آمريکا و يک طرح جايگزين

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا وسيما ،در سی ام سپتامبر سال 2018، اعلام شد که آمریکا، مکزیک و کانادا به توافق جایگزینی برای نفتا دست یافته اند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا توافق جدید به دست آمده میان آمریکا، مکزیک و کانادا موتور تولید انبوه شغل در آمریکا توصیف کرد.  یو اس ام سی ای (USMCA) جایگزین نفتا خواهد شد که 25 سال پیش میان سه کشور امضا شده بود. توافق به دست آمده برای نهایی شدن باید در کنگره آمریکا و پارلمان های مکزیک و کانادا به تصویب برسد. سئوال این است که توافق جدید چه تفاوتی با نفتا دارد؟ برنده این توافق کیست و چه امتیازاتی برای آمریکا دارد؟

سابقه همکاري ها

کانادا و مکزیک دو شریک تجاری مهم آمریکا محسوب می شوند به طوری که 34 درصد صادرات و 26 درصد واردات آمریکا به این دو کشور است. به عنوان مثال 37 درصد صادرات ایالت تگزاس به مکزیک است و 9 درصد دیگر از صادرات این ایالت راهی کانادا می شود. 34 درصد واردات تگزاس از مکزیک و هفت درصد دیگر از کانادا است.[1] این وضعیت حاصل توافق نفتا است که در اول ژانویه سال 1994 مورد اجرا بود.

منتقد نفتا

رئيس جمهور آمريکا یکی از مهمترین منتقدان نفتا بود و همواره تهدید می کرد که اگر مذاکرات مجدد بر سر این توافق انجام نشود، از آن خارج خواهد شد. در ماه ژوئیه سال 2017، دولت ترامپ فهرستی از تغییراتی را که می خواست در نفتا اتفاق بیفتد، منتشر کرد.[2]یکی از مهمترین اولویت های ترامپ در این فهرست، کاهش کسری تجاری آمریکا بود. دولت آمریکا همچنین خواستار برداشته شدن مقرراتی بود که به مکزیک و کانادا اجازه می دهد تا در قوانینی که آمریکا اعمال می کند تجدید نظر کنند و به قدرت آمریکا را برای اعمال محدودیت بر واردات از کانادا و مکزکی محدود می کنند. در این فهرست همچنین شرکای آمریکا در تنفتا به اعطای یارانه به محصولات و همچنین دستکاری ارزی متهم شده بودند.

به گفته چاد باون یکی از کارشناسان اندیشکده اقتصاد بین الملل پترسون، فهرستی که رئیس جمهور برای تغییرات در نفتا داده بود، تمایل او برای ایجاد موانع و حمایتگرایی را به طور کامل آشکار می کرد. دو اتهام دیگر مبنی بر دستکاری در ارز و یارانه به محصولات نیز متوجه کانادا و مکزیک نبود و در واقع حاوی پیام برای چین و کشورهای دیگر طرف تجارت با آمریکا بود.[3] جفری اسکات یکی دیگر از کارشناسان همین اندیشکده بر این اعتقا است که اگر قرار بود همه آنچه دولت آمریکا در فهرست خود آورده بود، در توافق جدید لحاظ شود، این مذاکرات سال ها طول می کشید. بویژه درباره کسری تجاری آمریکا هیچ کاری نمی شود انجام داد.ترامپ حتی تلاش کرد نام نفتا را تغییر بدهد، زیرا اسم نفتا هم در ذائقه طرفداران وی تلخ و منفور است.

دیدگاه مردم آمریکا درباره نفتا

افکار عمومی آمریکا درباره نفتا به شدت دو قطبی است و خاستگاه حزبی آنها بر این دیدگاه تاثیرگذار است. در نظرسنجی گالوپ که در فوریه 2018 منتشر شد، 48 درصد از آمریکایی ها می گفتند، این توافق برای آمریکا خوب است، در حالی که 46 درصد دیگر آن را بد می دانستند.[4] براساس ارزیابی مجله تجارت و حقوق برای آمریکایی ها(LBRA) افکار عمومی آمریکا درباره نفتا حول این سه موضوع می چرخد: تاثیرات نفتا در ایجاد یا از بین بردن مشاغل آمریکایی. تاثیرات نفتا بر محیط زیست و تاثیرات نفتا بر ورود مهاجران به آمریکا. [5] بعد از روی کار آمدن ترامپ، حمایت از نفتا نیز همچون دیگر مسائل در این کشور دو قطبی شد و حمایت از نفتا در میان جمهوری خواهان از 43 درصد در سال 2008 به 34 درصد در سال 2017 رسید. در همین حال، حمایت دموکرات ها از 41 درصد در سال 2008 به 71 درصد در سال 2017 رسیده است.

شکاف سیاسی در دیدگاه های مربوط به همکاری تجاری با مکزیک بیشتر است و در حالی که حدود 79 درصد از پاسخ شوندگان به همکاری تجاری با کانادا مخالف هستند، فقط 47 درصد از آمریکایی معتقدند، همکاری تجاری با مکزیک عادلانه است. این شکاف میان جمهوری خواهان و دموکرات ها بیشتر است و در حالی که 60 درصد از دموکرات ها موافق تجارت آزاد با مکزیک هستند، تنها 28 درصد جمهوری خواهان با این دیدگاه مخالف نیستند. براساس ارزیابی موسسه شیکاگو، این بالاترین حد در میان دموکرات ها و پایین ترین محور در میان جمهوری خواهان است.[6]

نفتا در میان جوانان آمریکایی طرفداران بسیار زیادی دارد. براساس نظرسنجی گالوپ در فوریه سال 2017، 73 درصد از آمریکایی های ما بین 18-29 ساله گفتنه بودند که نفتا برای آمریکا خوب است و بیش از همه گروه های سنی از آن دفاع کرده بودند.[7] همچنین در میان آمریکایی های بیکار بیش از آمریکایی های شاغل طرفدار دارد.[8]

تفاوت های یو اس ام سی ای و نفتا

سه کشور آمریکا، مکزیک و کانادا بعد از یک سال مذاکرات فشرده در نهایت به توافقی دست یافتند که ترامپ آن را بسیار خوب توصیف کرد. نفتا یکی از توافقاتی بود که ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتی خود به شدت به آن می تاخت و وعده داده بود که در دوره ریاست جمهوری خود به این توافق زیانبار برای اقتصاد آمریکا پایان دهد. اما به گفته بسیاری از کارشناسان، توافق جدید تقریبا نسخه به روز شده همان توافق نفتا است که در بخش خودرو و سیاست های جدید در زمینه کارگران و استانداردهای زیست محیطی تغییراتی می توان در آن دید.

این تغییرات در محورهای زیر آورده می شود:

• اتومبیل ها تا سال 2020 باید 75 درصد قطعات خودشان را در مکزیک، آمریکا و یا کانادا تامین کرده باشند تا صلاحیت تعرفه صفر را داشته باشند.(در نفتا این رقم 62.5 درصد بود)
• مقررات کار: در 40 تا 45 درصد از بخش های اتومبیل سازی باید کارگرانی با 16 دلار تا سال 2023 مشغول به کار شوند. مکزیک هم با تصویب قوانینی که به کارگران، حق نمایندگی در اتحادیه ها را می دهد، توافق کرد. مکزیک همچنین موافقت کرد که قوانین حمایتی برای کارگران مهاجر تصویب کند و قوانینی نیز در رفع تبعیض های جنسیتی علیه زنان در دستور کار قرار دهد. این کشورها همچنین می توانند در ضورت نقض حقوق کار، یکدیگر را تحریم کنند.

پرداخت 16 دلار برای هر ساعت به کارگران در مکزیک، سه برابر حقوقی است که در حال حاضر دریافت می کنند و این می تواند مشکلات جدی برای این صنعت در مکزیک به وجود بیاورد. [9]

• کشاورزان آمریکایی می توانند دسترسی بیشتری به بازار لبنیات کانادا داشته باشند. این بزرگترین مسئله برای ترامپ بود. این دسترسی از یک درصد در نفتا به 3.6 درصد در توافق جدید ارتقا یافت.
• یکی دیگر از تغییرات در توافقنامه نفتا، مالکیت معنوی است که در آن حق مالکیت معنوی از 50 سال بعد از مرگ پدیدآورنده به 70 سال ارتقا پیدا کرده است. در این بند، همچنین داروها و محصولات پزشکی می تواند از رقابت های عمومی محافظت شود.
• تفاوت دیگر در گسترش محدودیت ها در  تجارت دیجیتال است که بیشتر موسیقی و کتاب های اینترنتی را دربرمی گیرد و شرکت های اینترنتی در هر سه کشور حق ندارند تولیدات کاربران خود را بدون اجازه نشر دهند. دولت ها حق دارند مجازات سنگین تری برای شرکت هایی که حق مالکیت معنوی را لحاظ نکرده اند در نظر بگیرند.
• ماده 232 حمایت از تعرفه حذف می شود که یکی از نواقض نفتا بود که از طریق آن ترامپ توانست بر آلومینیوم و فولاد کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا تعرفه اعمال کند. هم کانادا و هم مکزیک می خواستند از این تعرفه ها محفوظ بمانند.
• شرط پایان توافق یا غروب: این توافقنامه 16 سال اعتبار دارد و به معنای آن است که بعد از 16 سال این توافقنامه به پایان می رسد. همچنین قرار شد که هر شش سال یک بار، در این توافق بازنگری شود.

واکنش ها به توافق جدید

• همان توافق است با یک اسم جدید:

استیو چاپمن در شیکاگو تریبیون نوشت: نفتای جدید، تلاش ترامپ برای محافظت از مردم آمریکا در مقابل شر خودش است. وی معتقد است تا قبل از دستیابی به این توافق، بسیاری از بخش های مرتبط با نفتا بویژه خودروسازان نگران تغییرات احتمالی بودند و با بلوف هایی که ترامپ می زد نگران بودند که ثمرات چند دهه فعالیت آنها از دست برود، اما این توافق به شر ترامپ پایان داد و همه چیز تقریبا سر جایش باقی ماند.[10]

آندرو هاموند، تحلیلگر اقتصاد بین الملل در گالف نیوز نوشت: نفتا دیگر مرده است، زنده باد نفتا که این مسئله نیز نشان دهنده آن است که او نیز معتقد است هیچ تغییر خاصر در نفتا رخ نداده است. [11]

• تضعیف شعار آمریکا اول ترامپ

گرگ آی پی(Greg Ip)، روزنامه نگار وال استریت ژورنال معتقد است که توافقنامه جدید، محدودیت های شعار اول آمریکا را نشان داد. مقاومت هایی از سوی کنگره، تجار و طرف های تجارت خارجی ایران نظیر کانادا و مکزیک، ترامپ را مجبور به عقب نشینی از شعار اول آمریکا کرده است.

• توافق جدید براي کارگران بهتر است

برخی رسانه های طرفدار ترامپ بر این اعتقادند که نفتای جدید با توجه به افزایش حقوق کارگران تا 16 دلار در ساعت، مزایای بسیار زیادی برای کارگران بویژه در مکزیک دارد. اما نکته مهم این است که افزایش حقوق کارگران احتمالا بر قیمت خودرو اثر خواهد گذاشت.

احتمال بهره برداری سیاسی ترامپ از این توافق: یکی از مهمترین تاثیرات احتمالی این توافقنامه، بهره برداری سیاسی ترامپ از آن در انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا است. به نوشته بلومبرگ، هدف ترامپ استفاده از پایگاه رای کارگران آمریکایی و طبقه کارگر است. زیرا طبقه کارگر آمریکایی در دو دهه گذشته بر اثر سیاست های جهانی سازی دولت های پیشین آمریکا و همچنین به علت انتقال مشاغل آمریکا به خارج از این کشور به دست شرکت های بزرگ آمریکایی، فشارهای شدیدی را متحمل شده اند.

جمع بندي

توافقنامه جدید برای ایالات متکی به دامپروری و کشاورزی در آمریکا بسیار خوب است. با وجود این بسیاری از کارشناسان اقتصاد بین الملل بر این باور هستند که توافقنامه جدید، نسخه به روزتر نفتا است که برخی از دغدغه های ترامپ در آن گنجانده شده است و در اصل همکاری تجاری این کشور و حذف تعرفه ها تغییری ایجاد نشده است. البته این توافق می تواند بر رای مردم این ایالت ها به نفع جمهوری خواهان تاثیر بگذارد.

ترامپ، نمایش را دوست دارد و توافقنامه یو اس ام سی ای، جولانگاه جدیدی برای نمایش های او بود. فرار رسیدن  سپیده دم در آمریکا و یا پایان دادن به وحشت و عباراتی نظیر آن را پس از هر نمایش به کار می برد. ولی واقعیت این است که توافق جدید حتی وعده های انتخاباتی وی از جمله اول آمریکا را نیز زیر سئوال برده است.

=====================

منابع:

[1] - https://www.themonitor.com/opinion/columnists/article_be2e2dcc-c7f8-11e8-a22d-5f3d0ff2c0db.html

[2] -  Rappeport, Alan (2017-07-17). "U.S. Calls for 'Much Better Deal' in Nafta Overhaul Plan". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2017-07-18.

[3] - Rappeport, Alan (2017-07-17). "U.S. Calls for 'Much Better Deal' in Nafta Overhaul Plan". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2017-07-18.

[4] - Inc., Gallup,. "Americans Split on Whether NAFTA Is Good or Bad for U.S." Gallup.com. Retrieved 2018-04-30.

[5] - https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/lbramrca11&div=28&id=&page=

[6]- Affairs, Chicago Council on Global. "Pro-Trade Views on the Rise, Partisan Divisions on NAFTA Widen | Chicago Council on Global Affairs". www.thechicagocouncil.org. Retrieved 2018-04-30.

[7] - Inc., Gallup,. "Americans Split on Whether NAFTA Is Good or Bad for U.S." Gallup.com. Retrieved 2018-04-30

[8] - Gallup,. "Opinion Briefing: North American Free Trade Agreement". Gallup.com. Retrieved 2018-04-30.

[9] - https://www.themonitor.com/opinion/columnists/article_be2e2dcc-c7f8-11e8-a22d-5f3d0ff2c0db.html

[10] - http://www.chicagotribune.com/news/opinion/chapman/ct-perspec-chapman-trump-nafta-usmca-mexico-1004-20181003-story.html

[11]- https://gulfnews.com/opinion/thinkers/nafta-is-dead-long-live-nafta-1.2287282

=================

نویسنده: تهمینه بختیاری- کارشناس مسايل بين المللي.