کمتر دیده شده‌ها در کرونا

به گزارش خبرگزاری صداو سیما،مرکز اصفهان؛تأثیر کرونا در زندگی روزمره واضح است؛ حال تصور کنید که این شرایط، برای افراد توانخواه تا چه حد می‌تواند دشوارتر باشد.
قابل انکار نیست که شیوع این ویروس، حدود ۱۰ ماه است که زندگی را برای همه سخت‌تر کرده، اما برای برخی از گروه‌ها این مشکلات دو برابر شده و آن‌ها را بیش از بقیه در معرض خطر قرار داده یا خانه نشین کرده است.
نخستین قانونی که با همه‌گیری ویروس کرونا در جهان وضع شد، رعایت فاصله اجتماعی بود. این قانون مانعی محکم در برابر انتشار بیش از حد ویروس، اما سدی هم در مقابل زندگی اجتماعی و تعامل انسانی میان معلولان بویژه ناشنوایان و نابینایان است.
همچنین این افراد در زمره افراد آسیب‌پذیر ازکرونا قرار ندارند و بیشترآنان که افراد تنگدست جامعه هستند و نمی‌توانند بابت تهیه بسته‌های بهداشتی هزینه‌ای پرداخت کنند.
                        آن‌ها ما را نمی‌بینند یا ما آن‌ها را؟
ماه هاست که می‌گویند مراقب باشید به سطوح دست نزنید و دست‌های خود را ضدعفونی کنید. اما کمتر به این موضوع دقت کرده ایم که کسانی که حس لامسه، راهنمای آنان در زندگی روزمره است، این روز‌ها بیش از هر زمان دیگری در محدودیت قرار دارد.
درواقع زندگی دراین شرایط، امکانات و شیوه‌های تازه‌ای را می‌طلبد که برای نابینایان فراهم نیست وآن‌ها در چند ماه اخیر بیشتر از دیگران، سینه به سینه کرونا ایستاده‌اند.
دست نابینا حکم چشمان او را دارد و اگر بخواهد در بحران کرونا دستکش بر دست کند دیگر قادر به راه رفتن نخواهد بود.
چندی پیش که برای خرید مواد غذایی وارد فروشگاه شدم شاهد خرید خانمی کم بینایی بودم که اجناس را برای مشاهده توضیحات آن و قیمتش بسیار به صورت خود نزدیک می‌کرد که این موضوع احتمال آلوده شدن به ویروس را افزایش می‌داد، با حفظ فاصله اجتماعی نزدیکش شدم، عینک ذره بینی به چشم داشت و خودش را نصیری ۲۵ ساله معرفی کرد که از بدو تولدکم بینا بوده است، ضمن هشدار احتمال افزایش آلوده شدن به ویروس از نزدیک کردن اجناس به صورتش، می‌پرسم در این چند ماه چه می‌کردی؟ جواب قابل تأملی می‌دهد: " ما به علت محدودیت‌هایمان همیشه در دوران کرونا بوده ایم، آنقدرکه بقیه از خانه ماندن زجر می‌کشند، شاید ما پیش زمینه‌ای داشتیم. "
وی ادامه می‌دهد:بسیاری از معلولان برای آموزش و توانبخشی به مراکزی تردد داشتند که در دوران کرونا بسته شده و خیلی از آن‌ها اگر تا پیش از این تلاشی برای بیرون آمدن از خانه و شکستن حلقه‌های انزوا داشتند، دراین دوران متحمل نوعی عقب نشینی شدند که تأثیر منفی روی زندگی شان گذاشته و محدودشان کرده است.
آقای احمدی ۴۷ ساله هم که به علت حادثه، ۳۶ سالی است نابینا شده درباره محدودیت‌های معلولان در کرونا می‌گوید:شرایط ما متفاوت‌تر است، چون وابسته به حس لامسه و بیشتردر معرض آلودگی‌هاهستیم، باید بیشتراز بقیه، دست‌هایمان را ضد عفونی و از دستکش کمتر استفاده کنیم.
کرونا مشکلات تردد نابینایان در شهر را هم مضاعف کرده است، چون تا پیش از این مردم در کوچه و خیابان یا ایستگاه مترو و اتوبوس وقتی افراد نابینا را می‌دیدند به آن‌ها کمک می‌کردند، اما اکنون به علت حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی دیگر کسی به کمک آن‌ها نمی‌رود.
                  کرونا وکشمکش خاموش
همین ماسک که گفته می‌شود اگر به‌درستی استفاده شود، سد بزرگی در برابر مبتلا نشدن به کروناست، می‌تواند سد ارتباطی در برابر دیگران باشد.
ناشنوایان یکی از گروه‌های در حاشیه مانده در بحران کرونا هستند، آن‌ها برای گفتگو با هم ناگزیرند ماسک‌هایشان را دربیاورند و کرونا به آن‌ها شاید از همه ما نزدیک‌تر است.
از طرفی بهترین راه ارتباطی ناشنوایان با جامعه یعنی «لب‌خوانی» هم در این شرایط زدن ماسک قطع شده است وآن‌ها بیش از هر زمان دیگری در انزوای اجتماعی قرار گرفته اند.
طبق گزارش انجمن ناشنوایان کانادا، گذاشتن ماسک منجر به افزایش اضطراب در افراد ناشنوا و کم شنوا می‌شود و این گروه همچنان نگران‌اند که با وجود این ماسک‌ها چطور با دیگران ارتباط برقرار کنند.
دیروز که برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه کرده بودم، شاهد بحث یک آقای ناشنوا با باجه دار بودم و متوجه شدم وی از متصدی بانک خواسته است که از پشت محافظ شفاف برای برقراری ارتباط، ماسکش را بردارد، اما گفته با یک فرد شنوا مراجعه کند.
با وی که خودش را رسول معرفی کرد مکتوب گفتگو کردم، این پدر ۴۲ ساله که نقاش است برایم نوشت، از بدو تولد خودش و پسر ۱۴ ساله اش ناشنوا بوده و با شیوع کرونا به علت شغل آزاد، مشکلات ارتباطی اش دو چندان شده است.
وی از کمبود و گرانی ماسک‌های ویژه ناشنوایان (قسمتی پلاستیکی) که تا حدودی مشکل لب‌خوانی‌ها را برطرف می‌کرد گلایه واضافه می‌کند:این ماسک‌ها هم بعد از مدت کوتاهی بر اثر تنفس بخار می‌کنند و برای طرف مقابلمان لب‌خوانی کردن مشکل می‌شود و برای خود ما هم که از این ماسک‌ها استفاده می‌کنیم در درازمدت به‌علت پلاستیکی بودن ماسک، تنفس سخت می‌شود.
در واقع با رعایت فاصله اجتماعی، لب‌خوانی از پشت ماسک‌ها مشکل است و برخی اوقات به اجبارناچاریم این فاصله را رعایت نکنیم.
خانم گودرزی که از بدو تولد ناشنوا بوده و حالا در ۲۱ سالگی مشکل ارتباط با جامعه پیدا کرده است می‌گوید: بعد از اینکه استفاده از ماسک الزامی شد، انگار به یکباره تمام ارتباطم من با دنیا قطع شد و دچار افسردگی شدم.
وی ادامه می‌دهد:در روز‌های ابتدایی شیوع ویروس، بیشتر خانواده‌هایمان این مسائل را برایمان توضیح می‌دادند، هیچ گاه برای مسئولان اولویتی نداریم و کمتر دیده می‌شود که در برنامه‌های مربوط به این ویروس به ناشنوایان نیز بپردازند.
یکی از همکاران هم از پدرش می‌گفت که کم‌شنوا و کارگر ساختمانی است و این روز‌ها برای برقراری ارتباط دچار دردسر شده است.
این‌ها تنها گوشه‌ای از مشکلات دنیای خاموش ناشنوایان است که شنیدن و درک آن‌ها گوش شنوا می‌خواهد.
اما مشکلات ناشنوایان به همین‌جا ختم نمی‌شود. در قیاس با دیگر معلولان، خانه‌نشینی آسیب‌های روحی بیشتری برای آن‌ها به همراه دارد. ناشنوایان به علت احساس تعلق به جامعه ناشنوایان به این اجتماع بسیار وابسته‌اند. اکنون که دورهمی‌ها و اجتماعات ناشنوایان هم تعطیل شده است آن‌ها از فقدان معاشرت با هم‌زبان‌های خود رنج می‌برند.
                           تنهاتر از گذشته
دراین روز‌ها که جامعه درگیر بحرانی به نام کروناست، متأسفانه در برنامه‌ریزی اجتماعی، افراد معلول چندان در نظر گرفته نمی‌شوند.
"تن‌ها شده‌ایم، تنهاتر از قبل. کاش دنیا هرچه زودتر به حالت عادی خودش برگردد تا دوباره دوستانم را ببینم. کاش همین دوره کرونا به ما یاد بدهد که بعد از این مدت دنیایی در‌شأن افراد دارای معلولیت بسازیم. " این‌ها حرف‌های آقای مردانی، معلول جسمی حرکتی ۳۴ ساله است.
وی ادامه می‌دهد: درباره پیشگیری از کرونا تا حالا ندیده‌ام که به افراد معلول آموزشی بدهند، آیا اصلاً فکر کرده‌اند من را که قرنطینه کرده‌اند چطور بیرون بروم و لوازم بهداشتی و ضدعفونی تهیه کنم؟ آنقدر در جامعه ما بین افراد سالم و افراد دارای معلولیت تبعیض هست.
حسینی که تکنسین فوریت‌های پزشکی و بیش از ۳۰ سال است که ویلچرنشین شده، از محدودیت‌هایی می‌گوید که پس از شیوع کرونا گریبان معلولان جسمی‌ـ حرکتی شده است:این معلولان از ورزش دور شدند و نخستین نتیجه این بی‌تحرکی، ضعف شدید
عضلانی و در نهایت ضعف بدن در برابر ویروس است.
"من که ۱۰ سال پیش در حادثه‌ای ویلچرنشین شدم، قبل از کرونا، به خاطر عبور و مرورو مسائل مالی دچار مشکل بوده ام و الان هم کرونا آن‌ها را چند برابر کرده است.
کسب‌وکار کوچک هنری ام وابسته به حضور مردم برای خرید کارهایم بوده یا در نمایشگاه‌های مختلف آن‌ها را برای فروش می‌گذاشتم و حالا در قرنطینه و محدودیت‌های رفت‌وآمد شرایط اقتصادی سختی را تجربه می‌کنم. "
این شروع گفتگو یا به قول خودش درددل آقای احتشامی ۴۸ ساله است.
وی درباره مشکلات روحی ایجاد‌شده برای معلولان نیز می‌گوید: به هر حال رفت‌وآمد‌ها برای همه سخت شده است، اما برای معلولان سخت‌تر؛ دیگر موقعیت گردهمایی وجود ندارد که این موضوع از نظر روحی و روانی فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌کند. بعضی از معلولان در زندگی‌شان تنها هستندو به خاطر کرونا دوستانشان هم رفت و آمدی ندارند.
از خانم معلول جسمی- حرکتی‌ای که در ایستگاه منتظر مترو بود، از اوضاع معلولان در این روز‌ها می‌پرسم، می‌گوید:شاغلم و به اجبار بیرون می‌آیم مجبورم مدام از اشیاء (در و نرده و...) کمک بگیرم، آنقدر به دست‌هایم الکل زده‌ام که مشکل پوستی گرفته‌ام.
حالا همین چرخه را با معلولی که ویلچر دارد، مرور کنید. چرخ ویلچر دائم با دست در تماس است و می‌تواند از این راه ویروس را منتقل کند. از آن طرف کمتر کسی الان توی خیابان به کسی که سوار ویلچر است کمک می‌کند. چون همه از هم می‌ترسند. توی خیلی از بانک‌ها و فروشگاه‌ها و مکان‌های عمومی ژل‌های ضدعفونی گذاشته‌اند که با پدال کار می‌کند یا در ارتفاع بالایی قرار دارد. اگر ما معلولان به کرونا مبتلا شویم بیمارستان‌ها ما را بستری نمی‌کنند برای اینکه به خاطر شرایط جسمانی باید خدمات بیشتری به ما بدهند همینطور اینکه به‌خاطر مشکل تعادل نداشتن و حرکت‌های چرخشی‌ای که دارم، دائما مقنعه روی سرم تکان می‌خورد و دست آلوده‌ام باید بار‌ها به‌صورتم برخورد کند.
         معلولان ذهنی در تنگنای روزگار کرونایی
خانواده‌های دارای فرزند دچار معلولیت‌های ذهنی، این روز‌ها از نگرانی‌های خود در سایه همه گیری کرونا می‌گویند و اینکه نگران ابتلا باشند یا بچه هایشان که به علت وقفه در دریافت خدمات توانبخشی و آموزشی مثل شمع مقابل چشم هایشان آب می‌شوند.
با اینکه آموزش‌ها یا بخشی از خدمات توانبخشی متأثر از همه گیری کرونا و تعطیلی‌های مراکز توانبخشی بصورت مجازی ارائه می‌شود و حتی از نظر زمانی می‌توان گفت مدت زمان بیشتری صرف ارائه این فعالیت‌های مجازی می‌شود، ولی از آنجایی که والدین تخصص، توان و مهارت انتقال این آموزش‌ها و خدمات را ندارند، بنا بر گزارش خانواده ها، منجر به ایجاد تنش و عصبانیت و حتی دعوا بین بچه‌ها و والدین شده است.
بخش دیگری از مشکلات این گروه جنبه روحی و روانی نیز دارد به این صورت که در چنین شرایطی همه افراد با شیوع کرونا نگرانی‌های خاص خود را دارند و این باعث ایجاد مشکلات روحی و افسردگی بیشتر آن‌ها می‌شود.
خوب و بد آموزش غیرحضوری معلولان در بحران کرونا
با توجه به غیرحضوری و آنلاین شدن آموزش‌ها ناشی از پیشگیری از شیوع کرونا، هر چند مشکل دانش آموزان معلول ناشی از تردد رفع شده است، اما از سوی دیگر با نیاز ویژه آن‌ها، مشکل آموزشی شان بیشتر شده و استفاده از نرم افزار‌های مختلف ضروری است.
دراین روز‌هایی کرونایی حتی اگر مدارس هم باز شود برای دانش آموزان نابینا، معلم مجبور است که دست دانش‌آموز را بگیرد و روی صفحه کتاب حرکت دهد تا با نقطه‌های بریل بتواند متن صفحه را بخواند و احتمال ابتلا به این ویروس افزایش پیدا می‌کند.
از طرفی دانش آموزان ناشنوا برای آموزش باید حتماً حرکات لب و دست معلم را ببینند
که با زدن ماسک امکان‌پذیر نیست، درواقع آموزش دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا لازم است بیشتر بصورت دیداری باشد که در دوره فعلی با محدودیت روبرواست.
پس از چندین روز پی گیری به سراغ علی دانش آموز ناشنوای پایه چهارم ابتدایی در حاشیه شهر اصفهان رفتم و از نزدیک شیوه آموزش غیرحضوری وی را مشاهده کردم، در حین تدریس، مدام اینترنت قطع می‌شد و وی که چشمانش هم کمی ضعیف بود برای دیدن چهره کامل و واضح معلم و لب خوانی وی، مجبور بود گوشی کوچک چند سانتی متری را به چشمانش نزدیک کند.
به گفته وی، آموزش‌های آنلاین بدون زیرنویس و بدون رابط زبان اشاره، فایده چندانی ندارد و از متولیان می‌خواهد فکری به حال آموزش معلولان بکنند از طرفی امکان کمک گرفتن از والدینش هم که کم سواد بودند برایش میسر نبود.
مریم دانش آموز پایه هشتم هم که کم بینا و در مدرسه عادی اصفهان در حال تحصیل است می‌گوید: وضعیت فعلی آموزش‌های مجازی ویژه دانش آموزان عادی است برای من و حتی دوستان کم شنوایم بار آموزشی مورد نیاز را ندارد.
دانش‌آموزان ناشنوا نیز همانند دیگر دانش‌آموزان باید در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند؛ کلاس‌هایی که برای بچه‌هایی که مشکل شنوایی ندارند نیز مشکلات عدیده‌ای را به همراه دارد؛ چه برسد به دانش‌آموزانی که به هر علتی از نعمت شنوایی نیز محرومند.
منصوره علایی، دانش‌آموز سال اول متوسطه اول است، می‌گوید: برخی اوقات اینترنت ضعیف است و تصویر معلم را نمی‌توانیم به درستی دریافت کنیم. در این حالت، مشکلات زیادی داریم و معلم نیز ناچار است یک درس را بار‌ها تکرار کند و به همین دلیل درس‌هایمان از دیگر دانش‌آموزان عقب‌تر است.
برای دانش آموزان معلولی که زبان اشاره را کامل بلد نیستند همین هم سخت‌تر است.
آقای محمدی یکی از معلمان مدارس استثنایی ویژه نابینایان است که هر چند روزیک مطالب درسی موجود در صفحه کتاب بریل را برای والدین می‌برد تا در منزل با فرزندان خود کار کنند، از وی اوضاع آموزش در کرونا را جویا می‌شوم، می‌گویدبیشتر والدین سوادکافی ندارند و مجبوریم مطالب را به صورت صوتی برای دانش آموزان ارسال کنیم.
طبق گفت و گوی تلفنی که با رئیس اداره آموزش و پرورش مدارس استثنایی اصفهان داشتم، وی به این نکته که استفاده از فضای مجازی برای پوشش ۱۰۰ درصدی دانش آموزان استثنایی وجود ندارد اشاره می‌کند و می‌گوید: محتوا‌های هر درس و پایه‌ای در اختیار آن‌ها قرار گرفته و معلمان با شرایط سخت از طریق شبکه‌های مجازی در حال تحصیل آن‌ها هستند.
هر چند هیچ کدام از آن‌ها جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد و برنامه‌های آموزشی تلویزیونی هم محدود برای ناشنوایان، دربرخی دروس اختصاص یافته است.
محسن الماسی اضافه می‌کند: هزینه اینترنت بالاست و بسیاری از خانواده‌ها مشکل اقتصادی دارند.
دو هزار و ۶۰۵ دانش آموزمعلول در استان اصفهان در حال تحصیل هستند (۷۰ درصد معلولان ذهنی) که از این تعداد دو هزار و ۲۰۰ دانش آموز در مدارس عادی به عنوان مدارس تلفیقی و بقیه در مدارس خاص استثنایی تحصیل می‌کنند.
دو مدرسه مستقل ابتدایی ویژه نابینایان و سه مدرسه ابتدایی، دو مدرسه متوسطه و دو هنرستان ویژه ناشنوایان در استان اصفهان فعال است.
ویروس کرونا بر زندگی تک تک معلولان سایه انداخته و به نوعی زیستن را برایشان سخت‌تر از گذشته کرده است.
برگزاری کلاس‌های گفتاردرمانی، کاردرمانی و توانبخشی کودکان معلول را با مشکلات بسیاری مواجه ومحدودیت پذیرش مراجعه‌کننده در مراکز خصوصی و زیرنظر بهزیستی به علت رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، این گروه را از حضور در کلاس‌ها محروم کرده است.
آن هم کودکانی که برای حفظ توانایی و کسب مهارت گفتاری نیاز به حضور مستمر در کلاس‌های گفتاردرمانی، کاردرمانی و... دارند.
شرایط برای افراد دارای معلولیتی که در آسایشگاه‌ها و مراکز شبانه‌روزی زندگی می‌کنند هم مساعد نیست؛ تا پیش از شیوع کرونا، اهالی محله‌ها، خیّران و گروه‌های هنری با برگزاری برنامه‌های شاد و ملاقات با آنها، معلولان را تنها نمی‌گذاشتند. اما اکنون به علت ممنوعیت ملاقات‌ها، تنهایی و افسردگی بیش از هر زمان دیگری سراغ این گروه از افراد دارای معلولیت آمده است.
اما متأسفانه تعطیلی و اعمال محدودیت در پذیرش مددجویان در مراکز خصوصی و دولتی (ناشی از پیشگیری کرونا) مشکلات بسیاری برای آن‌ها ایجاد کرده است. به علت ضعف سیستم ایمنی معلولان، خانواده‌ها نمی‌توانند برای رفت‌وآمد به مراکز توانبخشی از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند. در نتیجه اگر خودرو شخصی نداشته باشند از عهده هزینه سرویس‌های خصوصی برنمی‌آیند. هزینه مربی خصوصی گفتاردرمانی و کاردرمانی هم از توان خانواده‌ها خارج است.
به گفته معاون توانبخشی اداره‌کل بهزیستی استان اصفهان همه مردم به نوعی از شیوع ویروس کرونا متضرر شدند مدعی است: میزان آسیب‌پذیری در معلولان به واسطه شرایط خاص آن‌ها بسیار بیشتر است.
پژمان پورشبانان به فعالیت ۶۵ مرکز توانبخشی شبانه روزی (سه هزارو ۹۳۴ عضو) و ۱۲۵ مرکز روزانه (چهار هزارو ۵۵۳ عضو) در استان اشاره و اضافه می‌کند: بنا به اعلام ستاد ملی یا ستانی مقابله با کرونا، از زمان شیوع کرونا (اسفند پارسال) تاکنون، حدود چهارماه، مراکز روزانه استان تعطیل شد و پذیرش در مراکز توانبخشی شبانه‌روزی هم در ماه‌های ابتدای شیوع کرونا متوقف شد سپس با شرایط خاصی پذیرش‌ها از سر گرفته شد.
وی ادامه داد: در این مدت بار‌ها مددجویان مراکز شبانه‌روزی امکان ملاقات با خانواده‌های خود را پیدا نکردند و مراکز توانبخشی درگیر حفظ سلامتی مددجویان در مراکز بودند، به طوری که در این ۱۰ ماه، فقط ۱۵ معلول مبتلا به کرونا زیر پوشش بهزیستی فوت شدند.
به معلولان آسیب دیده از کرونا (حدود ۱۰ هزار نفر) در استان اصفهان در سه مرحله، بین ۳۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزا رتومان کمک نقدی تاکنون پرداخت شده است.
در زمان حاضربیش از ۱۲۳ هزار معلول زیرپوشش بهزیستی استان اصفهان شامل افزون بر ۱۴ هزار بیماران اعصاب و روان، هشت هزار نابینا و کم بینا، ۱۸ هزار ناشنوا، ۲۴ هزار ذهنی، ۳۰ هزار جسمی و حرکتی، ۲۷ هزار سالمند هستند.
           آموزش تاب آوردن در مقابل کرونا
افراد توانیاب با توجه به معلولیت‌هایی که دارند، در برابر ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر هستند؛ بر همین اساس خود و همراهانشان باید نحوه مراقبت‌های ویژه از توانیابان در برابر کرونا را آموزش ببینند.
راهکار‌های مراقبتی معلولان برای پیشگیری از ابتلا به کرونا از دید کارشناسان:
کاهش ترددبویژه در اماکن عمومی بسته / رعایت دستورالعمل‌ها شامل زدن ماسک، ایجاد فاصله اجتماعی و شست و شوی مرتب دست‌ها /به اشتراک نگذاشتن وسایل کمکی و ضدعفونی کردن مرتب آنها/ خرید از فروشگاه‌هایی که برچسب قیمت دارند/استفاده از همراه در اماکن عمومی و به حداقل رساندن صحبت با فرد همراه/ویژه ناشنوایان:ایجاد فاصله سه متری با مخاطب به هنگام لب خوانی، چرب کردن گوش‌ها، پانسمان سریع و کامل گوش‌ها پس از هرگونه جراحت، استفاده از زبان اشاره بین دو فرد ناشنوا و پرهیز از لب‌خوانی، استفاده از مسیریاب‌های هوشمند به جای پرسیدن نشانی، استفاده از روش‌های مکتوب برقراری ارتباط در محیط‌های حمل ونقل عمومی /ویژه نابینایان جهت‌یابی نکردن به وسیله دست‌ها، استفاده از عینک دودی، ضدعفونی کردن عینک دودی و حساس بودن نسبت به تغییرصدای اطرافیان (برای شناسایی اطرافیان بیمار) /همراهان و خانواده افراد نابینا نیز می‌توانند با نصب اعلامیه‌های هشدار دهنده با خط بریل، ضدعفونی اعلامیه‌های با خط بریل و تماس نداشتن با دست فرد نابینا و کمک به جهت یابی و حرکت او با لمس لباس افراد نابینا می‌توانند از ابتلای اعضای نابینای خود به کرونا ویروس پیشگیری کنند.
ویژه افراد کم‌توان ذهنی و دارای اختلال رفتاری مانند اوتیسم:به منظور ایجاد نشدن حساسیت روان تنی ضمن استفاده از محلول ضدعفونی‌کننده، از اسپری خوش بو کننده فردی ومحیطی استفاده شود/با فرد دارای اختلال رفتاری در مورد ویروس کرونا ساده و آرام حتما صحبت کنیدو وی را نترسانید/از شیوه‌های بازی نمایی برای شستن دست‌های فرد دارای اختلالات رفتاری استفاده کنید/به تغییر رفتار فرد دارای اختلال رفتاری حساس باشید/ در صورتی که فرد دارای اختلال به پوشیدن دستکش و ماده‌های ضدعفونی کننده حساس بود، از بانداژ نرم استفاد کنید.
           رنج مضاعف در غیاب حمایت
روزی که کرونا قدم نامبارکش را وارد جامعه کرد، زندگی همه را تحت تأثیر قرار داد، اما سایه این ویروس منحوس بیش از همه بر زندگی معلولان افتاده است.
در واقع کرونا به مشکل نبودن زیرساخت‌های شهری و دسترسی ناپذیری اضافه شده و گروهی که برای تردد، گاهی نیاز به کمک گرفتن از دیگران داشتند، حالا به علت فاصله گذاری اجتماعی شرایط برایشان سخت‌تر از هر وقت دیگری است.
گروه‌های معلولان بسیار گسترده است؛ افراد دارای ضایع نخاعی، ناشنوایان، نابینایان، کم توانان ذهنی و چند معلولیتی‌ها و همچنین افراد دچار بیماری‌های ذهنی و روانی از آسیب پذیرترین گروه‌های اجتماعی در جامعه هستند.
آن‌هایی که پیش از این اگر تفریحی هر چند کوتاه داشتند و گاه گاهی از خانه بیرون می‌آمدند امروز از ترس ابتلا به این ویروس، کاملا خانه‌نشین شده اند و تنها‌تر از همیشه روزگار می‌گذرانند. در واقع شیوع ویروس کرونا، سلامت روحی و جسمی همه را تهدید کرده است و در این بین، معلولان به علت محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی که دارند بیش از دیگران در معرض خطر هستند و آنچه مشاهده می‌شود بیانگر بی توجهی ویژه برنامه ریزان مدیریت بحران کرونا برای این گروه است، از سوی دیگر می‌توان گفت برخی اقدامات یا برنامه ریزی‌ها در این زمینه نقش مُسکنی دارد که دردی از آلام جسمی و روحی معلولان درمان نمی‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل استرس‌زا می‌تواند سلامت روان افراد معلول را در دوره
بحران کووید-۱۹ بدتر از گذشته کند؛ بنابراین کمترین کاری که می‌توان برای کمک به معلولان در بخش‌های مختلف برای عبور از بحران کرونا به کار بست، درک شرایط خاص این افراد بدون احساس ترحم و کمک به رفع نیاز‌ها و تهیه مایحتاج آنهاست.
در این میان برخی از راهکار‌های کاربردی زیر برای کمک به معلولان پیشنهاد می‌شود:
اختصاص بسته حمایتی برای استفاده افراد دارای معلولیت از تاکسی‌های اینترنتی/فراهم کردن شرایط برای یک گردش روزانه در طبیعت با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی (مرهمی برحس تنهایی معلولان) /توجه به آموزش ویژه‌تر معلولان/این روز‌ها افراد معلول برای دسترسی به تجهیزات پزشکی با دشواری بیشتری مواجه اند و انزوای اجتماعی آن‌ها بیشتر است که باید مورد توجه قرار گیرد/ در دستورالعمل‌های مرتبط با کنترل و پیشگیری کرونا لازم است افراد خاصی همچون معلولان بصورت ویژه تری دیده شوند/مراکز درمانی و اداره‌های پر مراجعه کننده از افراد آشنا به زبان اشاره
از افراد آشنا به زبان اشاره و مجهز به ابزار حفاظتی استفاده کنند یا ماسک‌های طلقی در اختیار اعضای کادر درمان قرار بدهند تا بیماران ناشنوا و کم‌شنوا بتوانند با لب‌خوانی، ارتباط لازم را با پزشکان و پرستاران برقرار کنند/ در همه اداره‌ها و بانک‌ها در کنار
اطلاعیه‌ها و پوستر‌های مربوط به کرونا، فایل صوتی قابل پخش هم وجود داشته باشد.
یک میلیون و ۷۰۰ هزار معلول زیر پوشش بهزیستی در کشور زندگی می‌کنند و البته
سهم استان اصفهان در کل ۵۰۰ هزار معلول زیر پوشش وغیر است.
فارغ از بحث آمار و اینکه در هر جامعه چند درصد دچار معلولیت هستند باید گفت وجود حتی یک نفر در شرایط سخت‌تر آن هم در دورانی خاص کرونا می‌تواند مورد توجه باشد.
افراد معلول به لحاظ مشکلات جسمی و حرکتی مشکلات شان در این ایام دوچندان شده است که اگر به موقع با حمایت‌های مالی و بالینی به یاری این افراد شتافته نشود، مشکلات روحی و روانی جبران ناپذیری برای خانواده‌ها و جامعه‌ها ایجاد می‌شود.
نویسنده: سیده پروین امامی