چین، هند، ایران، روسیه و ترکیه کشورهایی هستند که تلاش می کنند وابستگی خود را به دلار آمریکا کاهش دهند.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما؛ شبکه خبری راشاتودی روسیه در پایگاه اینترنتی خود نوشت: سال گذشته مملو از اتفاقاتی بود که ناگزیر جهان را از نظر ژئوپلیتیکی به دو دسته تقسیم کرد: کسانی که از استفاده از دلار آمریکا به عنوان یک ابزار مالی جهانی حمایت می کنند و کسانی که به دلار پشت کرده اند.
تنش های جهانی حاصل از تحریم های اقتصادی و جنگ های تجاری که واشنگتن به راه انداخته است، کشورهایی را که تحت تاثیر قرار گرفته اند مجبور کرده است به دنبال سیستم های مالی جایگزینی برای دلار آمریکا باشند. راشاتودی با بررسی پدیده کاهش سلطه دلار، به این مسئله پرداخته است که کدام کشورها گام هایی در جهت حذف وابستگی خود به دلار برداشته اند و دلایل آنها چه بوده است.
چین:
جنگ تجاری میان آمریکا و چین و همچنین تحریم بزرگترین شرکای تجاری پکن، چین را وادار کرده است گام هایی در جهت کاهش وابستگی خود به دلار بردارد.
در همین چارچوب، بانک خلق چین سهم اوراق قرضه خود را در وزارت خزانه داری آمریکا به طور منظم کاهش داده است. این کشور که هنوز بدهکار شماره یک آمریکا است، از ماه مه 2017، تعداد سهم اوراق بهادار خود را به کمترین میزان رسانده است.
به علاوه، چین به جای آن که فورا دلار را کنار بگذارد، تلاش می کند پول خود، یوآن، را بین المللی کند. پکن اخیرا گام هایی در جهت تقویت یوآن برداشته است از جمله افزایش ذخایر طلا، ایجاد سازوکاری برای پرداخت پول نفت خام با یوآن در آینده و استفاده از این پول در تجارت با شرکای بین المللی خود.
هند:
هند که ششمین اقتصاد بزرگ جهان است، یکی از بزرگترین وارد کنندگان کالا نیز هست. تعجبی ندارد که این کشور به صورت مستقیم تحت تاثیر درگیری های ژئوپلیتیکی در جهان و تحریم شرکای تجاری خود قرار بگیرد.
اوایل امسال، دهلی نو هزینه سامانه های دفاع هوایی اس-چهارصد را به علت مجازات های اقتصادی آمریکا علیه مسکو، به روبل پرداخت کرد. این کشور همچنین مجبور شد به علت تحریم های واشنگتن علیه تهران، پول نفت خام ایران را با روپیه بپردازد. در ماه دسامبر، هند و امارات یک توافق تبادل ارز برای تقویت سرمایه گذاری و تجارت بدون مشارکت یک ارز سوم امضا کردند.
با توجه به این که هند از نظر قدرت خرید، سومین کشور بزرگ جهان است، چنین گام هایی به طور قابل توجهی می تواند نقش دلار را در تجارت جهانی کاهش دهد.
ترکیه:
اوایل امسال، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، اعلام کرد در نظر دارد با سیاست جدیدی که هدف آن تجارت بدون دلار با شرکای بین المللی خود است، به انحصار دلار آمریکا پایان دهد. وی سپس اعلام کرد آنکارا خود را آماده می کند تجارت خود را با کشورهای چین، روسیه، اوکراین و ایران با پول ملی انجام دهد.
این اقدام دلایل سیاسی و اقتصادی داشت. روابط آنکارا و واشنگتن از زمان کودتای نافرجام در ترکیه برای سرنگونی اردوغان در سال 2016، رو به وخامت گذاشته است. گفته می شود که اردوغان به مشارکت آمریکا در این شورش مظنون است و واشنگتن را به پناه دادن به فتح اله گولن، روحانی تبعیدی این کشور، متهم می کند. آنکارا، گولن را مغز متفکر این کودتا می داند.
از طرف دیگر، پس از اقدام ترکیه در بازداشت اندرو برانسون، کشیش آمریکایی، به اتهام جاسوسی در رابطه با این کودتا که موجب تحریم های اقتصادی واشنگتن به علت این بازداشت شد، وضع اقتصادی ترکیه رو به وخامت گذاشت.
اردوغان بارها از واشنگتن به علت آغاز یک جنگ تجاری در جهان، تحریم ترکیه و تلاش برای انزوای ایران انتقاد کرده است. تصمیم این عضو ناتو برای خرید سامانه موشکی اس-چهارصد از روسیه به این آتش دامن زد. به علاوه، ترکیه تلاش می کند برای حمایت از پول ملی خود، دلار را کنار بگذارد. در یک سال گذشته، ارزش لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکا تقریبا نصف شده است.
ایران:
بازگشت پیروزمندانه ایران به عرصه تجارت جهانی چندان دوام نیاورد. دونالد ترامپ، کمی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تصمیم گرفت از توافق هسته ای که میان تهران و گروهی از کشورها از جمله انگلیس، آمریکا، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا امضا شده بود، خارج شود. در نتیجه، این کشور نفت خیز بار دیگر هدف تحریم های سخت واشنگتن قرار گرفت و بر اساس آن هر کشوری که این تحریم ها را نقض کند مجازات خواهد شد. این اقدامات تنبیهی مانع توافقات تجاری با جمهوری اسلامی و لطمه زدن به صنعت نفت این کشور شد.
تحریم ها، تهران را مجبور کرد به دنبال جایگزینی برای دلار آمریکا برای پرداخت پول نفت صادراتی خود باشد. ایران توافق نفتی با هند با استفاده از روپیه هند امضا کرد. این کشور همچنین برای مبادله پایاپای با کشور همسایه خود، عراق، وارد مذاکره شد. آنها همچنین با توجه به مشکلات بانکی مرتبط با تحریم های آمریکا، در نظر دارند برای مبادلات مالی دو طرفه خود و برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا از دینار عراق استفاده کنند.
روسیه:
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، گفت آمریکا با تضعیف اعتماد به دلار، اشتباه راهبردی بزرگی مرتکب می شود. پوتین هرگز خواستار محدود کردن یا ممنوعیت استفاده از دلار آمریکا نشده است. با این حال، آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه اوایل امسال گفت کشورش باید برای تقویت روبل، یورو و فلزات گرانبها، اوراق قرضه خود را در وزارت خزانه داری آمریکا به قیمت پایین بفروشد.
این کشور نیز برای کاهش سلطه دلار بر اقتصاد خود به علت تحریم هایی که از سال 2014 بر این کشور اعمال شده است، گام هایی برداشته است. پس از آن که آمریکا تهدید کرد سیستم مالی روسیه را با تحریم های سخت تری هدف قرار خواهد داد، روسیه یک سیستم پرداخت مالی به عنوان جایگزینی برای سوئیفت، ویزا و مسترکارت به راه انداخت.
تاکنون، مسکو توانسته است استفاده از دلار را از صادرات خود تقریبا متوقف کند و با شماری از کشورها از جمله چین، هند و ایران قراردادهای تبادل ارز امضا کند. روسیه اخیرا استفاده از یورو به جای دلار آمریکا را در تجارت با کشورهای اتحادیه اروپا پیشنهاد داده است.
روسیه که روزی یکی از 10 کشور صاحب اوراق قرضه دولتی آمریکا بوده است، تقریبا همه اوراق قرضه خود را در وزارت خزانه داری آمریکا فروخته است. مسکو از این پول برای تقویت ذخایر خارجی و ذخایر طلای خود و به منظور ثبات روبل استفاده کرده است.