گزارش مکتوب؛
ماهیان شمال به جنوب رسید + فیلم
سالانه ۴۰ تن انواع ماهیان خاویاری در هرمزگان تولید می شود.
سرمایه گذاری سوداورتر ازکارشناسی‌ها
اقای احمدی بسیار خوشحال است ماهیان خاویاری که پرورش داده خریداران خارجی هر کیلو صد هزار تومان از او خریده اند و تولید سال آینده اش را هم پیش خرید کرده اند.
او پس از 2سال انتظار و زحمت مزدش را می‌گیرد.
خوش بین‌ترین کارشناس‌ها هم تصور نمی‌کردند پرورش ماهیان خاویاری در هرمزگان چنین موفقیت امیز باشد.
احمدی پرورش دهنده ماهی می‌گوید پرورش ماهیان خاویاری را در دو استخر کوچک کشاورزی در حاجی آباد آغاز کردم، نتیجه غافل گیرکننده بود رشد ماهیان خاویاری در هرمزگان دوبرابر زیستگاه‌های اصلی شان در دیگر نقاط کشور است
این سرمایه گذاری سود اور موجب شده تا سرمایه گذاران شهرستان‌های میناب رودان هم به پرورش ماهیان خاویاری روی آورند.
اکنون در 3 شهرستان هرمزگان ماهیان خاویاری پرورش داده می‌شود .
آغاز تولید
پرورش ماهیان خاویاری از سال95 بصورت آزمایشی در حاجی آباد هرمزگان آغاز شد.
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان می‌گوید: امسال ۱۵ هزار قطعه ماهیان خاویاری در استخر‌های پرورش ماهی هرمزگان ذخیره سازی شده است.
عبدالرسول دریایی می‌گوید این شمار ماهیان خاویاری در ۱۳ مزرعه پرورش ماهی هرمزگان ذخیره سازی شده است.
به گفته وی پارسال یک تن ماهیان خاویاری از استخرهابرداشت شد سرمایه گذاری سود اور موجب رشد ۴۰ برابری سرمایه گذاری و پیش بینی شده تا پایان سال ۴۰ تن ماهی خاویاری در استان تولید شود.
وی پیش بینی کرد در سال آینده نیز ۱۰۰ تن ماهی خاویاری در استان تولید و به بازار‌های داخلی و خارجی عرضه شود.
در حال حاضر قیمت هر کیلو ماهی خاویاری در بازار ۱۶۰ هزار تومان است.
سرمایه گذاری پرسود
رییس اداره آبزی پروری شیلات هرمزگان می‌گوید:دمای ثابت هرمزگان در زمستان و وجود املاح معدنی فراوان در آب‌های استان موجب رشد سریع ماهیان خاویاری در هرمزگان می‌شود
قاسمی می‌گوید این ویژگی‌ها موجب شده گوشت این ماهیان بسیار مطلوب و در ماهیان خاویاری دریایی باشد
وی می‌گوید ظرفیت تولید ماهیان خاویاری در هرمزگان هزارتن است.
حمایت از سرمایه گذاران
معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان می‌گوید:به سرمایه گذاران پرورش ماهیان خاویاری با تراکم ۲۰ هزار قطعه تسهیلات تا تبصره ماده ۱۸ با سود ۷ پرداخت می‌شود.
کارخانه فراوری و بسته بندی و سردخانه هرمزگان فراوان است و این مزیتی دیگر برای سرمایه گذاران است.
کاظم قاسمی مدیر گروه ماهیان آب شیرین شیلات هرمزگان هم می‌گوید: برای راه اندازی مزرعه پرورش ماهیان خاویاری و خرید تجهیزات تا ۵ میلیارد تومان و برای سرمایه در گردش نیز تا ۲ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت می‌شود.
مزایای بی شمار پرورش ماهیان خاویاری
اما مزیت پرورش ماهیان خاویاری خیلی بیشتر از اینهاست:
افزایش قابل توجه محصولات کشاورزی رشد سریع محصولات، بی نیازی به گود شیمیایی و سموم کشاورزی
بهبود کیفیت محصولات و تولید محصولات کشاورزی از دیگر مزایای پرورش ماهیان خاویاری در استخر‌های کشاورزی است.
ماهیان خاویاری ۱۴ برابر ماهیان دیگر ازجمله سالمون ویتامین A دارند.
میزان آهن در ماهیان خاویاری ۲ برابر ماهی سالمون و ۳۳/۱ برابر ماهی تیلاپیا است.
مهمترین و اصلی‌ترین کاربرد گوشت ماهی، ارزش غذایی بالا وخاصیت درمان و پیشگیری از بیماری‌های گوناگون آن است.
اما علاوه بر آن امروزه از پوست ماهی خاویار، لباس شنا ساخته می‌شود و غضروف‌اش را در مواد اولیه ساختن چسب صحافی و دارو‌های پزشکی به کار می‌گیرند.
ماهیان خاویاری، افزون بر نقشی که در تولید خاویار و تأمین گوشت دارند، از چندی پیش در صنعت چرم سازی نیز کاربرد پیدا کرده‌اند.
از این چرم برای تولید لباس شنا، کیف، کفش، کمربند و سایر صنایع استفاده می‌شود. این چرم از گوناگونی رنگ، طرح و دوام برخوردار بوده و در نوع خود بی‌نظیر است.
ایجاد اشتغال
با راه اندازی هر مرکز ۵۰ تنی برای ۵ نفر شغل ثابت ایجادمی شود
چالشها
یکی از مشکلات پرورش دهندگان کمبود بچه ماهی است.
احمدی پرورش دهنده می‌گوید:یکی از مهمترین مشکلات ما کمبود بچه ماهی پرورشی است
به گفته وی در حال حاضر قیمت هر قطعه بچه ماهی خاویاری ۱۰ گرمی دولتی ۱۵ هزار و آزاد ۳۰ هزار تومان است
احمدی می‌گوید برای پرورش لارو ماهی دمای آب باید ۵ درجه سانتی گراد باشد که امکان تولید آن در استان‌های شمالی فراهم است.
اما عبدالرسول دریایی معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان می‌گوید:اگر تقاضا برای بچه ماهی خاویاری زیاد باشد می‌توان در مناطق شمالی هرمزگان با به کاری گیری تجهیزات و سرمایه گذاری مراکز تولید بچه ماهی راه اندازی کرد.
چشم انداز ملی
مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات می‌گوید: به منظور افزایش تولید، حفظ و بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری، اکنون ۱۲۶ مزرعه دارای پروانه در ۲۰ استان کشور در این زمینه فعالیت دارند تا به اهداف افق تولید تعیین شده در سال ۱۴۰۴ دست پیدا کنیم.
ناصر کرمی راد می‌گوید: با توجه به ممنوعیت صید تجاری ماهیان خاویاری حال انقراض برای اینکه بتوانیم فشار بر ذخایر دریا را کاهش بدهیم و برند جهانی خاویار ایرانی را حفظ کنیم در هشت سال اخیر سازمان شیلات ایران به حفظ و بازسازی ذخایر این ماهی با توسعه، تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری اقدام کرده است.
مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات می‌گوید طبق برنامه چشم انداز افق ۱۴۰۴ تولید حدود ۱۰ هزار تن گوشت و ۱۰۰ تن خاویار هدف گذاری شده است که باید با اجرای طرح توسعه تولید ماهیان خاویاری به این مهم دست پیدا کنیم.
وی گفت: اکنون ظرفیت اسمی تولید مزارع دارای پروانه ۶ هزار و ۵۰۰ تن گوشت و ۱۰۰ تن خاویار پرورشی است که به تولید دو هزار و ۸۰۰ تن گوشت ماهی خاویاری و نزدیک ۶ تن خاویار در سال گذشته دست یافتیم که طبق آمار گمرک ۱.۴ تن خاویار در سال گذشته صادر شد.
مدیرکل دفتر بازسازی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات می‌گوید: در طرح توسعه تولید ماهیان خاویاری تا پایان سال ۹۷ تعداد ۷۰ فقره پروانه تأسیس برای توسعه مزارع پرورش ماهیان خاویاری صادر شده است به طوری که سال گذشته استان مازندران با تولید ۲ هزار و ۸۰۰ کیلوگرم (۲.۸ تن) خاویار پرورشی در ۲۱ مزرعه فعال رتبه اول و استان گیلان با تولید ۲.۵ تن خاویار پرورشی در ۴۷ مزرعه فعال رتبه دوم تولید را به خود اختصاص دادند.
کرمی راد اضافه کرد: از این تعداد ۴۷ مزرعه در استان گیلان، ۲۱ مزرعه در استان مازندران، سه مزرعه در استان گلستان و بقیه مزارع در استان‌های هرمزگان، خوزستان، فارس، قم، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، قزوین و مرکزی قرار دارد.
پایان سخن
با توجه به کاهش ذخایرماهیان خاویاری در دریای مازندران پرورش این نوع ماهیان افق‌های نوید بخشی را گشوده است پرورش انواع ماهیان علاوه حفظ دخایر محیط زیست مزایای بیشماری از جمله ارز آوری و کمک به رهایی از اقتصاد نفتی، ایجاد اشتغال، استفاده بهینه از آب‌های کشاورزی، کاهش آلودگی زیست محیطی، تولید محصولات ارگانیگ و سالم کشاورزی، افزایش سلامت عمومی با افزایش سرانه مصرف ماهی را درپی دارد رونق این صنعت وابسته به فرهنگ سازی، و حمایت از سرمایه گذاران و حمایت از اقتصاد مولد است.
* ابوالفضل غضنفرنژاد