گنج نهفته در دل کندوها

این درد دل یکی از تولید کنندگان عسل در استان چهارمحال و بختیاری است که با بیش از 400 کلونی فقط عسل تولید می کرده و نزدیک بوده این شغل را برای همیشه ترک کند.   
آقای صادقی می گوید: امسال سومین سالی است که با ژل رویال آشنا شده و حالا 50 کلونی خود را به تولید ژل رویال اختصاص داده است.
او از درآمد این 50 کلونی که معادل درآمد 400کلونی است راضی است و قصد دارد کارش را در تولید ژل رویال گسترش دهد.
نظیر این کار را خانم و آقای رحمانی ساکن روستای دستناء در شهرستان کیار هم اجرا کرده اند و از 100 کلونی زنبور عسل، 40 کلونی را به تولید ژل رویال اختصاص داده اند و امروز از این اقدام راضی و خرسندند.
چین بزرگترین تولید کننده ژل رویال در جهان است؛ به طوری که با تولید سالانه چهار هزار تن، سه چهارم ژل رویال دنیا را تأمین می کند.

ژل رویال استراتژی توسعه در زنبورستان ها:
ژل رویال به عنوان یکی از منابع غنی غذایی و ارزش افزوده بالا، حالا به یکی از تولیدات مهم از کندوهای عسل تبدیل شده است.
این محصول سرشار از ویتامین های گروه "ب"، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، روی، مس، آهن و منگنز است که با توجه به ارزش افزوده آن کارشناسان را برای قرار گرفتن این ماده غذایی در سبد خانوارها و ترویج تولید آن در زنبورستان ها ترغیب کرده است.   
رئیس مرکز تحقیقات زنبورعسل کشور درسفر به شهرکرد می گوید: تولید این محصول هم اکنون در صدر سیاست های توسعه زنبورداری کشور قرار گرفته است تا زنبورداران از تولید تک محصولی خارج شوند و بتوانند درآمد خود را افزایش دهند.
ناصر تاج آبادی می افزاید هم اکنون میزان برداشت معمول از هر کندو 10 گرم ژل رویال است؛ اما با استفاده از شیوه های نوین، برداشت ده برابری از این مقدار هم از هر کندو میسر شده است.
او با اشاره به برداشت سه هزار و 400 کیلو گرمی ژل رویال از کلونی های زنبور عسل در کشور در سال گذشته، می گوید: درآمد خوب تولید این محصول، موجب رغبت زنبورداران به تولید ژل رویال از زنبورستان های کشور شده است.
آقای تاج آبادی به اشتغال 85 هزار زنبوردار در کشور هم اشاره می کند و می گوید: هشت میلیون و 400 هزار کلونی زنبور عسل در کشور فرصت مناسبی را برای تولید ژل رویال فراهم کرده است و تولید این محصول درآمد زنبورداران را 40 تا 50 درصد افزایش می دهد.   
رئیس اتحادیه زنبورداران چهارمحال و بختیاری هم با اشاره به فعالیت هزار و 500 زنبوردار در این استان می گوید: در یک سال گذشته برای نخستین بار نزدیک به 70 کیلوگرم ژل رویال از کلونی های زنبور عسل در استان برداشت شد.
آقای اُویسی افزود: هدف از گسترش تولید این محصول کاهش کلونی های زنبور عسل و افزایش درآمد زنبورداران و خارج کردن آنها از تولید یک محصول از کندوهاست.
مجری طرح مشاغل خانگی جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری هم می گوید: هم اکنون یک کیلو عسل مرغوب طبیعی و اُرگانیک 100هزار تومان است؛ در صورتی که هر ده گرم ژل رویال 13 هزار تومان و یک کیلو ژل رویال بین 6 تا 10 میلیون تومان خرید و فروش می شود.
آقای قلعه امام قیسی می افزاید: در یک دوره آموزشی جهاد دانشگاهی بیش از 160 نفر شرکت کردند و با آخرین شیوه های تولید ژل رویال آشنا شدند و همچنان متقاضی برای برگزاری این دوره ها روبه افزایش است.

ژل رویال محصولی بومی:
سال 1394 وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که تولید ژل رویال در کشور بومی شد.
بومی شدن این محصول در کشور حاصل تلاش «محمدرضاکوهی اردستانی» است که در مدت 9 سال تحقیق و پژوهش در مراکز تحقیقاتی - پژوهشی کشور برای نخستین بار دانش تولید ژل رویال را در کشور بومی سازی کرد و در سال 94 جهاد کشاورزی این محصول را به نام او ثبت کرد.    
آقای کوهی اردستانی همچنین فن آوری تولید ژل اعم از سلول های تولید ژل، قاب، تیرک و ملزومات جانبی را هم ابداع کرده است.
وی با برگزاری دوره های متعدد در استان های مختلف کشور تاکنون تعداد بی شماری از زنبورداران را با روش های تولید بهینه این محصول آشنا کرده است که حالا زنبوردارانی که با این محصول آشنا شده اند نیاز به حمایت دارند.
آقای کوهی اردستانی معتقد است رسالت آموزش این محصول استراتژیک را انجام داده؛ اما متأسفانه عدم حمایت از زنبورداران کار را نیمه تمام گذاشته است.

چالش های تولید این محصول درکشور:
علیرضا دهقان با مدرک کارشناسی کشاورزی از جمله تولید کنندگان ژل رویال در چهارمحال و بختیاری است که به همراه آقایان صادقی و کاظمی تیم سه نفره ای شدند که با اختصاص تعدادی از کلونی های خود به ژل رویال، از جمله تولیدکنندگان سرشناس این محصول در این استان هستند.
او می گوید: نهاده های زنبور عسل برای تولید ژل از جمله موم به اندازه مصرف در داخل کشور تولید می شود؛ اما متاسفانه موم از کیلویی 23 هزار تومان به 70 هزار تومان رسیده.   
آقای دهقان علت این افزایش قیمت را صادرات موم کشور به کشورهای دیگر و ورود موم بی کیفیت از هند و چین به بازار ایران می داند.
این تولید کننده می گوید: کندوی درجه یک 40 هزار تومان بوده است که الان هر کندو 130 تا 140 هزار تومان شده در صورتی که به طور کامل تولید داخلی است.
وی همچنین سهم هر کندو برای تولید ژل را حداقل 20 کیلو شکر می داند و می گوید: متأسفانه از شکر یارانه ای سه هزار و 400 تومانی فقط چهار کیلو به کل کندوهای او و شرکایش داده اند.
آقای دهقان ورود داروهای تقلبی به بازار زنبورداری کشور را از دیگر مشکلات شغل خود می داند و می افزاید: داروهای تقلبی بسیار زیاد چینی وارد کشور شده که اثرات آن تا چندین سال در کندو می ماند و این باعث می شود که عسل تولیدی ایران را کشورهای دیگر نخرند و این به مرور زمان تأثیر خود را بر ژل رویال ایرانی می گذارد.
معاون امور دام جهاد کشاورزی استان هم چالش دیگری را برای زنبورداران بر ملا می کند.
سالم مردانی می گوید: با وجود گذشت 8 ماه از سال هنوز بودجه برای زنبورداری نیامده؛ حال نمی دانیم این ناشی از عدم پیگیری مسئولان است یا دیگ خالی دولت که برای زنبورداران کفگیرش به ته دیگ خورده و چیزی در آن نیست.  

اراده ها همچنان باقی است
با همه این چالش ها اما زنبوردارانی همچون آقای دهقان کمر همت به تولید ژل رویال و ادامه کار بسته اند.
سرمایه اندک برای راه اندازی این تولید با حداقل 5 تا 10 میلیون تومان سرمایه، بازگشت سریع سرمایه و افزایش دو برابری درآمد زنبوردار از ژل رویال نسبت به عسل و خدمت بی منت زنبورهای عسل از کندوها به طبیعت با گرده افشانی آنها و باروری مراتع برای سال های آتی در هر منطقه که کندویی بر پا می شود؛ دست به دست هم داده تا زنبورداران این استان همچنان راغب به تولید ژل رویال باشند. 
به گفته رئیس مرکز تحقیقات زنبور عسل کشور و کارشناسان این حوزه، سابقه طولانی مردم استان چهارمحال و بختیاری در زنبورداری، نزدیکی مراتع به کوهستان ها، وجود آب های روان در دل مراتع و کوهستان ها، قرار گرفتن استان در ارتفاع بیش از دو هزار متری از سطح دریا از جمله مزیت های چهارمحال و بختیاری در تولید بهترین و با کیفیت ترین ژل رویال کشور است که به زودی این استان را به منطقه نمونه کشوری در این محصول تبدیل خواهد کرد.