربه دوم سراغ مهندس پویا رفتیم و خاطرات ایشان را نیز در 600 صفحه جمع‌آوری کردیم که هم‌اکنون در دست ویراستاری است. خاطرات گردان کربلا را نیز جمع‌آوری کردیم که در 1600 صفحه نگارش شده است. حس کردیم این فعالیت‌ها جوابگو نیست در حالی که اهواز پُر از جریانات دفاع مقدس بوده است. هیچ شهری به اندازه اهواز میزبانی جنگ را حس نکرده است. پایگاه‌های اهواز که میزبانی جنگ را برعهده داشتند منحصربفرد بوده‌اند در حالی که هیچ جایی ثبت و ضبط نشده است.
«غلامرضا جهانی‌مقدم» رزمنده دیروز و فعال فرهنگی امروز تصریح می کند : روحیه بچه‌های اهواز طوری است که بیان نمی‌کنند، خجالتی‌اند و کار بزرگشان را کوچک جلوه می‌دهند. این‌ها همه از خلوص و روحیه گمنام ماندنشان است. ما حس کردیم در بحث تاریخ شفاهی نفرات محدودی داریم و به سردار «محمد علیپور» مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان پیشنهاد دادیم تا نهضت جمع‌آوری خاطرات شفاهی استان را کلید بزنیم.
«غلامرضا جهانی‌مقدم» می افزاید : ما با استفاده از ظرفیت نسل جوان می‌توانیم خاطرات بچه‌هایی که امروز بازنشسته شده‌اند و فرصت مصاحبه مفصل دارند را ثبت کنیم. دومین کارگاه آموزشی با این موضوع را به لطف خدا برگزار کردیم. 50 نفر را تا قبل از سال 1397 اجرایی کردیم و آماده هستند تا سوژه پیدا کنند و کار جمع‌آوری را انجام دهند. ما وارد مرحله‌ای شده‌ایم تا بتوانیم در بحث خاطرات شفاهی کار پرحجی را انجام دهیم چراکه دفاع مقدس نیازمند نهضت تاریخ شفاهی است.
ما در بحث یادواره هر سال یادواره گردان را برگزار می‌کنیم. امسال سی‌امین گردهمایی را برگزار کردیم که این فعالیت از همان سال‌های جنگ آغاز شده بود. هدف از این گردهمایی دیدن بچه‌های دفاع مقدس بود. این فضا را داخل شهر آوردیم تا نسل جوان نیز با ما ارتباط برقرار کند.
هدف این کار فضاسازی داخل شهر است. نصب یک بنر درباره دفاع مقدس داخل شهرها یک فعالیت مثبت تلقی می‌شود.
جهانی‌مقدم می افزاید : جوان‌ها از طریق فضای مجازی و کانال‌های موجود مداوم نظراتشان را ارسال می‌کنند. تقاضای افزایش تولید محتوا دارند و می‌گویند بیشتر از این فعالیت کنید. حس می‌کنم فضا وجود دارد تا ما فعالیت بیشتری داشته باشیم. معلمین از آموزش و پرورش پیام می‌فرستند که دانش‌آموزانمان را به حضور در این برنامه‌ها تشویق کرده‌ایم.
عجیب است که هر کسی وارد این فضا می‌شود به دلیل جذابیت دفاع مقدس جذب می‌شود اما ما نباید اجازه بدهیم این لذت آنی باشد. خیلی کارهای بزرگی در دفاع مقدس می‌شود انجام داد تا روحیه آن زمان به جامعه امروز تعمیم داده شود. ما همیشه از فرهنگ مردم ژاپن حرف می‌زنیم در حالی که موفقیت ما در دفاع مقدس به مراتب عظیم‌تر از موفقیت‌های اقتصادی و فرهنگی کشوری مثل ژاپن است.
وی تاکید می کند : استان خوزستان در بحث فضاسازی شهری مرتبط با دفاع مقدس خوب عمل نکرده است. امروز در بحث دفاع مقدس وقتی فضای مجازی را رصد می‌کنیم متوجه می‌شویم موضوع دفاع مقدس به اندازه کانال‌های موسیقی جذاب نیست. برخی از کانال ‌های تلگرامی بیش از 30 هزار عضو دارند در حالی که ما در بحث دفاع مقدس به دلیل نوع موضوع این مقدار عضو را نداریم و علت آن نیز این است که ما حلاوت دفاع مقدس را نتوانسته‌ایم تببین کنیم.
خاطرات بندانگشتی بخشی از مطالبی است که ما در کانال‌های تلگرامی منتشر می‌کنیم. جوانان این خاطرات را دوست دارند ما باید در کنار چنین مطالبی حرف‌های جدیمان را مطرح کنیم. امروز فعالیت‌ فرهنگی پیچیدگی‌های متعددی دارد. در مسائل فرهنگی دفاع مقدس ما هنوز یک الگو نداریم و همه فعالیت‌های صورت گرفته خودجوش است در حالی که ما نیروهای فعال زیادی در مساجد و پایگاه‌های بسیج داریم. ما باید شیوه‌های جذب را بلد باشیم تا بتوانیم از ظرفیت‌ همه جوانان استفاده کنیم.
در بحث فرهنگ لحظه به لحظه جذابیت‌ها حال تغییر می‌کند و این خاصیت دنیای مجازی است. ذائقه‌های مسائل فرهنگی لحظه‌ای در حال تغییر است و ما نیز باید پادزهر این مسائل را دریافت کشف کنیم. حداقل انتظار ما از مجموعه‌های متولی دفاع مقدس این است که برای مهدکودک برنامه داشته باشد. دفاع مقدس باید با داستان‌های شیرین و با استفاده از فضاسازی از مهدکودک شروع شود. شاید گفتن از دفاع مقدس از یک سنی لازم نباشد اما می‌توانیم این را از طریق فضا سازی منتقل کنیم.
متاسفانه کارهای ما در حوزه دفاع مقدس مستمر نیست در حالی که کار فرهنگی نیازمند استمرار است. باید هوشمندانه برنامه‌ریزی داشته باشیم و امکانات مورد نیاز را نیز در اختیار فعالان این عرصه قرار دهیم. رهبر انقلاب تاکید فرمودند «آموزش انقلابی در کنار آموز دینی» یعنی این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند. ما باید برای کلام رهبر انقلاب سازمان ایجاد کنیم و بودجه تحقیقاتی قرار دهیم چون ایشان شاه‌کلیدها را برای راهنمایی در اختیار ما قرار می‌دهند.