گیاهان دارویی محصولات بومی مناطق مختلف کشور ایران هستند که با توجه به ارزش اقتصادی بسیار بالا درآمدزایی و ارزآوری قابل توجهی نیز دارند که حمایت و توسعه کشت آنها نیز اهمیت دارد.
استان سمنان از مهمترین نواحی مستعد پرورش زیره در کشور است که نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و از همه مهمتر نبود ماشین آلات برداشت مکانیزه این محصول و هزینه برداشت سنتی زیره یکی از دغدغه‌های اساسی در تولید این محصول بوده که در سال جهش تولید باید برای این مشکل فکری شود.
وی با اشاره به اینکه استان سمنان در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی زیره سبز دچار ضعف است، افزود: کشت گیاهان کم آب بر در شرایطی که به‌شدت با بحران کم‌آبی مواجه هستیم بسیار ضروری است و باید این مهم در دستور کار قرار گیرد.
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی سمنان با تأکید بر اینکه تقویت صنایع تبدیلی و تکمیلی این محصول منجر به ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر خواهد شد، تصریح کرد: میانگین عملکرد برداشت زیره سبز در هر هکتار از استان سمنان یک‌تن است.
عبدالشاه تصریح کرد: نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی برای زیره سبز موجب شده تا این گیاه دارویی ارزشمند به‌صورت عمده و بدون داشتن ارزش‌افزوده از استان خارج شود.
زیره گیاهی مقاوم در برابر آفات بوده و شرایط اقلیمی استان سمنان، دوره رشد کوتاه خواص دارویی و درمانی از مهمترین عوامل رغبت کشاورزان استان به کشت این محصول است.
احمدی یکی از کشاورزان سمنانی است که تا سه سال پیش گندم، جو و غیره کشت می‌کرد، اما حالا سه سالی می‌شود به کشت زیره رو آورده است.
وی می‌گوید: به دلیل کم آبی زیره به این کشت روی آوردم، اما برداشت سنتی از مهمترین مشکلات این محصول در استان سمنان است که باید چاره ای اندیشیده شود.
این کشاورز سمنانی تصریح کرد: نبود صنایع فراوری و بسته بندی گیاه دارویی زیره نیز از دیگر مشکلات کشت زیره در سمنان است که امیدواریم با کمک مسئولان این معظل حل شود چراکه با این مهم سود بیشتری نیز نصیب کشاورزان می‌شود.
برداشت این محصول با دست و توسط کارگر انجام می‌شود، بنابراین علاوه بر اشتغالزایی فصلی، هزینه برداشت آن هم تقریباً بالا است؛ با این حساب این عضو خانواده بزرگ گیاهان دارویی از جمله محصولاتی است که سخت و پرهزینه به دست می‌آید اما این میزان تلاش برای عرضه این محصول و ارزش فراوان آن در سه حوزه دارویی، غذایی و کشاورزی بازار هدف بزرگی می‌طلبد.
جایگاه استان سمنان در کشت زیره
وی با بیان اینکه طی چندسال اخیر کشاورزان استان سمنان به کشت گیاه دارویی زیره روی آورده اند، تصریح کرد: تقریبا ۵۰ درصد ارزش اقتصادی گیاه زیره در سمنان به اشتغال بر می‌گردد.
شاهی با بیان اینکه ایران بعد از هندوستان دومین کشوری است که به کشت گیاه دارویی زیره روی آورده است بیان کرد: طی ۵ سال اخیر ارزش اقتصادی کشت زیره باعث شده است تا سطح زیر کشت گیاه زیره در استان سمنان ۵ برابر افزایش یابد.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سمنان با بیان اینکه امسال در استان سمنان یک هزارو ۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت زیره وجود دارد، گفت: بیشترین مشکل این محصول در استان سمنان در بحث برداشت است که نبود ماشین آلات مکانیزه برداشت این محصول مشکلاتی را برای کشاورزان به وجود آورده است.
وی با بیان اینکه هزینه برداشت زیره به صورت سنتی در استان سمنان بالاست، اما با توجه به این مهم، کشاورزان به کشت این محصول روی آورده اند، تصریح کرد: طی سال‌های اخیر جهاد کشاورزی سمنان حمایت‌های زیادی را از کشاورزان کرده و تسهیلات خوبی را نیز در این زمینه اعطاء کرده است.
شاهی با بیان اینکه گیاه دارویی زیره بیشتر در سه استان بویژه سمنان کشت می‌شود، افزود: باید در زمینه صادرات نیز مسئولان حمایت‌های ویژه‌ای از این بخش کنند تا سود بیشتری نصیب کشاورزان شود.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان سمنان با بیان اینکه گیاه دارویی زیره باید در کارخانجات فرآوری شود، گفت: محصولات زیره استان سمنان با توجه به نزدیکی به خراسان رضوی برای فرآوری ارسال می‌شود و این یک معضلی برای کشاورزان محسوب می‌شود که سعی در برطرف کردن این مهم هستیم.
وی با بیان اینکه محصول زیره را نمی‌توان سال‌های طولانی نگه داشت تصریح کرد: توصیه می‌شود محصول زیره در کارخانجات ابتدا فرآوری شود و به صورت بسته بندی در اختیار مردم قرار گیرد.
رونق روز افزون صنعت گیاهان دارویی در جهان
زیره یکی از مهمترین اقلام صادراتی گیاهان دارویی و مورد توجه بازار‌های خارجی است که در سایه حمایت مسئولان می‌توان زمینه صادرات بیشتر و جلوگیری از خروج ارز از کشور را فراهم کرد.
تورج خوشبخت رئیس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سمنان با بیان اینکه استان سمنان یک استان کویری است و کشت گیاه زیره در این استان مقرون به صرفه است گفت: گیاه دارویی زیره بین ۲ هزارو ۵۰۰ تا ۳ هزار متر مکعب در هر هکتار نیاز آبی دارد.
خوشبخت با بیان اینکه تاریخ کشت زیره اواخر پاییز و اسفند ماه است تصریح کرد: زمان برداشت این محصول نیز اردیبهشت و خرداد ماه است.
رئیس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سمنان با بیان اینکه زیره سیاه، آلوئه ورا، گل گاو زبان از جمله گیاهان با صرفه‌ای است که در استان سمنان کشت می‌شود، بیان کرد: محصول زیره استان سمنان به کشور‌هایی از جمله عراق، پاکستان، قطر، کره و غیره صادر می‌شود.
گیاه دارویی زیره به دلیل تحمل بالا در برابر تنش‌های محیطی و نیاز کم به منابع آبی ، گیاهی مناسب برای کشت در شرایط سخت اقلیمی هستند و می‌توان گفت افزایش کشت این محصول کمک خوبی برای توسعه صادرات غیرنفتی است و می‌تواند تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را به دنبال داشته باشد.
با این حال به نظر می‌رسد سودآوری، ارزآوری و پیشرفت در کشاورزی در گرو تغییر رویکرد کشاورزان به سمت تغییر الگوی کشت و حرکت به سمت کشاورزی کم آب بر است که همراهی و همدلی مسئولان ذیربط در تحقق این مهم نقش کلیدی دارد.