همکاری قطر و ترکیه، نشانه آشکار ضعف راهبردی آمریکا در خاورمیانه است.
حمايت امير قطر از انکارا پس از اقدام آمريکا به تحريم ترکيه، نشان دهنده ضعف راهبردي آمريکا در خاورميانه است.
در اوج بحران اقتصادی و دیپلماتیک میان ترکیه و آمریکا، قطر از تصمیم خود برای سرمایه گذاری پانزده میلیارد دلاري به ویژه در بخش مالی و بانکی ترکيه خبر داد.
قطر پیش از این نيز بیست میلیارد دلار در ترکیه سرمایه گذاری کرده بود. اما اين حمايت 15 ميليارد دلاري بسيار حائز اهميت است زيرا پس از اعمال تحريم هاي آمريکايي بر ضد آنکارا صورت گرفته است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر در کاخ ریاست جمهوری در آنکارا دیدار کرد.
هر چند گفته مي شود این دیدار به دلیل روابط تنگاتنگ میان آنکارا و دوحه و برای اطمینان دادن به سرمایه گذاران قطری در ترکیه در مورد اینکه سرمایه گذاری شان در امنیت است، صورت گرفته، اما اين تحولات زماني صورت گرفته که ترکيه مشمول تحريم هاي آمريکا شده و کمک 15 ميليارد دلاري قطر به ترکيه به نوعي نشانه کاهش وزن ديپلماتيک و نفوذ سياسي آمريکا در خاورميانه است. ظاهرا همين کاهش وزن و نفوذ، به افزايش جسارت ديپلماتيک و منطقه اي کشور کوچکي چون قطر را در حاشيه خليج فارس و ناديده انگاشتن کاخ سفيد منجر شده است.
امیر قطر در پایان دیدار خود در آنکارا گفت امروز در چارچوب مذاکراتی بسیار مهم که با اردوغان داشتم، تصمیم خود را برای سرمایه گذاری پانزده میلیارد دلاری در ترکیه اعلام کردم که اقتصادی قدرتمند و مولد دارد.
اردوغان از این اقدام قدردانی کرد. وی گفت به نام مردم ترکیه من از امیر قطر و مردم این کشور برای همبستگی با ترکیه قدردانی می کنم. روابط ما در حوزه های بسیاری با کشور دوست و برادر، قطر، تقویت خواهد شد.
دوشنبه شب نیز امیر قطر در گفتگویی تلفنی از رئیس جمهور ترکیه حمایت کرده بود.
بحران میان آنکارا و واشنگتن ابتدا با حمايت کاخ سفيد از کردهاي سوريه آغاز و با بازداشت کشیش آمریکایی در ترکيه تشديد شد.
آمريکا براي بازکردن جاي پايي در سوريه و حمايت از رژيم صهيونيستي، به بهانه مبارزه با داعش، اقدام به حمايت از کردهاي سوريه کرد اما اين حمايت با انتقاد آنکارا روبرو شد.
علاوه بر اين، اندرو برانسون کشيش آمريکايي به جاسوسی و اقدامات تروریستی به نفع فتح الله گولن واعظ مخالف دولت ترکیه متهم شده است. اندرو برانسون در پی این اتهامات با دستور دستگاه قضایی ترکیه حبس خانگی شد. دولت ترکیه فتح الله گولن را به نقش داشتن در کودتای نافرجام ژوئیه سال دو هزار و شانزده متهم می کند.این مسائل عامل اصلی تمامی تنش های اقتصادی و جنگ لفظی میان ترکیه و آمریکا است.
پيشتر در زمان بحران کشورهای حاشیه خلیج فارس ترکيه به شدت از قطر حمایت کرده بود. از ماه ژوئن سال دوهزار و هفده، قطر قربانی تحریم دیپلماتیک و اقتصادی عربستان سعودی، بحرین، امارات عربی متحده و مصر شده است. این کشورها دوحه را به داشتن ارتباط با ایران و تامین مالی تروریسم در منطقه متهم می کنند. اما دوحه به شدت این اتهامات را رد می کند. گفته مي شود شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با سفر به ترکیه و اعلام خبر سرمایه گذاری جدید قطر در این کشور، سعي در جبران حمايت هاي آنکارا در آن زمان دارد.
اگرچه هدف اولیه این تحریم ها فشار وارد کردن بر قطر بود، اما قطر متحدانی یافته است که به این کشور کمک کردند بر سختی ها غلبه کنند. ترکیه از جمله متحداني بودند که به سرعت به اصلی ترین شریک اقتصادی و نظامی دوحه در منطقه تبدیل شد.
رجب طیب اردوغان پانزدهم نوامبر گذشته به دوحه سفر کرد و در این سفر به قطر اطمینان داد که در بحران خلیج فارس از حمایت کامل ترکیه بهره مند خواهد بود.
----------------------------------------------
عبدالرضا خليلي