زنده می ماند اگر...

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه ،

پاییز پا را از نیمه فراتر نهاده و زمین آرام آرام در حال جمع کردن سفره‌ی گسترده اش است تا  پس از استراحتی نه چندان طولانی،   و بعد از زمستان از نو خوانی دیگر بگستراند و حلاوت زایش بهار را دوباره برای هستی به ارمغان آورد.
درخت پیر بلوط که قرنهاست بر بلندای جغرافیای زاگرس حکمرانی می‌کند ناخوش احوال در حسرت انعامی است که نتوانست آنگونه که شایسته است بر این سفره عرضه کند.
برای من که نه با زاگرس بیگانه ام، و نه با بلوط،   دیدن مناظری که میوه‌های  این درخت را در گردنه‌ی چهار زبر کرمانشاه (مسیری بین کرمانشاه و شهرستان اسلام آباد غر ب) تا پرتگاه نابودی کشانده چندان خوشایند نیست.
در رویشگاه بلوط گاهی بیماری شاهرگ‌های حیاتی این درخت یعنی ریشه‌ها را خشکانده و گاهی بافت‌های آوندی برگهاست که به زردی گراییده و خشک شده اند، انگار بیماری همه‌ی داشته‌های بلوط را از برگ، شاخه، ریشه  و میوه به یغما برده است.

در استان کرمانشاه  بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل وجود دارد که حدود ۸۵ درصد آن را گونه‌ی بلوط تشکیل می‌دهد.
وجود آفت  نیمه انگلی لورانتوس در جنگل‌ها بر می‌گردد به بیش از بیست سال گذشته این آفت با استفاده از اندام مکنده اش آب و مواد غذایی را از گیاه میزبان می‌گیرد و از رشد آن می‌کاهد و گیاه را می‌خشکاند.
آفات چوب خوار وپوست خوار از دیگر عوامل خشکیدگی درختان بلوط است.
مدیر کل اداره‌ی منابع طبیعی استان کرمانشاه می‌گوید: برای مبارزه با آفات لورانتوس و کنترل آن،   قطع پایه ها‌ی آلوده درختان در دستور کار قرار گرفت.
کولانی می‌گوید: در اثر آفات چوب خوار وپوست خوار ناشی از کاهش نزولات آسمانی و تغییرات اقلیمی  سطحی معادل۱۷۶۰۰۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی استان بصورت پراکنده  آلوده شدند که در طی چند سال اخیر و با توجه به شرایط مطلوب بارش‌ها  روند گسترش آن متوقف شده است.
یکی دیگر از عوامل که اثرات مخرب بر جنگل‌ها دارد آتش سوزی است.
امسال در استان کرمانشاه بیش از ۳۰ فقره  حریق  در جنگل‌ها رخ داد  که بر اثر آن بیش از ۱۲۰ هکتاراز عرصه‌های جنگلی طعمه‌ی حریق شدند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مدیر کل منابع طبیعی استان کرمانشاه می‌گوید: برای توسعه‌ی جنگل‌ها  در بیش از   ۶ هزار و ۸۸۰ هکتار از اراضی مستعد عملیات جنگلکاری  با نهال گونه‌های جنگلی در سطح استان انجام شده است.
صیاد مدرس دانشگاه  و دانشیار  گروه منابع طبیعی دانشگاه  رازی می‌گوید برای اینکه گونه‌های جنگلی به مرحله رشد و تکامل برسند نیازمند حفاظت و مراقبت اند و  محل کاشت این گونه‌ها باید مکان‌هایی مناسب انتخاب شوند.
او می‌گوید" ساکنان روستا‌هایی که در نزدیکی جنگل‌ها قرار دارند می‌توانند از راه‌های مختلفی همچون چرای دام و بهره برداری‌های نامناسب اثراتی منفی بر جنگل‌ها باقی بگذارند.
در جستجوی اتفاقاتی که دامن گیر بلوط شده است به منطقه‌ی جلالوند و عثمانوند می‌رسیم منطقه‌ای در جنوب شرقی کرمانشاه با آب و هوایی کوهستانی و چشمه‌های تامین کننده‌ی آب که از حوضه‌های آبریز زاگرس نشات می‌گیرند.  
در اطراف روستا‌های این منطقه تنک بودن جنگل‌ها بیشتر به چشم میخورد و تبر محرومیت درختان بلوط را نشانه رفته اند.
اهالی این روستا ها‌ی محروم بویژه جوانان جویای کار برای فرار از مشاغلی که تا حدودی ممکن است برایشان بار مالی داشته باشد روش‌های ساده تری برای کسب در آمد انتخاب می‌کنند و همین باعث شده تا شغل دامپروری و کشاورزی هم در این روستا‌ها کم رونق‌تر شود و زغال گیری پدیده‌ای مرسوم گردد.
دودی که  در بسیاری از خانه‌ها بلند می‌شود حاصل سوختن اعضای پیکر درختان بلوط در کوره‌هایی است که معمولا در حیاط خانه‌ها تعبیه شده اند.
بلوط بعد از سوختن و تبدیل به زغال برای فروش روانه‌ی بازار می‌شود و یا به علت نبود امکاناتی همچون گاز خانگی برای طبخ غذا از آن استفاده می‌شود.
عمو کریم نام پیرمردی از اهالی همین منطقه  است او که بیش از ۷۰  سال سن دارد می‌گوید :  ۶ فرزندش را با فروش زغال همین بلوط‌ها بزرگ کرده است.
اما حالا منابع طبیعی استان دست بکار شده تا با انجام فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی نگرش مردم را در منطقه‌ای که اهالی اش  چندین نسل است که از طریق فروش زغال بلوط ارتزاق می‌کنند تغییر دهد وسرسبزی   را جایگزین  خشکیدگی کند.
مهسا کریمی از تسهیل گران منابع طبیعی است او که حدود ۹ ماه در منطقه‌ی جلالوند و عثمانوند  در زمینه‌ی فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی برای روستائیان فعالیت داشته است می‌گوید: اگر مردم را به سمت کشت محصولاتی همچون زعفران و قارچ با صرفه‌ی اقتصادی فراوان ببریم دیگر از بلوط‌ها به عنوان یک منبع درآمد یاد نمیشود.
خانم کریمی ادامه می‌دهد آموزش‌های ترویجی دیگری هم در زمینه‌ی تغذیه‌ی دام، پرورش بوقلمون و... انجام شده که هم اکنون به علت شیوع بیماری کرونا متوقف شده است.
البته فعالیت‌های تسهیل گرانه به همین جا محدود نمی‌شود هر چند این فعالیت‌ها نوپاست و مدتی بیشتر از دو سال از زمان آغاز آن نمی‌گذرد، اما کسانی که کارشان را زودتر در منطقه‌ی جلالوند و عثمانوند آغاز کرده اند حتی در کشت و باروری محصولات هم موفق عمل کرده اند.
خانم بینش کارشناس جهاد کشاورزی استان کرمانشاه از جمله‌ی این افراد است او که در روستا‌های این منطقه  برای حدود ۴۰ نفر در زمینه‌ی کشت زعفران اشتغالزایی کرده است معتقد است با این اقدام، افراد به کشت این محصول راغب شده و تمایل به قطع درختان بلوط هم کمتر شده است.
فرامرزی کارشناس آموزشی اداره‌ی کل منابع طبیعی استان کرمانشاه  هم میگوید: اگر محرومیت از این منطقه رخت بربندد و امکانات اولیه هم برای گرمایش فراهم شود می‌توان گفت که  بلوط دیگر طعمه‌ی آتش نمیشود.
حالا با تداوم فعالیت‌های  احیا و غنی سازی جنگل با کشت بذر‌های بومی در اراضی جنگلی استان و وجود تسهیلگران فعال منابع طبیعی می‌توان امیدوار بود که زاگرس از بلوط تهی نشود و بضاعتش برای تامین آب سیروان، کارون، دز، کرخه، مارون ، زاب و زاینده رود فروکش نکند و امیدوارتر از همیشه به آمدن روز‌های خوب روزگار را سپری کند.