سالیان سال بود که از شهریور تا نهایتا پایان مهر منتظر انتشار فراخوان جشنواره فیلم فجر بودیم. فراخوان منتشر میشد، مدیران بخشهای مختلف معرفی میشدند، اسامی هیئت انتخاب اعلام و جشنواره با کیفیت خوب یا بد طبق روال برگزار میشد.
اما امسال آذر هم آمد، ولی فراخوان جشنواره فیلم فجر منتشر نشد. از گوشه و کنار شنیده میشد که احتمال تعویق جشنواره به بهار ۱۴۰۰ وجود دارد، اما دبیر جشنواره میگفت نیمه آذر تکلیف جشنواره روشن میشود. دلیل این تاخیر هم شیوع کرونا و بلاتکلیفی حاصل از آن مطرح شد. این در حالی است که جشنواره تئاتر فجر که زمان برگزاری اش زودتر از جشنواره فیلم است از خیلی وقت پیش تکلیفش معلوم شده بود و حتی بازار اخبار جشنواره موسیقی فجر هم داغتر از فیلم بود!
درحالی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی میگفت امکان برگزاری جشنواره به شکل مجازی یا تعویق آن به بهار ۱۴۰۰ وجود دارد فراخوان سی و نهمین جشنواره فیلم فجر منتشر شد. تغییراتی در فراخوان دیده میشد مثل نبودن بخش تجلی اراده ملی که اتفاقا زیاد هم اتفاق بدی نیست! اما گفته شد که قرار است جزئیات چگونگی برگزاری جشنواره ساعت ۱۵ و ۱۵ دقیقه روز ۱۵ آذر تشریح شود.
پیش از این پیش بینی میشد که گزینه برگزاری برخط جشنواره فیلم فجر منتفی است، زیرا در صبحتی که با تعدادی از تهیه کنندگان داشتیم میگفتند با وجود مسئله قاچاق حاضر نیستند فیلمشان را بر بستر فضای مجازی ارائه دهند.
بالاخره شنبه موعود رسید و دبیر جشنواره در قالب نشستی مجازی از چگونگی برگزاری سیمرغ سی و نهم گفت. طبق گفته آقای طباطبایی نژاد امسال سه سناریو برای چگونگی برگزاری جشنواره فیلم فجر وجود دارد که متناسب با چگونگی همه گیری کرونا در کشور تغییر میکند.
با توجه به شرایط موجود احتمال گزینهای که در آن فقط داوران به تماشای فیلمها مینشینند، فیلمهای برتر را انتخاب میکنند و جایزه میدهند بیش از سایر گزینه هاست یعنی جشنوارهای بدون نظر اهالی رسانه و منتقدان و شور و شوق مخاطبان سینما.
در این دوره هیئت انتخابی وجود ندارد و به گفته دبیر جشنواره ۴۰ تا ۵۰ فیلمی که از هیچ فیلتری برای انتخاب رد نمیشوند یک جا داوری میشوند. فارغ از اینکه فیلمهایی که در این بازه زمانی سخت به چه شکل و با چه کیفیتی تولید میشوند؛ داوری این تعداد فیلم به شکل یک جا کاری سخت است که طبیعتا درصد خطا را هم بالا میبرد.
در بخشی از نشست آقای طباطبایی نژاد جملهای گفت که بسیار تامل بر انگیز بود. دبیر سی و نهمین جشنواره فیلم فجر درباره سطح کیفی جشنواره امسال و نبود فیلمهای خوب، گفت: به علاقهمندان و مخاطبان قول میدهم سه، چهار فیلم ماندگار در این دوره خواهیم داشت و اینگونه نیست که فیلم خوب نداشته باشیم. سه یا چهار فیلم خوب از میان ۴۰ تا ۵۰ فیلم متقاضی به گفته دبیر جشنواره قدری جای تامل دارد!
شرایط سخت و متفاوت امسال بر کسی پوشیده نیست؛ همان طور که شان و جایگاه جشنواره فیلم فجر برای اهالی سینما و علاقهمندان به هنر هفتم بر کسی پوشیده نیست.
در چند ماه اخیر جشنوارههایی به شکل مجازی و نیمه حضوری برگزار شد که بسیاری از اهالی هنر هفتم معتقد بودند برگزاری یا برگزار نشدن آنها تاثیری نه بر اقتصاد و نه بر پویایی و زنده بودن سینما داشته است.
به هر قیمتی برگزار کردن نسخهای نیست که برای هر جشنوارهای جواب بدهد و سیمرغ را مخاطبانش بال و پر داده اند. در بخشی از نشست امروز گفته شد امیدواریم جشنوارهای در خور شأن سینمای ایران با توجه به شرایط برگزار کنیم امیدوارم این یکی از خاطرهانگیزترین سالهای جشنواره فیلم فجر باشد و سینمای ایران همچنان جاندار به فعالیت خود ادامه دهد.
اما سوال اینجاست با ۴ یا ۵ فیلم خوب؟ جشنوارهای تنها برای داوران و بدون نگاه مردم و منتقدان؟ با فیلمهایی که معلوم نیست با چه کیفیتی تولید میشوند؟ و دهها سوال دیگر که در این متن مجال مطرح کردنشان نیست.
ما هم امیدواریم اینچنین باشد، اما برگزاری جشنوارهای در شان فجر برنامه ریزی مدون و دقیق با پیش بینی تمام جوانب کار میخواهد.
به امید سیمرغ شدن سینمای ایران.
یادداشت از سحر قناعتی.
خبرگزاری صداوسیما