طرح ایده گرامی داشت روز جهانی زبان مادری به ابتکار کشور بنگلادش در یونسکو مطرح و در سی امین کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ میلادی به تصویب رسید.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی؛ این روز به طور رسمی از سال ۲۰۰۰ میلادی در تقویم روزهای بین المللی یونسکو وارد شد. وجه تسمیه انتخاب چنین روزی یعنی ۲۱ فوریه بعنوان روز جهانی زبان مادری به مبارزات بنگلادش برای به رسمیت شناخته شدن زبان بنگلادشی در چنین تاریخی بر میشود.
طبق روال هر ساله که شعاری برای این روز تعیین میشود، سال ۲۰۱۹ تحت عنوان «سال زبانهای محلی، موضوعی برای توسعه، بنای صلح و آشتی» نام گذاری شده و وب سایتی هم از سوی یونسکو به همین منظور به نشانی en.iyil۲۰۱۹.org راه اندازی شده است. هدف از راه اندازی این وب سایت افزایش آگاهی عمومی از محتوای نام گذاری این سال و در حقیقت اشاره به نیاز مبرم به حفظ، احیاء و تبلیغ زبانهای بومی در سراسر جهان است.
طبق آمار یونسکو، در جهان امروزی حدود ۶ تا ۷ هزار زبان وجود دارد. از این میان، حدود ۹۷ درصد از کل جمعیت جهان، تنها ۴ درصد از این زبانها را تکلم میکنند، این در حالی است که تنها ۳ درصد از کل جمعیت جهان، ۹۶ درصد از کل زبانهای باقیمانده را بکار میبرند. بخش بزرگی از این زبانها، اغلب از سوی بومیان صحبت میشود. این زبانها رابطه مستقیمی با تاریخ، سنت و حافظه ملل دارد که در صورت فقدان هر یک از آنها، تنوع زبانی در سراسر جهان کاهش مییابد. بنابه گفته یونسکو با ناپدید شدن هر دو هفته یکبارِ یک زبان، با فقدان میراث فرهنگی ناملموس در عرصه جهانی مواجه هستیم.
زبانها نقش حیاتی در زندگی روزمره مردم دارند. زبان نه تنها ابزاری برای ارتباطات، آموزش، انسجام اجتماعی و توسعه، بلکه گنجینهای از هویت منحصر به فرد هر فرد، تاریخ فرهنگی و حافظه شفاهی نیز است و با ناپدید شدن زبانها ارزشهای یاد شده نیز از دست میروند. با توجه به این نکته، سازمان ملل متحد، سال ۲۰۱۹ را تحت عنوان زبانهای بومی نام گذاری کرده است. این امر نه تنها به نفع افرادی است که متکلم این زبانها هستند، بلکه به درک و مشارکت سایر افراد در تنوع فرهنگی غنی جهانی کمک میکند.
وب سایت تهیه شده از سوی یونسکو بر اساس پنج اصل کلیدی افزایش درک، آشتی و همکاریهای بین المللی، ایجاد شرایط مطلوب برای به اشتراک گذاری دانش و انتشار شیوههای خوب با توجه به زبانهای بومی، یکپارچگی زبانهای بومی بمنظور استانداردسازی آنها، توانمندسازی از طریق ظرفیت سازی، رشد و توسعه از طریق توسعه دانش جدید بنا نهاده شده است.