ميوه هاي خارجی و لاکچری با قيمت هاي فضايي در بازارها سر درمی آورند و ظرفیت داخلی کشور را نشانه می روند.
بازاری لاکچری با میوههای خوش رنگ و لعابی که نشان ایرانی ندارد و برخی افراد فرصت یک بار چشیدن طعم آن را هم پیدا نمیکنند.
بررسیهای میدانی نشان میدهد در برخی میوه فروشیها و فروشگاههای زنجیرهای میوههای لاکچری با اسمهای عجیب و غریب، با قیمتهای گزاف خودنمایی میکند و به صورت دانهای به خریدار عرضه میشود.
آقا رضا یکی از میوه فروشهای قدیمی کرج میگوید: میوههایی که در سالهای گذشته تا سی هزار تومان در همین بازار به فروش میرسید اکنون چند برابر شده و تا ۲۰۰ هزار تومان معامله میشود.
در برخی میوه فروشیهای کرج قیمت هر عدد آناناس بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است.
او میگوید: یک کارتن ۹ عددی آناناس وارداتی بین یک و نیم تا ۲ میلیون تومان قیمت دارد. این در حالی است که در سالهای گذشته هر کارتن ۹ عددی آناناس ۲۵۰ هزار تومان به فروش میرسید.
یعنی از یک سال گذشته به طور متوسط قیمت هر عدد آناناس وارداتی ۶ برابر شده است.
چند قدم آن طرفتر از میوه فروشی آقا رضا، به یکی دیگر از میوه فروشیهای کرج رفتم، میوه فروشی که حتی نام برخی از این لاکچریهای خوش رنگ و لعاب را نمیدانست.
میوه فروش کرجی میگوید: برخی از مرفه نشینها به دنبال میوههای خارجی هستند و ما، چون نمیخواهیم مشتری هایمان را از دست بدهیم مجبوریم همه نوع میوه خارجی وارد کنیم.
چیکو، آووکادو، فیسالیس، پشن فروت، گواوا، انبه، نارگیل، فوجی، آناناس، فالسا و میوه اژدها یا دراگون تنها بخشی از میوههای گران قیمتی است که در برخی از میوه فروشیهای کرج دیده میشود.
میوههای کمیاب و لوکساین خریدار میگوید: هر عدد آناناس را پارسال، ۳۰ هزار تومان میگرفتم، اما امسال بیش از ۶ برابر افزایش داشته و به ۱۹۰ هزار تومان رسیده و خرید آن دیگر به رویا تبدیل شده است.
او میافزاید: این روزها حتی انبه هم گران شده و یک کیلوی آن به بیش از ۲۰۰ هزار تومان رسیده است.
او میگوید: از خودمان که بگذریم گاهی کودکان ما میخواهند برخی از این میوهها را تجربه کنند، اما اصرار آنها به خاطر قیمتهای سرسام آور این لاکچریها مخالفت ما را برای خرید در پی خواهد داشت.
با بررسی آمار واردات در سالهای گذشته به این نکته رسیدم که میانگین سالانه میوههای گرمسیری به کشور حدود ۷۰۰ میلیون دلار است یعنی با احتساب قیمت روز دلار، بیش از هفده هزار میلیارد تومان در سال هزینه واردات این میوههای گران قیمت میشود.
اما آیا واقعا نیاز است سالانه این همه سرمایه از کشور خارج شود؟
آیا در کشور نمیتوانیم میوههای گرمسیری به ویژه آناناس، انبه و آووکادو و حتی نارگیل را تولید کنیم؟
با کمی جستجو در اینترنت، متوجه شدم تمام میوههای گرمسیری را میشود در کشور تولید کرد، ۱۵ نوع میوه گرمسیری به راحتی در کشور امکان تولید دارد.
علاوه بر جنوب سیستان و بلوچستان که خود گلخانه طبیعی ایران است و تعداد زیادی از این میوهها در فضای باز تولید میشوند در استان البرز و دیگر استانها نیز میتوان قسمت زیادی از میوههای وارداتی لاکچری را تولید کرد.
استفاده از دو درصد زمین جنوب استان سیستان و بلوچستان به کشت میوههای گرمسیری
از سیصد هزار هکتار زمین مستعد برای کشت میوههای گرمسیری، تنها پنج هزار هکتار آن یعنی کمتر از ۲ درصد برای تولید میوههای گرمسیری استفاده میشود.
مدیر جهاد کشاورزی چابهار در تماس تصویری با البرزمی گوید: اگر چنانچه سطح زیر کشت میوههای گرمسیری از ۵ هزار هکتار فعلی به ۴۰ یا ۵۰ هزار هکتار برسد قطعا جلوی خروج ۴۰۰ میلیون دلار ارز گرفته میشود.
میرلاشاری میگوید: موز، انبه، کنار، چیکو، نارگیل، پاپایا، گواوا، فالسا، بیدام، تمبر هندی و سیتاپل در فضای باز و میوههای آووکادو، فیسالیس، پشن فروت و آناناس در زیر سایه بان در جنوب استان سیستان و بلوچستان قابل کشت و تولید تجاری است.
اومی افزاید: در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻛﺸﺖ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺸﻮر ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳت.
تا چند سال پیش شاید خیلی از این میوههای گرمسیری برای ما ناشناس بود و تولیدشان در کشور دور از ذهن بود، اما حالا اقلیم مناسب در نقاط مختلف کشور نشان داده مهندسی معکوس در تولید میوههای گرمسیری وارداتی میتواند به سرمایهای عظیم برای کشور تبدیل شود و جلوی واردات آنها را بگیرد.
آقای هوت ۶۲ ساله که در منطقه کهیر شهرستان کنارک باغی ۵۰ ساله دارد در تماس تلفنی با ما میگوید: در باغم درختهای انبه ۵۰ ساله، گواوا، کنار، پاپایا و انبه دارم که سالانه ۱۰۰ تن انبه، ۱۰ تن گواوا و ۲۰ تن کنار برداشت میکنم و ۱۰ نفر نیز در این باغ کار میکنند.
ملک محمد باغدار دیگر این منطقه است که با تلاش خود و سه برادرش توانسته در اراضی ۴۰ هکتاری خود، ۱۰ هکتار باغ میوههای گرمسیری ایجاد کند.
او در تماس تصویری میگوید: در این باغ، چهار هکتار موز و ۶ هکتار گواوا کاشتیم که یکی دو سالی است به محصول اقتصادی رسیده است.
ملک محمد میافزاید: این منطقه قبلا برهوت و غیر قابل استفاده بوده، اما با تلاش شبانه روزی خانواده ام اکنون به بهشتی در کویر تبدیل شده است و اگر حمایت شویم، ۳۰ هکتار دیگر را نیز آباد میکنیم.
او همچنین میگوید: ما در حال حاضر میوه گواوا را در همین باغ تولید میکنیم، اما در کشور خودمان جایگاهی ندارد و مردم یا آن را نمیشناسند یا در بازارهای داخلی بیشتر سمت خرید میوههای وارداتی میروند همین گواوایی که ما در باغمان تولید میکنیم با نمونه خارجی خود برابری میکند، اما بازار داخلی، چشمش به میوههای وارداتی خارجی است.
واردات دویست میلیون دلاری میوههای گرمسیری در پنج ماهه نخست امسال
لطیفی، سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیمای البرز میگوید: در پنج ماهه ابتدای امسال حدود ۲۶۰ هزار تن نارگیل، موز، آناناس، گلابی هندی و انبه به ارزش حدود ۲۰۰ میلیون دلار یعنی ۸۰۰ میلیارد تومان وارد کشور شده است.
امکان درآمد زایی هزار و پانصد میلیاردی از میوههای لاکچری
بر اساس آمار اعلامی گمرگ جمهوری اسلامی ایران سالانه به طور میانگین بیش از هفت هزار تن آناناس از مبادی رسمی وارد کشور میشود یعنی اگر هر آناناس را یک کیلو و قیمت هر عدد آن را ۲۰۰ هزار تومان فرض کنیم، هفت هزار تن آناناس میتواند یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای باغداران درآمد داشته باشد.
یک کارشناس باغبانی میگوید: در هر هکتار میتوان ۷۰ هزار بوته آناناس کاشت و از هر بوته آن سه میوه برداشت کرد یعنی در هکتار میتوان حداکثر تا ۲۱۰ تن آناناس برداشت کرد.
ملاشاهی میافزاید: با یک حساب سرانگشتی حتی اگر در هر هکتار به جای ۲۱۰ تن، ۵۰ تن برداشت شود با راه اندازی ۱۴۰ گلخانه یک هکتاری میتوان نیاز هفت هزار تنی بازار کشور را تأمین کرد.
در حال حاضر چندین گلخانه تولید آناناس در کشور و استانهای مختلف از جمله؛ مازندران، زنجان و سیستان و بلوچستان وجود دارد.
با توجه به ظرفیت مناسب تولید سبزی و صیفی جات در استان البرز و رونق کشت محصولات گلخانهای میتوان کشت گلخانهای آناناس در این استان را ترویج و جلوی واردات آن به کشور را گرفت و برای بیش از دو هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم اشتغالزایی کرد.
اصلاح باغها باید در دستور کار قرار بگیرد
رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی کشور میگوید: واردات برای زمانی است که ظرفیت تولید در کشور وجود نداشته باشد این در حالی است که این توان در کشور وجود دارد، اما از آن استفاده نمیشود.
نورانی با اشاره به اینکه تحریم و بیماری کرونا نشان داد که برای تولید میتوان از فرصتها استفاده کرد میافزاید: وزارت جهاد کشاورزی طرح تولید موز در گلخانه را در دهه هفتاد در نظر گرفت به طوری که نهال از اردن به کشور وارد شد، اما متاسفانه طرح پخته و کامل نبود و با وجود هزینه بخش خصوصی تعرفه موز نزدیک به صفر شد و طرح با شکست روبرو شد.
او با اشاره به اینکه باید محیط زیست، آب منطقه ای، منابع طبیعی و وزارت جهاد همکاری مستمری با همدیگر داشته باشند تا به نتیجه برسیم میگوید: سرمایه گذار به دنبال طرحهای زودبازده است تا کارش را سریع شروع کند، اما کار ملی نیازمند تیم ملی است، در کنار وزارت جهاد باید چهار دستگاه دیگر هم باشند تا بتوان به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد.
وقتی کشت میوههای گرمسیری در منطقه سردسیری به بار مینشیند
به دنبال ردپایی از میوههای گرمسیری و کشت آن در البرز بودم که گزارشی از بخشهای خبری سیمای استان پخش شد.
پاپایا با پای خودش میآید
خربزه درختی یا پاپایا، میوهای استوایی و متعلق به مناطق گرمسیر و معتدل است که با همت کشاورز البرزی در ساوجبلاغ امسال به ثمر رسید.
ریحانه تائب نیا، کشاورز ساوجبلاغی میگوید: عمر مفید درخت پاپایا چهار سال است، و ارزش غذایی و دارویی پاپایاموجب شد تا کشت این گیاه را در یک گلخانه پانصد متری شروع کنم
تائب نیا که دکترای گیاه شناسی دارد با اشاره به کشت این گیاه به صورت نشاء میافزاید: پاپایا از نظر اندازه و ارتفاع ارقام مختلفی دارد که این رقم کشت شده بعد از ۶ ماه به حداکثر رشد خود که ۲۵۰ سانتی متر است میرسد و تا یک ماه اینده میوه آن برداشت میشود.
این کشاورز جوان ساوجبلاغی میگوید: پاپایا محصولی با ارزش غذایی و دارویی بالاست که علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز بدن در درمان و پیشگیری از بیماریهای سرطان، کلسترول خون، کاهش حملات آسم کاربرد دارد.
او میگوید: برای تولید این محصول ۱۳۰ میلیون تومان هزینه شده است.
تائب نیا با اشاره به این که در این گلخانه ۳۰۰ نشاء پاپایا کاشته شده است میگوید: در دوره چهار ساله پیش بینی میشود هر نشاء صدو پنجاه کیلو میوه داشته باشد.
او میافزاید: قیمت هر عدد پاپایای ۵۰۰ گرمی، ۷۰ هزار تومان است و تولید این محصول بازدهی اقتصادی خوبی نیز خواهد داشت.
گران بودن انرژی مانع تحقق کشت
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی البرز میگوید: موقعیت اقلیمی استان البرز معتدل و نیمه سردسیری است و شرایط کاشت طبیعی میوههای گرمسیری در آن وجود ندارد.
تاج الدینی میافزاید:، اما ممکن است بعضی افراد بهصورت گلخانهای اقدام به کشت اینمیوهها کنند که باتوجه به گران بودن انرژی تنها کشت بعضی میوههای گرمسیری بهصرفهاست.
او میگوید: وزارت جهاد کشاورزی تسهیلات ویژه خود برای کشت این میوهها را بیشتر به استانهای مرزی اختصاص میدهد که مشکلات حمل و نقل به بیرون از کشور را کم کند.
سرمایه گذاری کافی برای تولید میوههای گرمسیری نشده است
حا ل به نظر میرسد برای توسعه میوههای گرمسیری فرصتهای بسیاری وجود دارد که فقط و فقط نیازمند حمایت دستگاههای دولتی است تا جلوی واردات میوههای خارجی از یک طرف و خروج ارز از کشور گرفته شود.
گزارشی از وحید حاجیان