چند ماهی است که قیمت گوشت مرغ هر روز در بازار گرانتر میشود و هر کدام از بخشهای تولید کننده مرغ، تقصیر را به گردن دیگری میاندازند.
اکنون خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما تصمیم گرفته تا قیمت مرغ را از صفر تا صد تولید جمع آوری کرده و به قیمت واقعی یک کیلو گوشت مرغ برسد تا تفاوت آن با قیمتهایی که در حال حاضر در بازار وجود دارد، مشخص شود.
از ابتدای پاییز امسال قیمت یک کیلو گوشت مرغ از حدود ۷ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یافته و تاکنون برای تنظیم بازار تنها کاری که از طرف بخشهای نظارتی انجام شده توزیع گوشت مرغ یخ زده است که آن هم به قیمت ۸ هزار و ۹۰۰ تومان در بازار در اختیار خریداران قرار گرفت.
حالا واقعاً قیمت یک کیلو مرغ برای تولید کنندهها چقدر هزینه برمی دارد؟ برای فهمیدن این موضوع باید قیمت تمام مراحل تولید مرغ را تک تک به دست آوریم و با جمع کردن آنها با هم به یک قیمت واقعی برسیم.
برای تعیین قیمت مرغ باید قیمت سه مرحله اصلی تولید را به دست آورد که اول قیمت جوجه یک روزه، دوم هزینههای پرورش مرغ و سوم هزینههای کشتار و بسته بندی باید به دست آورده شود.
برای به دست آوردن قیمت جوجه یک روزه به سراغ رئیس انجمن صنفی تولید کنندگان جوجه یک روزه آقای غلامعلی فاروقی رفتیم.
فاروقی ضمن تاکید بر اینکه در ۹ ماهه اخیر میانگین فروش جوجه یک روزه هزار و ۳۰۰ تومان بوده است، گفت: در شش ماهه اول سال جوجه یک روزه با ضرر فروخته میشد و حتی در مواردی تا هر قطعه ۳۰۰ تومان هم به فروش میرسید، اما تحمل این ضرر برای تولید کنندگان در کنار افزایش قیمت نهادهها باعث شد تا بسیاری از تولید کنندهها یا دیگر توان ادامه فعالیت نداشته باشند و یا مجبور به افزایش قیمت در فروش جوجه یک روزه شوند.
وی افزود: در حال حاضر هر قطعه جوجه یک روزه به رقمی بین ۲ هزار و ۶۰۰ و ۲ هزار ۸۰۰ برای فروش به مرغداریها تحویل داده میشود.
ما در این گزارش برای محاسبه قیمت مرغ میانگین قیمت جوجه یک روزه را ۲ هزار و ۷۰۰ تومان محاسبه میکنیم و حالا باید هزینههای مرغداریها را برای پرورش جوجه یک روزه به مرغ گوشتی به دست آورد.
البته با مراجعه به مرغداریها گاهاً با قیمتهایی بسیار بالاتر مواجه میشویم برای مثال هزینههای آماده سازی، واکسن، سوخت، تعمیرات، اجاره، کارگر و آب و برق تقریباً دو برابر آنچه که برای تولید مرغ به صورت استاندارد تعیین شده است اعلام میشود، اما برای این که به قیمتهایی قابل استناد دست پیدا کنیم به سراغ قیمتهای شرکت پشتیبانی امور دام میرویم که وظیفه تنظیم بازار و تعیین قیمت گوشت مرغ را به عهده دارد.
براساس قیمتهایی که از شرکت پشتیبانی امور دام به دست خبرگزاری صدا و سیما رسیده است هزینههای پرورش یک مرغ گوشتی در مدت زمان ۴۵ روز و با وزن ۲ کیلوگرم هزار و ۳۱۰ تومان میشود.
البته بعضی از مرغداران به این موضوع اعتراض دارند که مرغ دو کیلویی با ذائقه خریداران تناسب ندارد و در ایران مشتری علاوه بر خرید مرغ با وزن بالاتر دارد، هر چند که شرکت پشتیبانی امور دام معتقد است که تولید مرغ با وزن بیش از دو کیلوگرم به دلیل این که باعث مصرف بیشتر خوراک میشود و از طرف دیگر برای سلامتی هم توصیه نمیشود هم برای تولید کننده و هم برای مصرف کننده مضر است.
حمید ورناصری مدیر عامل شرکت امور پشتیبانی دام درباره نحوه استاندارد پرورش مرغ گوشتی به خبرگزاری صدا و سیما گفت: در همه دنیا تولید مرغ گوشتی بایستی در ۴۵ روز انجام شود و بعد از ۴۵ روز مصرف مرغ از نظر سلامتی حتی توصیه هم نمیشود، اما در ایران هم به دلیل این که مرغداراها قصد دارند تا مرغ خود را با وزن بیشتری بفروشند که باعث سودشان میشود و هم به دلیل این که ذائقه مردم کمی متمایل به مرغ با وزن بالاتر است مرغدارها گاهاً تا ۷۰ روز مرغ را در مرغداری نگه میدارند.
وی افزود: نگهداری مرغ بیشتر از ۴۵ روز اولاً از نظر کارشناسی ضریب تبدیل استاندارد یک به ۷ را به ضریب تبدیل پرهزینه حتی ۲ به یک تبدیل میکند که این به این معنی است که مرغ به جای ۳ هزار و ۴۰۰ گرم نهاده حدود ۶ کیلو باید نهاده مصرف کند و هم برای مصرف کننده و هم تولید کننده و از همه مهمتر دولت هزینههای اضافهای بتراشد.
اما به غیر از هزینههای تولید برای تولید یک مرغ گوشتی ۴۵ روزه ۲ کیلویی مهمترین عامل در تعیین قیمت میزان نهاده یا همان دان مصرفی هر مرغ است که در حالت استاندارد به گفته شرکت پشتیبانی امور دام این نهاده باید ۳ هزار و ۴۰۰ گرم باشد و با توجه به قیمت ۲ هزار تومانی هر کیلو نهاده در بازار یعنی یک مرغ گوشتی ۲ کیلویی باید ۶ هزار و ۸۰۰ تومان دانه مصرف کند تا به وزن کشتار برسد.
تا اینجای کار هزینه تولید یک مرغ در مرغداری با احتساب قیمت جوجه یک روزه، هزینههای تولید و هزینه نهاده ۱۰ هزار و ۸۱۰ تومان میشود یعنی یک کیلو مرغ زنده درب مرغداری ۵ هزار و ۴۰۵ تومان هزینه برداشته است.
در حالی که سود منصفانه مرغداریها از سوی شرکت پشتیبانی امور دام ۷ درصد محاسبه میشود، اما مرغداریها به عدد ۵ هزار و ۴۰۵ تومان ۱۲ درصد سود و ۱۵ درصد هزینه جبران تلفات احتمالی اضافه میکنند که این یعنی ۲۷ درصد بالاتر از ۵ هزار و ۴۰۵ تومان که با احتساب همه این موارد قیمت یک کیلو مرغ زنده درب مرغداری ۶ هزار و ۹۶۰ تومان میشود.
اینجا باید تاکید کنیم که برای محاسبه یک کیلو گوشت مرغ در این گزارش از قیمتهای مصوب شرکت پشتیبانی امور دام استفاده شده است، اما برای این که تولید کنندههای مرغ گوشتی نسبت به این اعداد اعتراضی نداشته باشند ۲۷ درصد سود مورد نظر آنها را در این قیمت لحاظ کرده ایم تا به عددی منصفانه برسیم.
حالا باید هزینههای کشتار، بسته بندی و انتقال را به عدد ۶ هزار و ۹۶۰ تومان اضافه کنیم برای همین به سراغ رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پرنده و ماهی تهران میرویم.
مهدی یوسف خانی درباره نحوه محاسبه قیمت گوشت مرغ گرم به خبرگزاری صدا و سیما گفت: برای محاسبه قیمت یک کیلو گوشت گرم مرغ در کشتارگاهها هر کیلو گوشت مرغ زنده را به علاوه ۳۰۰ تومان هزینه بسته بندی و کشتار و حمل و نقل میکنیم و عدد به دست آمده را دوباره به علاوه ۲۶ درصد دیگر تحت عنوان افت کشتار میکنیم.
وی افزود: این ۲۶ درصد افت کشتار هم به این دلیل است که از یک تن مرغ زنده خریداری شده توسط کشتارگاه تنها ۷۴۰ کیلو مرغ گرم حاصل میشود و ۲۶۰ کیلوی آن وزن ضایعاتی است که در کشتارگاه از مرغ خارج میگردد.
حالا بر اساس این فرمول ۶ هزار و ۹۶۰ تومان قیمت مرغ زنده را به علاوه ۳۰۰ تومان هزینه کشتار و بسته بندی و ۲۶ درصد افت کشتار میکنیم تا به قیمت ۹ هزار و ۱۴۹ تومان برای هر کیلو گوشت گرم مرغ درب کشتارگاه برسیم.
سود خرده فروشی برای فروش گوشت مرغ ۱۰ درصد است که به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی تهران به دلیل افزایش قیمت این محصول در شش ماهه دوم سال ۹۷ در حال حاضر به ۸ درصد تقلیل پیدا کرده که با جمع کردن این ۸ درصد و البته ۹ درصد مالیات ارزش افزوده با عدد ۹ هزار و ۱۴۹ تومان قیمت یک کیلو مرغ گرم در خرده فروشی باید ۱۰ هزار و ۷۰۵ تومان باشد این در حالی است که قیمت یک کیلو مرغ امروز در فروشگاهها ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود این یعنی ۳۵ درصد گرانتر از آنچه که باید باشد و قیمتی که برای خریداران منصفانه نیست.
البته در بین تحقیقات مان برای پیدا کردن قیمت واقعی گوشت مرغ به مواردی همچون دلالی در بعضی از مراحل تولید هم برخوردیم مثل اشخاص خاصی که مرغ را از مرغداریها خریداری میکنند و به کشتارگاهها میفروشند و تنها با افزودن ۵ تا ۱۰ درصد قیمت آن و بدون انجام هیچ کاری در این میان سود خود را برمی دارند.
حالا علت افزایش قیمت مرغ دلالی باشد یا گرانفروشی در یکی از مراحل تولید و یا این که هزینههای اضافی به تولید کنندگان آن اضافه شده باشد پیدا کردنش چندان سخت نیست و فقط نیاز به نظارتی جدیتر و احکامی بازدارنده دارد تا جلوی این گونه نابسامانیها در این بازار گرفته شود.
گزارش از رضا شفیعی