ضرورت توجه به گونه در حال انقراض ِ،عروس سرچشمه
زیستگاه‌های سمندر در آذربایجان‌غربی ارتقا می‌یابد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزآذربایجان غربی ،رییس اداره حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت:زیستگاه «سارده‌کویستان» بوکان به سبب داشتن بیشترین تعداد سمندر کُردستانی و زیستگاه «تالجار» اشنویه به سبب زیست ۲ گونه کُردستانی و آذربایجانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.
- یوسفی گفت :برای حفاظت بیشتر از این گونه در حال انقراض، باید در مرحله نخست این ۲ زیستگاه به منطقه شکار ممنوع معرفی شده و سپس با همکاری سایر ارگان‌ها از جمله منابع طبیعی و آبخیزداری، جهادکشاورزی، صنعت، معدن و تجارت به مناطق چهارگانه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست ارتقا پیدا کند.
او گفت :منطقه کوهستانی «سارده‌کویستان» بوکان، «قلات‌شای» مهاباد، «خرپاپ» سردشت، «پردانان» پیرانشهر و «تالجار» اشنویه مهمترین زیستگاه‌های سمندر در آذربایجان‌غربی هستند، که باید به یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست ارتقا یابد.
امید یوسفی با بیان اینکه با توجه به اهمیت سمندر و قرار گرفتن در لیست به شدت در حال انقراض، زیستگاه‌های این گونه در آذربایجان‌غربی ارتقا می‌یابدافزود :ارتقای زیستگاه‌های سمندر در آذربایجان‌غربی، نیازمند همکاری و هماهنگی سایر ارگان‌ها، بررسی و مطالعه میدانی و در یک پروسه ۲ تا سه ساله انجام می‌شود.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: پس از تبدیل شدن زیستگاه‌های سمندر به منطقه شکار ممنوع، در مرحله دوم به یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست شامل منطقه حفاظت شده، پارک ملی، اثر طبیعی و یا پناهگاه حیات وحش ارتقا پیدا کند.
وی با بیان اینکه این گونه به دلیل حساس بودن به شرایط محیطی، همواره با آسیب‌های بسیار جزئی و آلودگی بسیار کم منابع آبی از بین می‌روند، افزود: در سال‌های گذشته به دلیل خشک شدن چشمه‌ها و تغییر کاربری آنها و شکار آنها توسط پرندگان و مارها این گونه نادر بسیاری از زیستگاه‌های خود را از دست داده و در شمار گونه‌های در حال انقراض قرار گرفته است.
یوسفی با اشاره به مرحله علامت‌گذاری سمندر در زیستگاه‌های آذربایجان‌غربی گفت: مرحله نخست که شامل علامت‌گذاری بود، به پایان رسیده و مرحله دوم که سرشماری این گونه در حال انقراض است حدود ۱۰ روز دیگر در زیستگاه‌های استان انجام می‌شود.
یوسفی افزود: در این پایش، جویبارهای منطقه مورد بررسی می‌گیرد و بعد از جمع‌آوری آمار، برنامه‌ریزی‌های لازم برای حفاظت از سمندرها توسط سازمان مرکزی و اداره نظارت بر حیات وحش استان صورت می‌گیرد.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: در گذشته ناآگاهی جوامع بومی و محلی از وضع سمندرهای ایران باعث کاهش جمعیت این گونه جانوری شد بنابراین آموزش و اطلاع‌رسانی می‌تواند در حفاظت بیشتر از این گونه‌های ارزشمند نقش مثبتی داشته باشد.
سمندر از راسته دوزیستان دُمدار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته به‌شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده و زیستگاه آن چشمه‌سارها، جویبارها و آب‌های روان و زلال است.
این‌گونه دارای سر پهن، طول سر با عرض آن تقریباً برابر، پوزه گرد، چشم‌های برجسته، بدن و دم قوی، فاقد تاج پشتی و به رنگ سیاه براق همراه با لکه‌های زرد رنگ روشن به اشکال حلقه‌ایی، قلابی و نیم دایره است و خال‌های زرد این گونه به طور غیر منظم در پشت بدن قرار دارند.
در اصطلاح محلی به این گونه جانوری «بوکه کانیله» و «کانی‌بوک» گفته می‌شود که به معنی عروس چشمه است و این نامگذاری حاکی از آن است که تنها در چشمه‌های با آب روان و صاف قابل مشاهده است.
تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج‌دار جنوبی و سمندر جویباری ایرانی در کشورمان شناسایی و نامگذاری شده است.