ترامپ آمریکا را منزوی کرد
دولت ترامپ از تحریم ایران و دیگر کشورها هیچ دستاوردی به دست نیاورده است پس چرا به ادامه این رویکرد اصرار دارد؟
وندی شرمن مسئول هیات آمریکایی مذاکره کننده با ایران درباره توافق هستهای در یادداشتی با عنوان نابودی کامل سیاست خارجی آمریکا در دوره ترامپ، سیاست خارجی دولت ترامپ را زیر سوال برده است.
به نوشته فارن پالسی، شرمن سیاست خارجی آمریکا در دوره ترامپ را شکست خورده و به بن بست رسیده و در خصوص ایران بدون دستیابی به هیچ دستاوردی توصیف کرده است.
البته استفاده دولت ترامپ از فشار حداکثری و توسل به تحریم ها فقط به ایران اختصاص ندارد بلکه چین، روسیه و حتی متحدان آمریکا مانند آلمان هم به دلیل سرپیچی از درخواست آمریکا برای بر هم زدن قرداد گازی با روسیه در خصوص خط لوله نورد استریم 2 با تحریم روبرو شده است. این خط لوله قرار است گاز را از دریای بالتیک به آلمان منتقل کند.
اما تحریم ها نه تنها تاکنون برای آمریکا دستاوردی نداشته بلکه واکنش های متقابل حتی به تهدید منافع آمریکا و در معرض انزوا قرار گرفتن این کشور منجر شده است.
دولت آلمان با تحریم های آمریکا، مخالفت کرده و اعلام کرده است که طرح نورد 2 عقب نشینی نمیکند و اقدامات تنبیهی آمریکا را دخالت جدی در امنیت انرژی و استقلال این اتحادیه دانسته است.
در خصوص چین نیز که همچنان هر روز خبرهایی از اعمال تحریم علیه مقامهای این کشور به دلایل مختلف از جمله بحث حقوق بشری درباره اویغورها یا موضوع هنگ کنگ منتشر میشود تا کنون هیچ دستاوردی برای ترامپ نداشته و پکن در واکنش به این فشارها به اقدامات متقابل مبادرت کرده است.
در مورد ایران هم با وجود گذشت 3 سال از تحریم های یک جانبه آمریکا، تهران هیچگونه عقب نشینی از خود نشان نداده و بالعکس با کاهش برخی تعهدات هستهای خود ثابت کرده است که تحریم ها نمیتواند ایران را به دست برداشتن از حقوق هستهای خود وادار نماید.
علاوه بر این تحریم ها نه تنها دستاوردی برای سیاست خارجی دولت ترامپ نداشته بلکه بالعکس سبب شده تا کشورهای تحریم شده در برابر یکجانبه گرایی دولت ترامپ به راهکارهایی برای تضعیف این فشارها متوسل شوند که از جمله آنها میتوان در مورد ایران به اتکا به داخل یا متنوع کردن همکاریهای اقتصادی با دیگر کشورها و توافق های بلند مدت با چین و روسیه اشاره کرد.
در آخرین مورد از بی اثر شدن تاثیر تحریمهای آمریکا و تضعیف جایگاه دلار و بازار جهانی میتوان به اقدام چین اشاره کرد.
تضعیف سلطه دلار یکی دیگر از زیان های توسل ترامپ به تحریم ها بوده که در این خصوص میتوان به توسل گروه بریکس متشکل از چین و روسیه و هند به راه اندازی سامانه تبادل مالی با ارزهای محلی اشاره کرد.
روز پنجشنبه بانک مرکزی چین اعلام کرد که بانک های این کشور باید با افزایش استفاده از سیستم پیام رسان بین بانکی داخلی با تحریم های آمریکا مقابله کنند.
درحال حاضر بیش از 96 درصد کشور عضو سامانه پرداختی بین المللی یوان چین هستند.
به نظر میرسد توسل بیش از حد دولت ترامپ به استفاده از اهرم فشار نه تنها دستاوردی برای آمریکا نداشته بلکه فرصتهای سرمایهگذاری و منافع اقتصادی این کشور را هم به نفع رقبا از دست داده است.
این سوال مطرح است که با وجود اینکه دولت ترامپ هیچ دستاوردی از راهبرد فشار حداکثری نداشته چرا همچنان به این رویکرد اصرار دارد؟ در پاسخ به نظر میرسد این اصرار جنبه داخلی دارد و در شرایطی که ترامپ با رقابت های انتخاباتی روبروست چارهای جز ادامه این راهبرد شکست خورده ندارد و گرنه عقب نشینی از این راهبرد به معنای اعتراف به شکست و نزول جایگاه انتخاباتی به نفع رقیب است.
---------------------------------------
رضا محمد مراد