گزارش مکتوب؛
"کمین مرگ در خواب غفلت"
درست همان زمانیکه در فصل سرما بی خیال چک کردن وسایل گرمایشی و دودکش های منزل یا محل کارمان می‌شویم، خواب آراممان در بستر به خوابی ابدی گره می‌خورد.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، مادر پس از خواندن نماز صبح و آب و جارو کردن جلوی خانه اش زنبیل قرمز پلاستیکی اش را می‌آورد و خامه، سرشیر و پنیری را که خودش دیروز تهیه کرده داخل آن می‌گذارد.
او چادر چاقچور می‌کند و وارد کوچه می‌شود.سری به مغازه نانوایی مش حسن آقا می‌زند.
مش حسن یک ساعتی می‌شود که تنور نانوایی اش را گرم کرده است.
اوس حسن پس از چاق سلامتی با زهرا خانم می‌گوید:
چی شده همشیره اینقدر صبح زود اومدی نون بگیری؟!
زهرا خانم در حالیکه خوشحالی را می‌شود در چشمانش مشاهده کرد می‌گوید: از خدا که پنهون نیست از شما چه پنهون حسن آقا؛ دیشب پسرم، عروسمون رو بعد از ۲سال عقد برد خونش.
الانم اگه دو تا نون برشته سنگک دو رو خاشخاشی داغ بدی با این صبحانه‌ای که خودم درست کردم می‌برم خونه عروس و پسرم همین دو تا کوچه پائین تر.
زهرا خانم بعد از گرفتن نان به طرف خانه پسرش حرکت می‌کند و لحظاتی بعد پشت در خانه آنهاست.
او زنبیل دستش را کنار در خانه پسرش می‌گذارد و دکمه زنگ را می‌فشارد.
این کار را چند بار دیگر هم تکرار می‌کند.
اما کسی جواب نمی‌دهد!
از بس دکمه زنگ را فشرده رد آن بر روی انگشتش افتاده است!
این بار در حالیکه کف دستانش را نیز محکم به در می‌کوبد بلند صدا می‌زند:
اصغر؟! .. اصغر؟!
فاطمه خانم؟! .. فاطمه خانم؟!
اما هر چه بیشتر صدا می‌زند هیچ پاسخی نمی‌شنود.
چند رهگذر و همسایه‌ای که متوجه سر و صدای مادر شده اند می‌آیند و علت این همه در و صدا زدن‌ها را جویا می‌شوند.
مادر در حالیکه دلشوره عجیبی دارد و به شدت هم نگران است می‌گوید: نمی‌دانم چه شده هرچه در می‌زنم و پسر و عروسم را صدا می‌کنم جواب نمی‌دهند؟!
یکی از همسایه‌ها می‌گوید: شاید خانه نیستند!
مادر در حالیکه به شدت مضطرب شده و صدایش می‌لرزد می‌گوید: نه، دیشب تا دیر وقت همه اونجا بودیم، قرار نبود جایی برن؟!
یکی از همسایه‌ها جا دست می‌گیرد و آن دیگری از دیوار بالا می‌رود و وارد حیاط خانه می‌شود و درب را باز می‌کند.
زهرا خانم باتفاق چند نفر دیگر از همسایه‌ها وارد حیاط می‌شوند، اما در اصلی ورودی به خانه هم قفل است.
مادر در حالیکه به شدت به در می‌کوبد گریه کنان و با صدایی گرفته دوباره شروع به صدا کردن پسر و عروسش می‌کند.
یکی از همسایه‌ها با موبایلش به آتش نشانی زنگ می‌زند و ماجرا را می‌گوید؛ لحظاتی بعد گروه امداد و نجات آتش نشانی وارد می‌شود و با دستگاه برش در را باز می‌کند.
آنها وارد خانه می‌شوند. بوی متعفن گاز فضای خانه را پر کرده است. به علت احتمال وقوع انفجار به هیچکس حتی زهرا خانم اجازه ورود نمی‌دهند و همه آنها را به بیرون از ساختمان هدایت می‌کنند.
مادر مضطرب و نگران است. بی امان اشک می‌ریزد. دلشوره عجیبی دارد. مدام جلوی درب خانه پسرش می‌آید و قصد ورود دارد، اما مامور آتش نشانی اجازه وارد شدن به خانه را نمی‌دهد.
زهرا خانم در حالیکه لبانش خشک و سفید شده و صدایش به زحمت در می‌آید می‌گوید: التماس می‌کنم بزارید برم ببینم چی به سر عزیزام اومده.
رئیس پلیس: اجازه بدید خونوادشون برای شناسایی وارد بشن.
مادر که او را چند نفر دیگر از فرزندان و اقوامش همراهی می‌کنند هراسان و در حالیکه مدام با پنجه‌ها صورتش را می‌خراشد و مدام "مادر" "مادر" را فریاد می‌کند وارد خانه پسرش می‌شود.
دو جنازه با ملحفه‌های سفیدی که روی آنها کشیده شده وسط حال خانه قرار گرفته است.
مادر با دیدن این صحنه دیگر طاقت ایستادن ندارد، پاهایش سست می‌شود و گوشه‌ای از اتاق می‌نشیند، گویی همه دنیا با همه بزرگی و وزنش به یک باره روی سرش خراب می‌شود.
او ناگهان جیغی از ته دلش می‌کشد و غش می‌کند.
"مرگ خاموش به دست میهمان ناخوانده"
بی شک این حادثه ناگواری که باعث شد تا یک زوج در عنفوان جوانی و در نخستین روز‌های زندگی مشترکشان آخرین نفس های خود را بکشند نه نخستین و نه آخرین از این نوع حوادث در کشور ماست.
نمونه دیگر از این گونه حوادث را می توان به حادثه تلخ نهم آبان امسال اشاره کرد که ده نفر دوچرخه سوار که از کرمان عازم مشهد مقدس بودند هنگام استراحت در حسینیه روستای سرهنگ تربت حیدریه خراسان رضوی دچار گاز گرفتگی با بخاری شدند.
بی شک فصل سرما که می‌رسد، استفاده از وسایل گازسوز به ویژه بخاری هم رونق می‌گیرد، اما بعضا با غفلت، سهل انگاری و رعایت نکردن موارد ایمنی، محفل گرم برخی خانواده‌ها با حضور مرگ خاموش، سرد و غمبار می‌شود.
اما امسال که به نیمه‌های آذر در اواخر فصل پاییز نزدیک می‌شویم سرمای هوا هم بیشتر احساس می‌شود و به تبع آن، استفاده از وسایل گرمایشی و بخاری گازسوز نیز افزایش می‌یابد، که گاهی اوقات همین وسایل گرمایشی بلای جان انسان ها شده و خانواده‌ها را داغدار می‌کند.
نیمه نخست امسال ده ها نفر به علت گاز گرفتگی در کشور فوت کردند و هنوز معلوم نیست تا پایان امسال چند نفر دیگر می خواهند قربانی این قاتل نامرئی شوند؟!
در هر سال به طور میانگین روزانه دو نفر از هموطنانمان جان خود را بر اثر استنشاق گاز سمی منو اکسید کربن از دست می‌دهند.
همچنین علاوه بر جانباختگان، این گاز، قربانیان دیگری نیز دارد؛ کسانی که مسمومیت با این گاز را تجربه کرده اند دچار اختلالات جسمی و روانی موقت یا دائمی می‌شوند.
همچنین نواقص عصبی و روانی پیشرفته، فلج عضوی یا مغزی نیز از مهمترین پیامد‌های گازگرفتگی است.
کارشناسان می گویند: گاز منوکسید کربن با غلظت ۶هزار و ۴۰۰پی پی ام در مدت کمتر از ۲۰دقیقه می‌تواند جان فرد را بگیرد و بین یک تا ۲دقیقه باعث سردرد شدید و تشنج شود.
آنها با اشاره به اینکه این گاز بی رنگ و بوست و از سوختن ناقص نفت و گاز تولید می شود می افزایند: گاز منو اکسید کربن می تواند در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی دیگری نیز در محیط‌های بسته و بدون اکسیژن تولید شود.
کارشناسان معتقدند: استفاده از آبگرمکن ها یا بخاری‌های مستعمل، بدون دودکش یا با دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل، همه ساله بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهد.
"سه استان با بالاترین آمار مرگ خاموش"
خبر‌ها حکایت از آن دارد که خراسان رضوی به همراه تهران و آذربایجان شرقی ۳ استانی هستند که در بیشتر سالها بالاترین آمار حوادث فوت و خفگی ناشی از استنشاق مونوکسید کربن را در کشور دارند.
طبق آمار‌های پزشکی قانونی نیمه دوم هر سال با افزایش جانباختگان به علت مسمومیت با گاز منو کسیدکربن مواجه هستیم به نحوی که بیش از ۷۰درصد تلفات گازگرفتگی هر سال مربوط به نیمه دوم به ویژه ماه‌های آذر و دی است.
به عنوان مثال پارسال ۷۴۹نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست دادند که ۵۵۵نفر از آنان در نیمه دوم سال در فصول پاییز و زمستان جان باختند.
بی شک اگر سرما جان آدمیان را نگیرد، گازی بدون بو و ناپیدا سایه مرگ را بدون سرو صدا بر سر خانواده‌های بی احتیاط می‌گستراند.
گرچه در ۷ماهِ گذشته‌ی امسال، آمار قربانیان قاتل خاموش در خراسان رضوی نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته، اما این در حالیست آمار‌ها حکایت از افزایش گاز گرفتگی در کشور دارد.
به گونه‌ای که بنا بر آمار ثبت شده در ۵سال اخیر ۴هزار و در ده سال اخیر بیش از ۱۰هزار نفر از هموطنانمان از زن، مرد و پیر و جوان گرفته تا کودک و خردسال بر اثر گاز گرفتگی دچار مرگ خاموش شده اند.
بی شک برای پیشگیری از اینچنین اتفاقات ناگواری فقط و فقط با رعایت چند نکته ساده، آن هم در کوتاه‌ترین زمان می‌توان از خواب ابدی خود و عزیزانمان جلوگیری کرد.
"قربانیان قاتل خاموش و ناپیدا در خراسان رضوی"
برای اطلاع از آمار فوتی‌های مرگ خاموش به سراغ مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی می‌روم او می‌گوید: در نیمه نخست امسال متاسفانه ۱۹نفر به علت مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در خراسان رضوی جان باختند که 13 نفر از این جانباختگان مرد و مابقی زن و کودک بودند.
دکتر آریا حجازی ادامه می‌دهد: پارسال بیش از 60 نفر در استان به علت گازگرفتگی جان خود را از دست دادند و صدها نفر نیز مسوم شدند.
وی می‌گوید: در مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، این گاز جایگزین اکسیژن در خون می‌شود و منجر به مرگ سلول ها، از دست دادن هوشیاری و در نهایت مرگ انسان می‌شود.
مدیرکل پزشکی قانونی استان می‌افزاید: ضعف عضلانی، تنگی نفس، سردرد، احساس سنگینی و گیجی، تهوع و استفراغ، تشنج، سوزش شدید در نواحی چشم، گلو و شکم چیزی مانند دلپیچه، و درد قفسه سینه از مهمترین علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است.
دکتر سیدآریا حجازی ادامه می‌دهد: همچنین اختلال در عملکرد عضلات قلب و کلیه و تغییر رنگ پوست، از علائم دیگر مسمومیت با این گاز است.
او می‌افزاید: و خدای نکرده در مراحل پایانی و نزدیک به مرگ نیز خفگی با این گاز خود را با علائمی همچون: کبودی دست، دور لب‌ها و نوک انگشتان نشان می‌دهد که در نهایت فرد دچار تنگی نفس شده و فوت می‌کند.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی می‌گوید: تلفات ناشی از استنشاق گاز در ۸ماه نخست پارسال در استان ۶میلیون و 400 هزار نفری خراسان رضوی بیش از ۳۰مورد بود.
دکتر حجازی ادامه می‌دهد: آمار متوفیان در نیمه دوم پارسال نسبت به نیمه اول آن رشد هشت برابری داشته است.
وی می‌افزاید: در شش سال گذشته یعنی از سال۹۳ تا نیمه اول امسال حدود ۴هزار نفر در کشور جان خود را بر اثر گاز گرفتگی از دست داده اند.
مدیر کل پزشکی قانونی استان می‌گوید: در نیمه اول امسال نیز ۲۲۳ نفر در سراسر کشور میزبان میهمان ناخوانده یعنی همان قاتل نامرئی بودند.
"قاتل نامرئی چراغ خاموش می‌آید"
با مدیرعامل سازمان آتش نشانی مشهد نیز درباره قاتل خاموش همصحبت می‌شوم.
آتشپاد دوم امیر عزیزی می‌گوید: حوادث گاز گرفتگی از حوادثی ست که فقط با کمی دقت می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد این در حالیست که کمی بی احتیاطی می‌تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد
وی بیان می‌کند: قبل از نصب بخاری باید از باز بودن مسیر دودکش‌های داخل دیوار و مکش مناسب آنها اطمینان حاصل کرد.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی مشهد ادامه می‌دهد: علائم مسمومیت بااین گاز بسیارشبیه آنفلوانزاست و افرادی که دچار این مسمومیت می‌شوند در مراحل اولیه تصور می‌کنند سرما خورده اند.
عزیزی می افزاید: گرچه همه افراد در معرض خطر مسمومیت با این گاز قرار دارند، اما کودکان، زنان باردار و سالمندان در خطر بیشتری هستند.
او می گوید: این موضوع نیز ثابت شده که کودکان در تماس طولانی مدت با این گاز که مسمومیت با آن یکی از مرگبارترین مسمومیت‌ها ست به اختلالات رفتاری، کاهش حافظه و ضریب هوشی دچار می شوند.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی مشهد درباره چگونگی مواجهه با افراد مسموم نیز می‌گوید: در این زمان باید بیمار را به سرعت از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل و یقه پیراهن، کمربند و لباس‌های تنگ او را باز کرد.
عزیزی می‌افزاید: مسمومیت با سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ شروع شده و رفته رفته این علائم شدت می‌گیرد و حتی فرد توان راه رفتن را هم از دست می‌دهد که در نهایت دچار اختلال هوشیاری شده و به خواب عمیق و ابدی فرو می‌رود.
عزیزی می‌گوید: در صورتی که فرد مسموم استفراغ کرد باید او را به پشت برگرداند و راه های دهان و بینی او را نیز برای تنفس باز نگه داشت.
"گره خوردن خواب آرام به خواب ابدی"
با جعفری از کارشناسان امداد و نجات آتش نشانی درباره قاتل خاموش هم کلام می‌شوم؛ او می‌گوید: مسمومانی که شانس زنده ماندن دارند بافت ریه آنها آسیب می بیند و تنفسشان نیز مشکل دار می‌شود و ممکن است به علت نرسیدن خون به مغز، دچار فلج اندام شوند.
او ادامه می‌دهد: با همه این احوال، آنچه جانِ شیرین را از گزند این قاتل نامریی (گاز مونوکسید کربن) در امان نگه می‌دارد، رعایت نکات ایمنی ساده هنگام نصب و استفاده از وسایل گازسوز استاندارد است.
جعفری می گوید: درست همان زمانیکه در فصل سرما بی خیال چک کردن وسایل گرمایشی منزل می‌شویم، خواب آراممان در بستر به خواب ابدی گره می‌خورد.
"هشدار‌ها را جدی بگیرید"
کارشناس امداد و نجات می‌افزاید: رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ شعله آنها قرمز، نارنجی یا زرد شد حتما نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط وجود دارد و باید هرچه زودتر برطرف شود.
جعفری ادامه می‌دهد: همچنین باید از نصب آبگرمکن در حمام و روشن گذاشتن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم کردن محیط جددا خودداری کرد.
وی می‌گوید: اگر دودکش بعد از روشن شدن بخاری داغ شد نشان دهنده کارکرد مناسب آن است، اما اگر سرد باشد باید فورا نسبت به رفع نقص آن اقدام کرد.
کارشناس امداد و نجات آتش نشانی مشهد مقدس ادامه می‌دهد: دودکش ها عامل 80 درصد از مرگ های خاموشند.
"منوکسید کربن، گازی که هوای ما را ندارد"
جعفری می‌گوید: میزان درجه حرارت استاندارد در منازل در فصل سرد باید بین ۱۸تا۲۱ درجه سانتیگراد باشد.
وی می افزاید: روشن ماندن آبگرمکن دیواری به مدت طولانی باعث گازگرفتگی در واحد مسکونی می شود.
این کارشناس امداد و نجات ادامه می‌دهد: استفاده از این آبگرمکن‌ها در فضا‌های بسته یا مکان‌هایی که در آنجا هوا جریان ندارد بسیار خطرناک است.
جعفری می‌گوید: هر وسیله گازسوز باید فقط یک دودکش مستقل داشته باشد و استفاده از یک دودکش برای چند وسیله گرمایشی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: همه دودکش‌ها باید "کلاهک" مناسب داشته باشد.
کارشناس امداد و نجات آتش نشانی می افزاید: بهترین راه برای اطلاع از باز بودن راه لوله های سیمانی دودکش داخل دیوار عبور دادن یک جسم سنگین مانند تکه سنگ که به نخی متصل شده از بالای پشت بام به داخل آنهاست.
جعفری می‌گوید: رانندگانی که از گاز پیک نیک به عنوان بخاری در وسایل نقلیه خود استفاده می کنند در صورت بالا بودن شیشه ها به ملاقات مرگ می روند.
او می افزاید: لوله های بخاری باید حتما فلزی باشد و نباید از لوله‌های فنری (آکاردئونی، این نوع لوله مخصوص هود آشپزخانه است) استفاده کرد.
کارشناس امداد و نجات ادامه می دهد: شیلنگ وسیله گازسوز هم باید از نوع مخصوص بوده و حداکثر فقط ۱۲۰سانتیمتر طول داشته باشد و محل دو اتصال نیز به وسیله بست محکم شود.
جعفری می گوید: همچنین هیچگاه نباید لوله بخاری را از شیشه پنجره عبور داد و در فضای بسته پارکینگ، موتور اتومبیل خود را روشن نگذارید که دچار خفگی می شوید.
"گرمایی که بهار زندگی را به خزان بدل می کند"
زمستانی دیگر در راه است، امسال برخی دستگاه‌ها از کاهش دمای هوا و افزایش بارش برف نسبت به سال های قبل در این فصل خبر داده اند.
بی شک با کمترین هزینه و ارتقاء دانش ایمنی خانواده ها، می‌توان از وقوع حوادث تلخی همچون مرگ زوج جوان تازه به خانه بخت رفته ای که در ابتدای گزارش از آنها یاد کردیم، جلوگیری کرد و ردپای قاتل نامرئی را از همه زندگی‌ها پاک کرد.
بی احتیاطی در نصب وسایل گرمایشی و استفاده از آنها غفلتی ست که بهای بسیار سنگینی دارد و فرد به مسمومیت بی‌رنگ و بو دچار شده و زندگی اش بی‌صدا به پایان می‌رسد.